Szopik dżunglowy

Z testwiki
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Szablon:Wyróżnienie Szablon:Zwierzę infobox Szopik dżunglowy[1], kotofretka środkowoamerykańska[2] (Bassariscus sumichrasti) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny szopowatych (Procyonidae). Mały ssak drapieżny o długość ciała wraz z ogonem do 105 cm występujący w Ameryce Środkowej. Zamieszkuje tropikalne wilgotne lasy nizinne prowadząc samotny tryb życia. Jest wszystkożerny. Według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1860 roku szwajcarski entomolog i mineralog Henri de Saussure, nadając mu nazwę Bassaris sumichrasti[3]. Holotyp pochodził z Mirador, w stanie Veracruz w MeksykuSzablon:Refn[4]. Na holotyp o sygnaturze MHNG 511.48 składała się skóra i czaszka osobnika o nieokreślonej płci; okaz typowy został odłowiony w 1859 roku przez François Sumichrasta[5].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają pięć podgatunków[6]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek Oryginalna nazwa Autor i rok opisu Miejsce typowe Holotyp
B. s. latrans Jentinkia sumichrasti latrans W.B. Davis & Lukens, 1958 Szablon:Konwerter na zachód od Omiltemi, na wysokości Szablon:Konwerter, Guerrero, Meksyk[7]. Dorosła samica, skóra i czaszka, sygnatura TCWC 5157; odłowiona 12 czerwca 1953 roku przez G.W. Griffitha[7].
B. s. notinus Bassariscus Sumichrasti notinus O. Thomas, 1903 Boquete, na wysokości Szablon:Konwerter, Chiriqui, Panama[8]. Dorosły samiec, sygnatura BMNH 3.3.3.22; odłowiony 5 sierpnia 1902 roku[9].
B. s. oaxacensis Jentinkia sumichrasti oaxacensis G.G. Goodwin, 1956 La Gloria, na wysokości Szablon:Konwerter, 10 km na południowy wschód od Santa María, Oaxaca, Meksyk[10][11][12]. Dorosła samica, skóra (stan dobry) i czaszka (kompletna), sygnatura AMNH 148975; odłowiony 12 stycznia 1950 roku przez T. MacDougalla[10].
B. s. variabilis Bassaris variabilis Peters, 1874 Cobán, Alta Verapaz, Gwatemala[8]. Dorosły samiec, czaszka[13].

Kladogram

Uproszczony kladogram rodziny Procyonidae z uwzględnieniem gatunków z rodzaju Bassariscus[14]: Szablon:Klad

Etymologia

  • Bassariscus: Szablon:Gr. bassaris, βασσαριδος bassaridos „lis”; łac. przyrostek zdrabniający -iscus[15].
  • sumichrasti: Adrien Louis Jean François Sumichrast (1828–1882), szwajcarski przyrodnik terenowy, kolekcjoner, zamieszkały w Meksyku w latach 1855–1882[16][17].
  • latrans: Szablon:Łac., latrantis „szczekliwy”, od latrare „szczekać”[18].
  • notinus: gr. νωτον nōton „tył, grzbiet”Szablon:Odn; łac. przyrostek -inus „odnoszący się do”Szablon:Odn.
  • oaxacensis: Oaxaca, południowy Meksyk[19][10].
  • variabilis: łac. variabilis „zmienny”[20].

Zasięg występowania

Szopik dżunglowy występuje od Meksyku przez Mezoamerykę do środkowej części Panamy (jezioro Bayano)[21]Szablon:Odn. Zasięg zoogeograficzny w Nikaragui jest nieznany, natomiast z Kostaryki istnieje bardzo niewiele zapisów[21].

Zasięg występowania w zależności od podgatunku[6]:

  • B. sumichrasti sumichrasti – Meksyk (Veracruz, Oaxaca, Campeche i Quintana Roo).
  • B. sumichrasti latrans – Meksyk (Guerrero).
  • B. sumichrasti notinus – Kostaryka i Panama.
  • B. sumichrasti oaxacensis – Meksyk (Oaxaca).
  • B. sumichrasti variabilis – południowy Meksyk (Chiapas), Gwatemala oraz Belize do Kostaryki.

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 38–50 cm[22], długość ogona 39–55 cm[22], wysokość w kłębie około 17 cm[23]; masa ciała 0,7–1,2 kg[22]. Mały szop z zaokrąglonymi uszami, krótkimi kończynami i długim, obrączkowanym ogonemSzablon:Odn. Na grzbiecie futro jest koloru czarnego i złotobrązowego, z przeplatającymi się szarobiałymi włosami, na stronie brzusznej jaśniejsze[24][22]. Opaska wokół oczu czarna; nos czarny z szarym odcieniem; reszta głowy czarno-żółta, pod spodem żółtawobiała; uszy czarne na zewnątrz, wewnątrz żółtawe z czerwonawym brzegiem[24]. Ogon czerwono-żółty, z dziewięcioma do dziesięciu połączonymi czarnymi pierścieniami, dystalna jedna trzecia ogona jest prawie jednolicie czarna[24][22]. Stopy mają po pięć palców, odsłonięte opuszki kończynowe i niechowające się pazury[23]. Niskie grzbiety łączą guzki na przedtrzonowcach i trzonowcach; kły są dobrze rozwinięte[23]. Wzór zębowy (n = 6): I 33 C 11 P 44 M 22 = 40[25].

Odchody mają mniej lub bardziej cylindryczny kształt; składają się one głównie z resztek owoców i nasionSzablon:Odn. Ze względu na nadrzewny tryb życia szopików dżunglowych znalezienie ich odchodów w terenie jest prawie niemożliweSzablon:Odn.

Ekologia i biologia

Szopiki dżunglowe zamieszkują tropikalne nizinne wilgotne lasy do wysokości 2700 m n.p.m.[22] Są aktywne w nocy, przebywając środkowych i górnych warstwach korony lasu[22]; na ziemię schodzą tylko w razie potrzeby, np. przy przekraczaniu drogi dzielącej ciągłość zadrzewienia lub przy żerowaniu na ziemiSzablon:Odn. Ich aktywność rozpoczyna się zaraz po zachodzie słońca i trwa w stosunkowo stałym tempie (aktywność wynosi 60-75%) do godziny lub dwóch przed wschodem słońca[22]. Samce są nieco bardziej aktywne niż samice[22]. Szopiki dżunglowe wydają się nie prowadzić wyłącznie nocnego trybu życia, ponieważ niektóre osobniki odzywały się w ciągu dnia[22]. W Kostaryce wykorzystywany średni areał osobniczy wynosił 20 ha w krajobrazie składającym się z lasu mieszanego i zarośniętych pastwisk[22]. W innym badaniu przeprowadzonym również w Kostaryce poszczególne osobniki przemieszczały się w tempie około 2,5 km w ciągu nocy[22]. Chociaż szopiki dżunglowe prowadzą zazwyczaj samotny tryb życia, występuje znaczne nakładanie się areałów samców i samic oraz różnych samców[22]. Nie wiadomo, czy to nakładanie się areałów dotyczy grup rodzinnych; wiele samców może być trzymanych razem w niewoli[22]. Norą może być dziupla w pniu drzewa lub gniazdo w gęstym gąszczuSzablon:Odn. Szopiki dżunglowe często odzywają się za pomocą 2–3 powtarzających się sylab, brzmiących jak „ujoo-łaa” lub „bojo-bii-łał”; wokalizacje te prawdopodobnie odgrywają rolę zarówno terytorialną, jak i dystansową, ponieważ dzikie zwierzęta zbliżają się po usłyszeniu nawoływania, ale wycofują się, jeśli jest ono zbyt głośne[22]. Wiele innych społecznych odgłosów zostało opisanych u osobników trzymanych w niewoli[22]. U szopików dżunglowych zapach stanowi również ważny sposób komunikacji i znaki zapachowe są tworzone na cztery różne sposoby: za pomocą moczu, gruczołów policzkowych, gruczołów odbytowych i silnego ogólnego zapachu ciała[22]. Ten silny zapach ciała występuje tylko u samców i jest ostrą wonią o zapachu potu wykrywalnym przez ludzi z odległości od 3 do 6 m[22][23]. Oznaczania za pomocą zapachu prawdopodobnie służą do przekazywania różnych wiadomości w grupach społecznych[22]. Płyn z gruczołu odbytowego ma silniejszy zapach niż u szopika pręgoogonowego i przypuszcza się, że pełni on funkcję obronną[22].

Szopiki dżunglowe są zwierzętami wszystkożernymi, jedzą mniej więcej równe ilości owoców i owadów[22]. Jako gatunek oportunistyczny zabijają i zjadają bardzo małe kręgowce, a zwierzęta obserwowane w niewoli chwytają i zjadają żyjące na wolności ptaki latające na ich wybiegach[22].

Ruja u szopików dżunglowych trwa około 44 dni, po czym samica zachodzi w ciążę trwającą około 63–65 dni. Po tym okresie w jednym miocie na świat przychodzi od jednego do czterech młodych[22]Szablon:Odn. Noworodki mają masę ciała wynoszącą około 25 g[23]. Młode otwierają oczy w wieku 34 dni i są w stanie chodzić chwiejnym krokiem po około jednym miesiącu, skakać po około dwóch miesiącach i zaczynają się wspinać po około trzech miesiącach życia[22]. Zwierzęta w niewoli zaczynają spożywać stały pokarm między 48. a 60. dniem życia[22]. Chociaż to matka jest głównie odpowiedzialna za opiekę nad młodymi, czasami toleruje obecność ojca i pozwala mu przebywać i bawić się z młodymi[23]. Dojrzałość płciową obie płci uzyskują w wieku około 10 miesięcy[23].

Brak danych na temat długość życia u dziko żyjących osobników; w niewoli dożywają do 23 lat[23].

Interakcje międzygatunkowe

Uważa się, że na szopiki dżunglowe mogą polować nocne ptaki drapieżne, oceloty (Leopardus sp.), hirary amerykańskie (Eira barbara), bardzo duże węże i ludzie[23].

Status zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (Szablon:Ang. „najmniejszej troski”)[21]. Szopiki dżunglowe są lokalnie pospolite, zwłaszcza w północnych częściach ich zasięgu[22]. Stan populacji jest nieznany[21]. Poważnym zagrożeniem dla szopików dżunglowych jest utrata siedlisk spowodowana wylesianiem[21]. W Meksyku tempo wycinki lasów jest niezwykle wysokie, a fragmentacja lasów również stanowi poważny problem[21]. Ponadto w Hondurasie i Meksyku rdzenna ludność poluje na ten gatunek w celu pozyskania futra i mięsa[21]. Szopiki dżunglowe z Kostaryki są wymienione w załączniku III CITES i traktowane są tam jako gatunek zagrożony wyginięciem[21]. Również w Belize szopiki dżunglowe są objęte ustawą o ochronie dzikiej przyrody[21]. W Panamie nie są chronione prawem[21]. W innych krajach ich zasięgu ich sytuacja prawna jest nieznana[21].

Uwagi

Szablon:Uwagi

Przypisy

  1. ↑ Nazwy zwyczajowe za: Szablon:Cytuj książkę
  2. ↑ Szablon:EUR-Lex
  3. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  4. ↑ Szablon:Cytuj stronę
  5. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  6. ↑ 6,0 6,1 Szablon:Cytuj książkę
  7. ↑ 7,0 7,1 Szablon:Cytuj pismo
  8. ↑ 8,0 8,1 Szablon:Cytuj pismo
  9. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Szablon:Cytuj pismo
  11. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  12. ↑ Szablon:Cytuj książkę
  13. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  14. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  15. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  16. ↑ Szablon:Cytuj książkę
  17. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  18. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  19. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  20. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  21. ↑ 21,00 21,01 21,02 21,03 21,04 21,05 21,06 21,07 21,08 21,09 21,10 Szablon:IUCN
  22. ↑ 22,00 22,01 22,02 22,03 22,04 22,05 22,06 22,07 22,08 22,09 22,10 22,11 22,12 22,13 22,14 22,15 22,16 22,17 22,18 22,19 22,20 22,21 22,22 22,23 22,24 22,25 Szablon:Cytuj książkę
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 23,4 23,5 23,6 23,7 23,8 Szablon:Cytuj stronę
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 Szablon:Cytuj pismo
  25. ↑ Szablon:Cytuj pismo

Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „gar&pul”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „cor”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „fis&lud”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „poc”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „dav&luk”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

Bibliografia

Szablon:Kontrola autorytatywna

Źródło: „https://pl.wiki.beta.math.wmflabs.org/w/index.php?title=Szopik_dżunglowy&oldid=8205”