Cephalophorus

Szablon:Zwierzę infobox Cephalophorus – rodzaj ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce.

Morfologia

Długość ciała 60–135 cm, długość ogona 7–20,3 cm, wysokość w kłębie 30–57,8 cm; masa ciała 9–26,9 kg. Dymorfizm płciowy słabo zaznaczony; samice są generalnie nieco większe i cięższe od samców. Długość rogów (u samic krótsze) 1,8–11,1 cm. Wzór zębowy: I $\frac{0}{3}$ C $\frac{0}{1}$ P $\frac{3}{3}$ M $\frac{3}{3}$ (x2) = 32.

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1842 roku angielski zoolog John Edward Gray w artykule poświęconym nowym taksonom ssaków, opublikowanym na łamach The Annals and magazine of natural history. Na gatunek typowy Gray wyznaczył (oznaczenie monotypowe) dujkera zatokowego (C. ogilbyi).

Etymologia

• Cephalophorus: gr. κεφαλη kephalē ‘głowa’; λοφος lophos ‘grzebień, czub’; -φορος -phoros ‘noszący’, od φερω pherō ‘nosić’.
• Cephalopia i Cephalophia: gr. κεφαλη kephalē ‘głowa’Szablon:Odn; λοφια lophia ‘grzywa, najeżony’, od λοφος lophos ‘grzebień, czub’Szablon:Odn. Gatunek typowy: Knottnerus-Meyer wymienił dwa gatunki – Cephalophus leucogaster Szablon:Small i Antilope ogilbyi Szablon:Small – z których typem nomenklatorycznym jest (późniejsze oznaczenie) Antilope ogilbyi Szablon:Small.
• Cephalophidium: gr. κεφαλη kephalē ‘głowa’Szablon:Odn; λοφιδιον lophidion ‘mały czub’, zdrobnienie od λοφος lophos ‘grzebień, czub’Szablon:Odn. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Cephalophus niger Szablon:Small.
• Cephalophella: rodzaj Cephalophus Szablon:Small; łac. przyrostek zdrabniający -ellaSzablon:Odn. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Cephalophus callipygus Szablon:Small.

Podział systematyczny

Taksony z tego rodzaju były wcześniej zaliczane do rodzaju Cephalophus; wyodrębnione w 2022 roku do ponownie wskrzeszonego rodzaju Cephalophorus na podstawie analiz molekularnych i morfologicznych; w takim ujęciu do rodzaju należą następujące gatunki:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa	Podgatunki	Rozmieszczenie geograficzne	Podstawowe wymiary	Status IUCN
	Cephalophorus niger	(J.E. Gray, 1846)	dujker czarny	gatunek monotypowy	Afryka Zachodnia od południowego Gwinei na wschód do zachodniej Nigerii (na zachód od rzeki Niger	DC: 80–100 cm DO: 9–14 cm MC: 17–26 kg	Szablon:Colorbox
	Cephalophorus ogilbyi	(Waterhouse, 1838)	dujker zatokowy	2 podgatunki	wyspa Bioko (Gwinea Równikowa) i kontynentalna Afryka od wschodniej Nigerii (na wschód od rzeki Niger) do zachodniego Kamerunie, rozłączona populacja od Gabonu do zachodniego Kongo	DC: około 90 cm DO: około 15 cm MC: 18–20 kg	Szablon:Colorbox
	Cephalophorus brookei	(O. Thomas, 1903)	dujker liberyjski	gatunek monotypowy	Afryka Zachodnia od Sierra Leone na wschód do Ghany (za zachód od rzeki Wolta)	DC: około 100 cm DO: około 12 cm MC: 14–20 kg	Szablon:Colorbox
	Cephalophorus callipygus	(W. Peters, 1876)	dujker płowy	gatunek monotypowy	środkowy Kamerun, południowo-zachodnia Republika Środkowoafrykańska, Gwinea Równikowa, Gabon i Kongo (na wschód od rzek Kongo i Ubangi)	DC: 101–135 cm DO: 13–16,5 cm MC: 17,2–27 kg	Szablon:Colorbox
	Cephalophorus weynsi	(O. Thomas, 1901)	dujker jednobarwny	3 podgatunki	Afryka Środkowa w południowej Republice Środkowoafrykańskiej, Demokratycznej Republice Konga, południowym Sudanie Południowym, zachodniej Kenii, Ugandzie, zachodniej Rwandzie i zachodnim Burundi do zachodniej Tanzanii	DC: 90–100 cm DO: 10,5–20 cm MC: 14–17,5 kg	Szablon:Colorbox
	Cephalophorus leucogaster	(J.E. Gray, 1873)	dujker białobrzuchy	2 podgatunki	Kamerun (na południe od rzeki Sanaga), Gwinea Równikowa, Gabon, południowo-zachodnia Republika Środkowoafrykańska i Kongo (na wschód od rzek Kongo i Ubangi), rozłączona populacja we wschodniej Demokratycznej Republice Konga (na północny wschód od rzeki Kongo)	DC: 92–105 cm DO: 10,5–15 cm MC: 14,7–21 kg	Szablon:Colorbox
	Cephalophorus rufilatus	(J.E. Gray, 1846)	dujker rudoboki	gatunek monotypowy	Afryka Zachodnia i Środkowa od Senegalu na wschód do zachodniego Sudanu Południowego i północno-zachodniej Ugandy	DC: 60–70 cm DO: 7–10 cm MC: 9–12 kg	Szablon:Colorbox
	Cephalophorus natalensis	(A. Smith, 1834)	dujker czerwony	2 podgatunki	Afryka Wschodnia w środkowej Etiopii (wstępnie), południowej Somalii, środkowej i wschodniej Kenii, Tanzanii, Zambii, Malawi, Mozambiku Eswatini i wschodniej Południowej Afryce	DC: 75–95 cm DO: 8–14 cm MC: 9,2–13,6 kg	Szablon:Colorbox
	Cephalophorus nigrifrons	(J.E. Gray, 1871)	dujker czarnoczelny	5 podgatunków	południowo-wschodnia Nigeria i południowy Kamerun na południe do północnej Angoli, na wschód do wschodniej Demokratycznej Republiki Konga, górskie lasy w Ugandzie i Kenii (Ruwenzori, Mount Elgon, góra Kenia i Góry Aberdare)	DC: 85–95 cm DO: około 11–15 cm MC: 13–16 kg	Szablon:Colorbox
	Cephalophorus kivuensis	(Lönnberg, 1919)		gatunek monotypowy	Wirunga w Ugandzie, Rwandzie, Burundi i Demokratycznej Republiki Konga	85–107 cm DO: 10–16 cm MC: 13–16 kg	Szablon:Colorbox
	Cephalophorus rubidus	(O. Thomas, 1901)	dujker ruwenzorski	gatunek monotypowy	Uganda (Ruwenzori)	DC: około 75 cm DO: około 10 cm MC: około 15 kg	Szablon:Colorbox

Kategorie IUCN: Szablon:Colorbox – gatunek najmniejszej troski, Szablon:Colorbox – gatunek bliski zagrożenia; Szablon:Colorbox – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Bibliografia

• Szablon:Cytuj pismo
• Szablon:Cytuj książkę

Szablon:Kontrola autorytatywna