Dujker
Szablon:Zwierzę infobox Dujker[1] (Cephalophus) – rodzaj ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje gatunki występujące we wschodniej, środkowej i zachodniej Afryce[2][3][4].
Morfologia
Długość ciała 76–145 cm, długość ogona 8–15 cm, wysokość w kłębie 45–85 cm; masa ciała 17,9–80 kg[3][5]. Dymorfizm płciowy słabo zaznaczony; samice są generalnie nieco większe i cięższe od samców. Rogi o długości 5,4–21,3 cm[3] nie wystają ponad wysokość uszu, u samic trochę krótsze. U przedstawicieli obu płci występują gruczoły policzkowe, których wydzieliną samice zaznaczają swoje młode. U samic występują dwie pary sutków[6]. Wzór zębowy: I C P M (x2) = 32[3].
Systematyka
Rodzaj (w randze podrodzaju w obrębie Antilope) zdefiniował w 1827 roku brytyjski przyrodnik Charles Hamilton Smith w rozdziale dotyczącym systematyki ssaków w publikacji traktującej o królestwie zwierząt[7]. Smith wymienił jedenaście gatunków – Antilope quadriscopa Szablon:Small[uwaga 1], Antilope silvicultrix Szablon:Small, Antilope maxwellii Szablon:Small, Antilope philantomba Szablon:Small (= Antilope maxwellii Szablon:Small), Antilope caerula Szablon:Small (= Capra monticola Szablon:Small), Antilope perpusilla Szablon:Small (= Capra monticola Szablon:Small), Capra grimmia Szablon:Small, Antilope burchellii Szablon:Small (= Capra grimmia Szablon:Small), Antilope mergens Szablon:Small (= Capra grimmia Szablon:Small), Antilope platous Szablon:Small (= Capra grimmia Szablon:Small), Antilope ptoox Szablon:Small (= Capra grimmia Szablon:Small) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Antilope silvicultrix Szablon:Small[8].
Etymologia
- Cephalophus (Cephalolophus): Szablon:Gr. kephalē ‘głowa’; λοφος lophos ‘grzebień, czub’Szablon:Odn.
- Terpone (Terphone): etymologia niejasna, Gray nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej[9]Szablon:Odn. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Cephalophus longiceps Szablon:Small (= Antilope silvicultrix Szablon:Small).
- Potamotragus: gr. ποταμος potamos ‘rzeka’; τραγος tragos ‘kozioł’Szablon:Odn. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Cephalophus melanoprymnus Szablon:Small (= Antilope silvicultrix Szablon:Small).
- Cephalophops: rodzaj Cephalophus Szablon:Small; gr. ωψ ōps, ωπος ōpos ‘wygląd, oblicze’[10]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Cephalophus dorsalis Szablon:Small.
Podział systematyczny
Po rewizji taksonomicznej przeprowadzonej w 2022 roku[11] do rodzaju należą następujące gatunki[12][5][2]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[1] | Podgatunki[3][2][5] | Rozmieszczenie geograficzne[3][2][5] | Podstawowe wymiary[3][5][uwaga 2] | Status IUCN[13] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
Cephalophus dorsalis | J.E. Gray, 1846 | dujker czarnopręgi | 2 podgatunki | rozłączone populacje w Afryce Zachodniej (od Gwinei Bissau na wschód do Togo) i Środkowej (północno-wschodnia Nigeria, na wschód of rzeki Cross River, Kamerun, południowa Republika Środkowoafrykańska i wschodnia Demokratyczna Republika Konga na południe do północnej Angoli) | DC: 76–103 cm DO: 8,1–12,3 cm MC: 17,9–24 kg |
Szablon:Colorbox |
_Cephalophus_jentinki_2.jpg) |
Cephalophus jentinki | O. Thomas, 1892 | dujker duży | gatunek monotypowy | Senegal, Liberia i południowo-zachodnie Wybrzeże Kości Słoniowej, graniczy od wschodu z rzeką Niouniourou | DC: około 135 cm DO: około 15 cm MC: 56–79 kg |
Szablon:Colorbox |
 |
Cephalophus silvicultor | (Afzelius, 1815) | dujker żółtopręgi | 4 podgatunki | południowy Senegal na wschód do południowego Czadu, południowo-zachodniego Sudanu Południowego i zachodniej Kenii, na południe przez Kotlinę Konga to Angoli i Zambii | DC: 115–145 cm DO: 11–18 cm MC: 45–80 kg |
Szablon:Colorbox |
.jpg) |
Cephalophus spadix | True, 1890 | dujker tanzański | gatunek monotypowy | Tanzania (góry Kilimandżaro i Meru oraz łańcuchy górskie Usambara, Uluguru, Udzungwa i Rungwe) | DC: 97–140 cm DO: 8–13 cm MC: 50–60 kg |
Szablon:Colorbox |
Kategorie IUCN: Szablon:Colorbox – gatunek bliski zagrożenia, Szablon:Colorbox – gatunek zagrożony.
Uwagi
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Nazwy zwyczajowe za: Szablon:Cytuj książkę
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Szablon:Cytuj książkę
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Szablon:Cytuj książkę
- ↑ Szablon:Cytuj stronę
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Szablon:Cytuj książkę
- ↑ Szablon:Cytuj książkę
- ↑ Szablon:Cytuj książkę
- ↑ Szablon:Cytuj książkę
- ↑ Szablon:Cytuj pismo
- ↑ Szablon:Cytuj książkę
- ↑ Szablon:Cytuj pismo
- ↑ Szablon:Cytuj stronę
- ↑ Szablon:Cytuj stronę
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Wagner”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „kno-mey”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Bibliografia
Szablon:Kontrola autorytatywna
Błąd rozszerzenia cite: Istnieje znacznik <ref> dla grupy o nazwie „uwaga”, ale nie odnaleziono odpowiedniego znacznika <references group="uwaga"/>