Zmienna ekstensywna

Zmienna ekstensywna (wielkość ekstensywna, parametr ekstensywny) w fizyce i chemii – dowolna wielkość fizyczna, której wartość jest proporcjonalna do rozmiarów układu. Oznacza to, że wartość ta, obliczona dla układu złożonego z rozłącznych podukładów, jest sumą wartości obliczonych dla podukładów.

Innymi słowy, jeśli układ $u$ możemy podzielić na dwa podukłady, $u_1$ i $u_2,$ to wielkość fizyczna $S$ jest ekstensywna wtedy i tylko wtedy, gdy niezależnie od sposobu przeprowadzenia podziału zachodzi równość:

$S[u]=S[u_1]+S[u_2],$

przy czym $S[u]$ jest wielkością zmiennej $S$ w układzie $u;$ analogicznie, prawa strona równania zawiera wielkości obliczone w odpowiednich podukładach.

Przykłady

• entalpia
• entropia
• liczba (liczność) cząstek
• ładunek elektryczny
• masa
• objętość
• pęd

Przeciwieństwem zmiennej ekstensywnej jest zmienna intensywna np. temperatura, ciśnienie.

Zobacz też

• zmienna intensywna
• zmienne sprzężone (termodynamika)