Upiór filipiński

Szablon:Zwierzę infobox Upiór filipińskiSzablon:R (Emballonura alecto) – gatunek ssaka z podrodziny upiorów (Emballonurinae) w obrębie rodziny upiorowatych (Emballonuridae), występujący w południowo-wschodniej Azji; według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego nazwali w 1836 roku francuscy zoolodzy Joseph Fortuné Théodore Eydoux i Paul Gervais, nadając mu nazwę Vespertilio (Nycticeius) alectoSzablon:R. Holotyp pochodził z Manili, na Luzonie, w FilipinachSzablon:R, został schwytany przez jednego z autorów podczas rejsu dookoła świata korwety Favorite w latach 1830–1832Szablon:R.

Porównanie sekwencji genów cytochromu b pomiędzy E. alecto z Borneo a E. monticola z Tajlandii wykazało dystans genetyczny wynoszący 9,2%Szablon:R. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają cztery podgatunkiSzablon:R. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek	Oryginalna nazwa	Autor i rok opisu	Miejsce typowe	Holotyp
E. a. anambensis	Emballonura anambensis	G.S. Miller, 1900	Pulau Mubur, Wyspy Anambas, Wyspy Riau, IndonezjaSzablon:Odn	Dorosła samica (USNM 101716)Szablon:Odn
E. a. palawanensis	Emballonura alecto palawanensis	E.H. Taylor, 1934	Wzdłuż rzeki Iwahig u podnóża Thumb Peak, Palawan, FilipinySzablon:Odn	Dorosła samica (AMNH 241780)Szablon:Odn
E. a. rivalis	Emballonura monticola rivalis	O. Thomas, 1915	Bida, Sarawak, BorneoSzablon:Odn	Dorosły samiec (BMNH 3.11.2.2)Szablon:Odn

Etymologia

• Emballonura: Szablon:Gr. emballō „rzucać się”; ουρα oura „ogon”Szablon:R.
• alecto: w mitologii greckiej Alekto (gr. Ἀληκτω Alēktõ, Szablon:Łac.) to jedna z trzech Erynii, zwykle przedstawiana ubrana na czarno, z głową owiniętą wężami i skrzydłami nietoperza, sprowadzająca zarazę, wojnę i zemstęSzablon:R.
• anambensis: Wyspy Anambas, Indonezja.
• palawanensis: Palawan, Filipiny.
• rivalis: łac. rivalis „z potoku”, od rivus „potok, strumień”.

Zasięg występowania

Upiór filipiński występuje w południowo-wschodniej Azji, zamieszkując w zależności od podgatunkuSzablon:R:

• E. alecto alecto – Filipiny (z wyjątkiem Palawanu), Wyspy Talaud, Celebes, Wyspy Togian, Wyspy Banggai (Peleng), Wyspy Raja Ampat (Gag) i Moluki (Wyspy Sula, Seram, Ambon, Gorong, Wyspy Tanimbar i Wyspy Kai).
• E. alecto anambensis – Natuna Besar.
• E. alecto palawanensis – Palawan i Balabac, Filipiny.
• E. alecto rivalis – Borneo i okoliczne wyspy (w tym Wyspy Anambas, Pelapis i Wyspy Karimata).

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 46,3–48,5 mm, długość ogona 11,6–17,4 mm, długość ucha 12–13 mm, długość tylnej stopy 7–10 mm, długość przedramienia 43,1–18,3 mm; masa ciała 4,5–7 gSzablon:R. Grzbiet upiora filipińskiego jest jednolicie ciemnobrązowy do czerwonawobrązowegoSzablon:R. Nietoperz ten ma stosunkowo duże oczySzablon:R. Pomiędzy P¹ i P² występuje mała przerwa (diastema)Szablon:R. Długość kondylobazalna czaszki wynosi 13,3–14,2 mm, długość od kłykcia do kła wynosi 12,5–13,4 mm oraz długość od pierwszego kła do ostatniego zęba trzonowego wynosi 5–5,8 mmSzablon:R. Emballonura ma tę samą formułę zębową co Paremballonura i Mosia; wzór zębowy: I $\frac{2}{3}$ C $\frac{1}{1}$ P $\frac{2}{2}$ M $\frac{3}{3}$ = 34Szablon:R. Ten wzór zębowy nie występuje w żadnym innym rodzaju upiorowatychSzablon:R.

Ekologia

Upiory filipińskie zamieszkują pierwotne i wtórne nizinne wilgotne lasy tropikalne (450 m n.p.m. i poniżej)Szablon:R. W 1967 roku schwytano okazy z góry Mambajao na wyspie Camiguin na wysokości około 400–1000 m n.p.m.Szablon:R Prowadzą zmierzchowy tryb życia i gnieżdżą się w wejściach do jaskiń, w tym w płytkich jaskiniach i szczelinach skalnych, a także pod nasypami ziemnymi i przyporami powalonych pni drzewSzablon:R. Na żer wylatują w strefach głębokiego cienia lasu na długo przed zachodem słońcaSzablon:R. Upiory filipińskie mogą występować w koloniach kawalerskich i grupach mieszanych, liczących do 20 osobnikówSzablon:R. Mogą gnieździć się w jaskiniach z wieloma innymi gatunkami nietoperzy, w tym upiorem górskim (E. monticola), płatkonosem płowym (Hipposideros cervinus) i podkasańcem nowokaledońskim (Miniopterus macrocneme)Szablon:R.

Upiory filipińskie są entomofagamiSzablon:R.

Pełny cykl lęgowy upiorów filipińskich jest słabo poznany; ciężarne samice odnotowano w kwietniu (jedna samica (8 g) z pojedynczym zarodkiem (20 mm))Szablon:R i czerwcu na FilipinachSzablon:R.

Status zagrożenia i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (Szablon:Ang. „najmniejszej troski”)Szablon:R. Upiór filipiński ma szeroki zasięg występowania, może być lokalnie pospolity i przypuszczalnie jego populacja jest liczna (choć liczebność populacji nie została dotychczas oszacowana), wykazując pewną tolerancję na zmodyfikowane siedliskaSzablon:R. Mimo że jego populacje zmniejszają się z powodu wylesiania w niektórych częściach jego zasięgu, jest mało prawdopodobne, aby działo się to w tempie wymaganym do umieszczenia go w wyższej kategorii zagrożeniaSzablon:R. Potencjalnymi zagrożeniami są wylesianie siedlisk i różnorodna działalność człowieka (wydobywanie wapienia i guana, niepokojenie kolonii lęgowych w jaskiniach)Szablon:R.

Bibliografia

• Szablon:Cytuj stronę
• Szablon:The Key to Scientific Names