Urocjon wirginijski

Z testwiki
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Szablon:Zwierzę infobox Urocjon wirginijskiSzablon:R, lis wirginijski (Urocyon cinereoargenteus) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych (Canidae). Żyje samotnie, czasami w wieloletnich związkach. Zamieszkuje własne terytoria, które zaznacza zapachem. Prowadzi przeważnie nocny tryb życia. Często jest mylony z kojotem. Dożywa około 8 lat; w niewoli dożywa 15.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1775 roku niemiecki przyrodnik Johann Christian Daniel von Schreber, nadając mu nazwę Canis cinereo argenteusSzablon:Odn. Holotyp pochodził ze wschodniej Ameryki PółnocnejSzablon:R.

Urocyon cinereoargenteus często łączy się genetycznie z dwoma innymi starożytnymi liniami, Nyctereutes i Otocyon, ale dokładne powiązania między nimi są niejasneSzablon:R. Urocyon jest obecnie uważany za rodzaj bazalny rodziny psowatych i ma tylko dwóch występujących współcześnie członków, U. cinereoargenteus i U. littoralisSzablon:R. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają szesnaście podgatunkówSzablon:R. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek Oryginalna nazwa Autor i rok opisu Miejsce typowe
U. c. borealis Urocyon cinereoargenteus borealis Merriam, 1903 Marlboro, Szablon:Konwerter od Monadnock, Hrabstwo Cheshire, New Hampshire, Stany ZjednoczoneSzablon:Odn.
U. c. californicus Urocyon cinereoargenteus californicus Mearns, 1897 góry San Jacinto, na wysokości Szablon:Konwerter, Hrabstwo Riverside, Kalifornia, Stany ZjednoczoneSzablon:Odn.
U. c. costaricensis Urocyon cinereoargenteus costaricensis G.G. Goodwin, 1938 Sabanilla de Pirris, w pobliżu Rio Grande de Pirris, na wysokości Szablon:Konwerter, prowincja San José, KostarykaSzablon:Odn.
U. c. floridanus Urocyon cinereo-argenteus floridanus Rhoads, 1895 Tarpon Springs, Hrabstwo Pinellas, Floryda, Stany ZjednoczoneSzablon:Odn.
U. c. fraterculus Urocyon cinereo-argenteus fraterculus Elliot, 1896 San Felipe, Jucatan, MeksykSzablon:Odn.
U. c. furvus Urocyon cinereoargenteus furvus G.M. Allen & Barbour, 1923 Strefa Kanału Panamskiego, Szablon:Konwerter na zachód od Balboa, PanamaSzablon:Odn.
U. c. guatemalae Urocyon guatemalae G.S. Miller, 1899 Nenton, na wysokości Szablon:Konwerter, Huehuetenango, GwatemalaSzablon:Odn.
U. c. madrensis Urocyon cinereoargenteus madrensis Burt & Hooper, 1941 Carimechi, Rio Mayo, Chihuahua, MeksykSzablon:Odn.
U. c. nigrirostris Canis nigrirostris Lichtenstein, 1830 Real Arriba (Temascaltepec), MeksykSzablon:Odn.
U. c. ocythous Urocyon cinereoargenteus ocythous Bangs, 1899 Platteville, Hrabstwo Grant, Wisconsin, Stany ZjednoczoneSzablon:Odn.
U. c. orinomus Urocyon cinereoargenteus orinomus E.A. Goldman, 1938 Orizaba, na wysokości Szablon:Konwerter, Veracruz, MeksykSzablon:Odn.
U. c. peninsularis Urocyon cinereoargenteus peninsularis Huey, 1928 San Ignacio, Szablon:Współrzędne, Kalifornia Dolma, MeksykSzablon:Odn.
U. c. scottii Urocyon virginianus scottii Mearns, 1891 Hrabstwo Pinal, Arizona, Stany ZjednoczoneSzablon:Odn.
U. c. townsendi Urocyon californicus townsendi Merriam, 1899 Baird, Hrabstwo Shasta, Kalifornia, Stany ZjednoczoneSzablon:Odn.
U. c. venezuelae Urocyon cinereoargentea venezuelae J.A. Allen, 1911 El Tocuyo, Szablon:Konwerter na południowy wschód od Valencii, na wysokości Szablon:Konwerter, Lara, WenezuelaSzablon:Odn.

Etymologia

  • Urocyon: Szablon:Gr. oura „ogon”; κυων kuōn, κυνος kunos „pies”Szablon:R.
  • cinereoargenteus: Szablon:Łac. „koloru popiołu”, od cinis, cineris „prochy, popioły”Szablon:Odn; łac. argenteus „ze srebra, srebrny”, od argentum, argenti „srebro”Szablon:Odn.
  • borealis: łac. borealis „północny”, od boreas „północny wiatr, północ”, od gr. βορεας boreas „północny wiatr, północ”[1].
  • californicus: Kalifornia[2].
  • costaricensis: Kostaryka[3].
  • floridanus: Floryda, Stany Zjednoczone[4].
  • fraterculus: łac. fraterculus „braciszek” (tj. mniejszy niż, spokrewniony lub sprzymierzony z), od frater brat; przyrostek zdrabniający -ulus[5].
  • furvus: łac. furvus „ciemny, czarny”[6].
  • guatemalae: Gwatemala[7].
  • madrensis: Sierra Madre Zachodnia, MeksykSzablon:R.
  • nigrirostris: łac. niger „czarny”; -rostris „-pyski”, od rostrum „pysk”[8].
  • ocythous: ωκυθοος ōkuthoos „chyżo biegnący”Szablon:R.
  • orinomus: gr. ορεινομος oreinomos „żerowanie na wzgórzach”, od ορος oros, ορεος oreos „góra”; -νομος -nomos „-jedzenie”, od νεμω nemō „spożywać”[9].
  • peninsularis: łac. paeninsularis lub peninsularis „półwyspowy, z półwyspu”, od paeninsula lub peninsula „półwysep”, od paene „prawie, blisko”; insula „wyspa”[10].
  • scottii: William Earle Dodge Scott (1852–1910), amerykański ornitolog z Museum Biologii, w Princeton w latach 1876–1910Szablon:R[11].
  • townsendi: Charles Haskins Townsend (1859–1944), amerykański przyrodnik, pracownik Komisji Rybołówstwa w 1883 roku, dyrektor New York Aquarium w latach 1902–1937Szablon:R[12].
  • venezuelae: Wenezuela[13].

Zasięg występowania

Urocjon wirginijski występuje w Ameryce zamieszkując w zależności od podgatunkuSzablon:R:

  • U. cinereoargenteus cinereoargenteus – wschodnie Stany Zjednoczone.
  • U. cinereoargenteus borealis południowo-wschodnia Kanada i Stany Zjednoczone (Nowa Anglia).
  • U. cinereoargenteus californicus – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (południowa Kalifornia).
  • U. cinereoargenteus costaricensis – Kostaryka.
  • U. cinereoargenteus floridanus – Zatoka Meksykańska.
  • U. cinereoargenteus fraterculus – Meksyk (Jukatan).
  • U. cinereoargenteus furvus – Panama.
  • U. cinereoargenteus guatemalae – południowy Meksyk na południe do Nikaragui.
  • U. cinereoargenteus madrensis – Meksyk (południowa Sonora, południowo-zachodnia Chihuahua i północno-zachodnia Durango).
  • U. cinereoargenteus nigrirostris – południowo-wschodni Meksyk.
  • U. cinereoargenteus ocythous – Stany Zjednoczone (Central Plains) i przylegająca południowa Kanada.
  • U. cinereoargenteus orinomus – południowy Meksyk (przesmyk Tehuantepec).
  • U. cinereoargenteus peninsularis – północno-zachodni Meksyk (Kalifornia Dolna).
  • U. cinereoargenteus scottii – północny Meksyk i południowo-zachodnie Stany Zjednoczone.
  • U. cinereoargenteus townsendi – zachodnie Stany Zjednoczone (Kalifornia i Oregon).
  • U. cinereoargenteus venezuelae – Kolumbia i Wenezuela.

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) samic 54–57,8 cm, samców 56–66 cm, długość ogona samic 28–40,7 cm, samców 33,3–44,3 cm; masa ciała samic 2–3,9 kg, samców 3,4–5,5 kgSzablon:R. Jest to średniej wielkości lis o szaro cętkowanym futrze, z jaśniejszą spodnią częścią ciała, z głową w kolorze rdzawym z białymi plamkami; podszerstek ma barwę rdzawoczerwoną. Ma duże uszy, wąski pysk, długi i gęsto owłosiony, puszysty ogon z czarną pręgą na wierzchu. Nogi krótkie i mocne. Posiada pazury ostrzejsze i bardziej zakrzywione od innych psowatych. Wzór zębowy: I 33 C 11 P 44 M 23 = 42Szablon:R.

Ekologia

Często wspina się na drzewa, których korony są dla niego doskonałą kryjówką. Jest on jedynym – obok jenota – gatunkiem psowatych, który potrafi tego dokonywać.

Pożywienie

Jest zwierzęciem wszystkożernym, jednak przeważnie żywi się pokarmem zwierzęcym. Umiejętność wspinaczki po drzewach przydaje mu się podczas zdobywania jagód i innych owoców. Ze zwierząt poluje (zazwyczaj w nocy) na niewielkie ptaki, myszy i inne gryzonie. Z nadmiaru zdobytego pożywienia robi zapasy w postaci podziemnego schowka, który potrafi wyczuć już z odległości 3 metrów. Dzięki wspaniałemu zmysłowi powonienia wyczuje niekiedy zagrzebane w ziemi na kilka centymetrów jaja, które także stanowią część jego diety.

Rozmnażanie

Na kilka dni przed porodem samica wypędza samca z legowiska, jednak powraca on kilka dni po porodzie i dostarcza pożywienia potomstwu i samicy. Okres rozrodu od sierpnia do września, ciąża trwa 53–58 dni, samica rodzi zwykle 3–6 szczeniąt. Młode ważą około 80 g i rodzą się z czarną sierścią. Przez pierwsze dni życia potomstwo jest ślepe i zdane na opiekę osobników dorosłych. Po około sześciu tygodniach młode lisy są już zostawiane same na czas polowania. Opieka nad potomstwem trwa około 5 miesięcy.

Status i ochrona

Gatunek nie jest jeszcze zagrożony, chociaż w latach 1977–1978 liczbę zabitych osobników szacuje się na około 270 tysięcy. Lis wirginijski jest często uciążliwy dla rolników lub ginie w pułapkach przeznaczonych na inne drapieżniki. Niejednokrotnie jest łowiony dla futra.

Uwagi

Szablon:Uwagi

Przypisy

  1. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  2. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  3. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  4. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  5. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  6. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  7. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  8. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  9. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  10. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  11. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  12. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  13. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names

Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Boddaert”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Geoffroy”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Lichtenstein”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Mearns1891”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Merriam1899”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Elliot1904”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Dixon”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Simpson”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Getz”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Martin”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Merriam1903”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Mearns1897”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Goodwin”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Rhoads”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Elliot1896”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Allen&Barbour”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Burt&Hooper”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Bangs”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Huey”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Allen”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „iucn”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „miiz”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Burgin&inni”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Wilson&Reeder”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Palmer”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Sillero-Zubiri”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Beolens&inni”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

Bibliografia

Szablon:Kontrola autorytatywna

Źródło: „https://pl.wiki.beta.math.wmflabs.org/w/index.php?title=Urocjon_wirginijski&oldid=1913”