Suseł moręgowany
Szablon:Wyróżnienie Szablon:Zwierzę infobox Suseł moręgowanySzablon:R (Spermophilus citellus) – niewielki gryzoń z rodziny wiewiórkowatych zamieszkujący tereny Europy Środkowej i WschodniejSzablon:RSzablon:RSzablon:R. W Polsce susła moręgowanego uznano za gatunek „zanikły lub prawdopodobnie zanikły”Szablon:R i objęto ścisłą ochroną gatunkowąSzablon:R. Od 2005 w województwie opolskim, a od 2008 także w dolnośląskim prowadzi się reintrodukcję gatunkuSzablon:RSzablon:R. Susły żyją w koloniach. Cechą charakterystyczną ich trybu życia jest sezonowa zmienność aktywności. W drugiej połowie lata S. citellus przygotowują się do przetrwania zimy i ich dobowa aktywność ulega znacznemu skróceniu, zaś zimę przesypiają w indywidualnych norach. W tym okresie temperatura ich ciała obniża się do 1,8–2,0 °C, a serce znacznie spowalnia swoją pracęSzablon:R.
Systematyka
Suseł moręgowany po raz pierwszy został opisany przez Linneusza w 1766 jako Mus citellus. W 1816 roku Lorenz Oken użył nazwy rodzajowej Citellus, ale Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej anulowała to oznaczenie w 1956 rokuSzablon:R. W 1825 roku Frédéric Cuvier włączył gatunek do nowego rodzaju SpermophilusSzablon:R. W obrębie rodzaju Spermophilus odnotowuje się znaczne zróżnicowanie genetyczne zwierząt, które jest skutkiem życia poszczególnych populacji w izolacji od siebieSzablon:R. Niegdyś opisywano osiem podgatunków susła moręgowanego, jednak obecnie wyróżnia się ich czterySzablon:R:
- S. c. citellus (Linneusz, 1766) – opisany z Austrii
- S. c. gradojevici (V. Martino & E. Martino, 1929Szablon:R) (syn.: Spermophilus macedonicus Fraguedakis-Tsolis & Ondrias, 1977Szablon:R) – pochodzenie okazu typowego: Gewgelija, Macedonia
- S. c. istricus (Calinescu, 1934) – pochodzenie okazu typowego: Muntenia, wschodnia Rumunia
- S. c. martinoi (Peshchev, 1955) – pochodzenie okazu typowego: Rodopy, Bułgaria
Polska populacja susłów moręgowanych należała do podgatunku nominatywnego Spermophilus citellus citellus, występującego w Europie Środkowej (poza Polską także w Austrii, Czechach, na Słowacji, Węgrzech, a niegdyś także w Saksonii)Szablon:R.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Spermophilus pochodzi od greckiego słowa „spermatos” oznaczającego nasiono oraz „phileo” – lubićSzablon:R. Łącznie nazwę przetłumaczyć można jako: „lubiący nasiona”Szablon:R. Epitet gatunkowy citellus pochodzi od łacińskiego określenia susłaSzablon:R. Polska nazwa „moręgowany” pochodzi od określenia „moręg”, „morąg”. Słowniki podają niejednolite znaczenia: „pręga, smuga na ciemnym tle”Szablon:R lub: „moręg, morąg, pas ciemniejszego koloru, nie tło”Szablon:R, jednak wszystkie wskazują na ubarwienie charakteryzujące się smugami czy też prążkami innego koloru. Ubarwienie futra S. citellus ma taki właśnie charakterSzablon:R.
Morfologia
Suseł moręgowany jest gryzoniem o średniej wielkości. Ciało ma smukłą budowę – przy długości tułowia (wraz z głową) rzędu 19,8–23,2 cm waży tylko 240–340 gramówSzablon:R. Ogon jest puszystySzablon:R, krótki – o długości 5,5–8,2 cm. Suseł ma krótkie futroSzablon:R, w części grzbietowej barwy żółtawo-szarej, na szyi i klatce piersiowej jasnej, a na brzuchu szaro-rudejSzablon:R. Charakterystyczne wybarwienie suseł moręgowany zawdzięcza gęsto ułożonym, poprzecznym prążkomSzablon:R. Stosunkowo duże, ciemne oczySzablon:R leżą wysoko na głowieSzablon:R. Uszy są bardzo krótkieSzablon:R, ukryte w futrze. Krótkie łapySzablon:R, mają płaskie, długie i mocne pazury, pomocne w kopaniu norSzablon:R. Charakterystyczny wygląd głowy suseł zawdzięcza silnie rozwiniętym workom policzkowymSzablon:R. Wzór zębowy: Szablon:R. Jedyną cechą pozwalającą na wzrokowe odróżnienie samca i samicy na odległość jest zróżnicowanie wielkości ciała. Dorosłe samce są większe od samicSzablon:R.
Tryb życia
Susły są zwierzętami stadnymiSzablon:R. Żyją w rodzinach, które łączą się z kolei w kolonie, które wspólnie zajmują dane siedlisko i wzajemnie ostrzegają się przed niebezpieczeństwami. Kolonie najczęściej liczą od 20–200 osobników, choć zdarzają się także rekordowe populacje o liczebności rzędu kilkudziesięciu tysięcy osobnikówSzablon:RSzablon:R.
Na terenie Opolszczyzny przeprowadzono badania, które wykazały, że w miocie rodzą się średnio 3 młode. Każdy nowy miot powoduje dwu–trzykrotny wzrost liczebności kolonii. Młode po usamodzielnieniu budują nowe lub zajmują opuszczone nory w promieniu 200–500 metrów od rodzinnego gniazda. Są wtedy najbardziej narażone na niebezpieczeństwo ze strony drapieżników oraz zmian pogodowych (przemoczenie i wychłodzenie)Szablon:R.
Susły prowadzą dzienny tryb życiaSzablon:RSzablon:R. Aktywność zmniejsza się jesienią, kiedy przygotowują się do przetrwania zimySzablon:R. Latem susły wykazują aktywność przez około 11 godzin na dobę, a jesienią ulega ona skróceniu już tylko do około 7,3 godzinySzablon:R. Jesienią wejścia do nor zostają od środka zabudowane ziemią i utkane sianem, a na czas od października do marca zwierzęta zapadają w sen zimowySzablon:R. Hibernują samotnie, każdy w oddzielnej norzeSzablon:R. W tym okresie temperatura ich ciała obniża się do 1,8–2,0 °C, a serce spowalnia swoją pracę – do kilku razy na minutę. Podczas hibernacji organizm susła korzysta z zapasów tłuszczu zgromadzonego latem i jesieniąSzablon:R. Co 3–20 dni suseł przebudza się na krótkoSzablon:R. Podczas tych krótkich przerw w hibernacji zużywa 90% zmagazynowanego w ciele tłuszczuSzablon:R.
W stanie hibernacji susły spędzają większą część swojego życiaSzablon:R. Jest to cecha wspólna dla gatunków rodzaju SpermophilusSzablon:R. Samice Spermophilus citellus hibernują jednak dłużej niż samce. Wcześniej zapadają w zimowy sen, a na wiosnę budzą się znacznie później niż samce. Tym samym zimą tracą więcej masy ciała od swoich partnerówSzablon:R. Sam proces hibernacji i jego czas trwania jest znacznie zróżnicowany w obrębie gatunku Spermophilus citellusSzablon:R.
Susły lubią w ciepłe dni wylegiwać się w słońcu, najlepiej w pobliżu wejścia do swojej nory. Często zamierają w pozycji wyprostowanej – stojąc „słupkiem”. W ten sposób łatwiej mogą zauważyć zbliżające się niebezpieczeństwo. Podczas krótkotrwałych letnich ochłodzeń suseł potrafi zasnąć na kilka dni i przeczekać ten okresSzablon:R.
Cykl życiowy
Najpierw ze snu budzą się samce, a później samice. Przed godami samce starają się utrzymywać kontakt z jak największą liczbą samicSzablon:R. Badania przeprowadzone w okolicach Wiednia wykazały, że 43% samców z danej kolonii zapłodniło 80% samicSzablon:R. Ruja ma miejsce tylko jeden raz w rokuSzablon:R. Samce współzawodniczą wówczas w wyszukiwaniu partnerekSzablon:R. Samice susła moręgowanego przyjmują jednak zaloty tylko jednego samca, co odróżnia je od innych gatunków rodzaju SpermophilusSzablon:R. Zdobyta partnerka jest pilnowana przez samca, by nie zbliżył się do niej rywal. Na widok przeciwnika samiec stroszy sierść i stoi w pozycji wyprostowanej z naprężonym ogonem, by sylwetką przestraszyć zalotnika. Czasem jednak dochodzi do bezpośredniej walkiSzablon:R.
Po zakończeniu okresu godowego (kwiecień–maj), który zwykle trwa około 20–25 dniSzablon:R, samce tracą zainteresowanie partnerkami – nie biorą udziału w wychowywaniu młodych. Tylko wyjątkowo samce, którym nie udało się zdobyć i zapłodnić zbyt wielu partnerek, pomagają w pogłębianiu nory i przygotowywaniu miejsca do poroduSzablon:R. W norze przygotowanej dla młodych samiec nigdy nie nocujeSzablon:R.
Ciąża trwa 25–26 dniSzablon:R, choć niektórzy zoolodzy podają okres 28 dniSzablon:R. Samica rodzi od 3–8 młodychSzablon:R lub 6–8 młodychSzablon:R, tylko 1 raz w roku. Liczba embrionów może być bardzo zmienna w poszczególnych sezonach i w różnych rejonach geograficznych. Badania przeprowadzone na Opolszczyźnie wykazały, że w miocie rodzą się średnio 3 młodeSzablon:R. Są nagie i ślepeSzablon:RSzablon:R. Okres karmienia młodych przez samicę trwa do 6 tygodni. Młode susły opuszczają rodzinną norę zwykle koło połowy czerwcaSzablon:RSzablon:R. Wówczas masa ciała młodych obu płci jest podobna, ale jesienią samce są już wyraźnie większe od samicSzablon:R. Dojrzałość płciową susły osiągają dopiero na wiosnę następnego rokuSzablon:RSzablon:R.
Suseł moręgowany żyje do 5 latSzablon:RSzablon:R.
Głos
Susły porozumiewają się ze sobą za pomocą mruczących i wibrujących dźwiękówSzablon:R. Wydają dwa różne typy dźwięków ostrzegawczych: jeden o niemodulowanej częstotliwości i drugi – modulowanySzablon:R. Suseł, który zauważy niebezpieczeństwo, wydaje niemodulowany gwizd ostrzegawczy, który budzi czujność innych członków stada. Zwykle susły stają wówczas w pozycji wyprostowanej. Dźwięk modulowany jest sygnałem do ucieczki i schronienia się w norzeSzablon:RSzablon:R.
Rozmieszczenie geograficzne
Spermophilus citellus zamieszkuje tereny Europy Środkowej i Wschodniej: od północnej części Austrii, przez Czechy, Słowację, Węgry, Mołdawię, północną Serbię i Czarnogórę, Macedonię, Grecję, Bułgarię, Rumunię, zachodnią Ukrainę i europejską część TurcjiSzablon:RSzablon:RSzablon:R. Od 2005 roku gatunek jest reintrodukowany na terenie południowo-zachodniej Polski, gdzie zaniknął na początku lat 70. XX wiekuSzablon:R. Zoolodzy w przeszłości wskazywali także na występowanie gatunku w Azji Mniejszej i SyriiSzablon:R. W południowo-wschodnich Niemczech i Chorwacji gatunek jest uznany za wymarłySzablon:R.
Ekologia
Suseł moręgowany żywi się głównie zielonymi częściami roślin i nasionami. Czasami zjada także owadySzablon:R – chrząszcze, świerszcze i motyle. Wyjątkowo posila się także jajami i pisklętami ptaków z naziemnych gniazdSzablon:R. W niewoli również żywi się zielonymi częściami roślin i ziarnami. Lubi nasiona dyni i słonecznikaSzablon:R.
Naturalnymi wrogami susła są polujące na niego drapieżniki: tchórz zwyczajny, łasica pospolita, lis rudy, kot domowy oraz niektóre gatunki ptaków drapieżnychSzablon:RSzablon:R. Pasożytuje na nim pchła ludzka i pchła Nosopsyllus fasciatus oraz kleszcz Ixodes laguriSzablon:R.
Siedlisko
Spermophilus citellus prowadzi naziemny tryb życia. Zamieszkuje nizinne i wyżynne tereny otwarte – głównie ugory, suche, kamieniste łąki, pastwiska, skarpy, nasłonecznione pagórkiSzablon:R i stepySzablon:R. Spotyka się go także na drogach i miedzach śródpolnychSzablon:R. Chęnie wybiera tereny o glebach bielicowych lub brunatnych i rędzinachSzablon:R, natomiast unika terenów wilgotnych i lasówSzablon:R. W Polsce suseł moręgowany zakładał kolonie na terenach dawnych kopalni wapienia i na piaszczystych nieużytkach. Chętnie lokował się w pobliżu pól uprawnych – szczególnie w porze dojrzewania zbóżSzablon:R. Lubi tereny o niskiej roślinności, bowiem łatwiej mu wtedy wypatrywać niebezpieczeństwaSzablon:R.
Susły kopią rozległe norySzablon:R. Każdy osobnik kopie swój własny system korytarzy, który może mieć nawet około 8 m długości i sięgać 2–2,5 m pod powierzchnię ziemi. Ciąg korytarzy składa się zwykle z ukośnych korytarzy wejściowych i krótkich, pionowych korytarzy awaryjnych. Nory budowane przez samice są głębsze i wyposażone w komorę z szerokim barłogiem, dobrze wymoszczonym sianem, przeznaczonym na okres porodu i czas wychowywania młodychSzablon:RSzablon:RSzablon:R. Głębokość wykopanej nory zapewnia także lepszą izolację termiczną, a tym samym pozwala samicy na mniejszy wydatek energetyczny podczas snu zimowegoSzablon:R.
Znaczenie gospodarcze
Suseł moręgowany może być szkodnikiem upraw, szczególnie zbóż. Jednak liczebność populacji jest tak mała, że zagrożenie praktycznie nie występujeSzablon:R.
Futra susłów były w przeszłości używane w przemyśle futrzarskim. Pierwsze zapisy na temat wykorzystywania znaleźć można w „Opisie obyczajów za czasów Augusta III” Jędrzeja Kitowicza. Autor opisuje, że kontusze bywały podbijane na zimę „popielicami, królikami, pupkami, susłami, kunami i sobolami...”Szablon:R. Jeszcze w latach 60. XX wieku futra z susła były cenionym surowcem w polskim przemyśle futrzarskimSzablon:R.
Zagrożenia i ochrona
Wymieranie populacji
Spermophilus citellus jest obecnie gatunkiem zagrożonym. W 1985 roku gatunek został uznany w Niemczech za wymarły – za przyczynę ich wyginięcia uznano intensywne zalesianie nieużytkówSzablon:R. W Polsce po wyginięciu całej populacji susła moręgowanego w latach 70. XX wieku podjęto próby reintrodukcji gatunkuSzablon:R. We wszystkich współczesnych europejskich lokalizacjach następuje sukcesywne zmniejszanie się populacji. W optymalnych warunkach życia susła gęstość występowania na danym terenie waha się w przedziale od 18 do 48 osobników na 1 ha, ale są spotykane populacje znacznie zubożone, w których ten współczynnik zawiera się w przedziale 5–14 osobników/haSzablon:R. Liczebność całej populacji w Rumunii szacowana jest na 15 tys. Jedynie w Dobrudży odnotowano wzrost wielkości populacji – liczba susłów wzrosła tam po 1989 roku, co jest wiązane z porzuceniem intensyfikacji upraw po transformacji ustrojowej. W Grecji wyginęły populacje obu występujących tutaj podgatunków: S. citellus macedonicus oraz S. citellus graolojeniciSzablon:R. W rejonie bułgarskiej Sofii ze zinwentaryzowanych przed 1985 rokiem 39 lokalizacji występowania susła moręgowanego odnotowano najpierw spadek do 15 kolonii, ale w czasie badań przeprowadzanych w latach 2005–2006 odnaleziono tam już tylko 9 zamieszkałych lokalizacji, z których większość zinwentaryzowano w okolicy małej wsi ŻelawaSzablon:R. W Czechach ze zinwentaryzowanych w 1995 roku 83 lokalizacji S. citellus zoolodzy prowadzący kolejne badania w latach 2000-2001 odnaleźli już tylko 26 z nichSzablon:R. W 2006 roku populację susła moręgowanego oszacowano w Czechach tylko na 2750 osobnikówSzablon:R.
Na Słowacji jeszcze w połowie XX w. suseł moręgowany występował pospolicie, zwłaszcza w południowej części kraju, na nizinach i w niższych położeniach podgórskich. W drugiej połowie tego stulecia jego liczebność zaczęła drastycznie spadać, zwłaszcza na skutek zmian form gospodarki rolnej i intensyfikacji rolnictwa. Obecnie w tym kraju S. citellus występuje jedynie w kilku izolowanych populacjach. Największa z nich znajduje się w miejscu zwanym Biele vody na terenie wsi Muráň u południowych podnóży Płaskowyżu Murańskiego. Powstała w 2000 r. dzięki osobnikom przeniesionym tu z terenu lotniska Koszyce, na którym planowano kompleksową deratyzację. Tereny kolonii utrzymywane są w dobrym stanie dzięki prowadzonym tu wypasom bydła i osłów. Maksymalną liczebność (ok. 4 tys. osobników) populacja ta osiągnęła w 2019 r. Największym zagrożeniem są dla niej ulewne deszcze i powodzie, które potrafią zmniejszyć liczebność kolonii nawet o 80%Szablon:R.
Występowanie susła moręgowanego w Polsce
Historycznie Spermophilus citellus osiągnął na terenach dzisiejszej Polski swój północny skraj występowania. W drugiej połowie XIX wieku odnotowywano liczne populacje na Śląsku. Gatunek dość powszechnie występował w administracyjnych granicach Wrocławia i w okolicy Przemkowa. W 1900 roku odnotowano istnienie populacji w okolicy Żagania i Głogowa. Było to najdalej na północ wysunięte stanowisko susła moręgowanego. W tym samym okresie zarejestrowano kolonie na Górnym Śląsku: w Popielawie, Mysłowicach, Łabędach i Świbiu. Zaporę do rozprzestrzeniania się gatunku w kierunku północnym stanowiły kompleksy leśneSzablon:R.
Największa znana historyczna kolonia susła moręgowanego w XIX wieku zamieszkiwała teren poligonu wojskowego w Łambinowicach koło Niemodlina. Zwierząt było na tyle dużo, że w latach 80. przyznawano nagrody pieniężne za zabicie susłaSzablon:R.
W XX wieku polskie populacje susła moręgowanego znacznie zmalały. W latach 1922–1924 susły były już dość rzadko spotykane w rejencji opolskiej. Wyjątkiem była populacja w okolicy Strzelec Opolskich, ale już w 1938 roku odnotowano tam tylko 10 kolonii. W największej z nich, zlokalizowanej w Tarnowie Opolskim, zinwentaryzowano tylko od 60 do 70 nor, a w sześciu innych koloniach – w Kamieniu Śląskim, Kamionku, Poznowicach, Gogolinie, Żyrowej i w Centawie – od około 30 do 60 norSzablon:R.
Najwcześniej, bo około 1944 roku, susły moręgowane wyginęły pod Środą Śląską, Ziębicami, Wrocławiem i Zieloną GórąSzablon:R. Najwięcej kolonii susła wymarło w okresie pomiędzy wybuchem II wojny światowej a rokiem 1962. W 1964 roku Spermophilus citellus występował na Górnym Śląsku już tylko w 25 miejscach, a cała polska populacja liczyła około 60 tysięcy osobników. Największa kolonia susła zajmowała około 300 ha pastwiska – dawnego lotniska wojskowego leżącego między Nakłem, a Izbickiem – na którym suseł moręgowany miał optymalne warunki życiaSzablon:R. Niestety – w 1973 roku zinwentaryzowano łącznie już tylko sześć kolonii. Największa, leżąca koło Kamienia Śląskiego, liczyła kilka tysięcy osobnikówSzablon:R. Podczas badań w roku 1983 nie odnaleziono już na tym terenie żadnych śladów życia susła moręgowanegoSzablon:R.
Przyczyny wymierania gatunku w Polsce
Główną przyczyną wymierania susła w Polsce była likwidacja dużych obszarów pastwisk i ugorów, a także fragmentacja krajobrazu i przerwanie korytarzy ekologicznych. Na niektórych stanowiskach susły zostały wytępione w wyniku celowej działalności człowiekaSzablon:R.
Kolonia koło Nakła wyginęła po zaoraniu pastwiska, prawdopodobnie w 1966 roku. Ostatnie zwierzęta, które szukały schronienia na niezaoranych fragmentach pastwiska, widziano jeszcze w lipcu 1967 roku. Żyjąca w rejonie Gogolina liczna kolonia, zajmująca około 40 ha terenu, została wytępiona w ciągu zaledwie kilku lat – między 1960 a 1967 rokiem. Tereny, na których żyły susły, zaorano z początkiem lat 60., a w roku 1967 nie odnaleziono już ani jednego susłaSzablon:R. W Ligocie Dolnej koło Gogolina teren dawnego lotniska zaorano około roku 1975. Później nie widziano już tam susłów. W latach 70. w Kamieniu Śląskim utwardzono murawę lotniskaSzablon:R. W 1983 roku nie znaleziono już śladów populacji, która jeszcze w 1973 liczyła kilka tysięcy osobników. W podobnych okolicznościach wyginęły pozostałe znane polskie populacjeSzablon:R.
Reintrodukcja
Program przywracania susłów moręgowanych w środowisku naturalnym w Polsce jest realizowany przez Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra” we współpracy ze Stowarzyszeniem Ochrony Przyrody BIOS w Opolu, Polskim Towarzystwem Przyjaciół Przyrody „pro Natura” we Wrocławiu i ogrodami zoologicznymi w Poznaniu i Opolu – gdzie prowadzone są hodowle ex situSzablon:R. W roku 2004 do Nowego Zoo w Poznaniu sprowadzono do hodowli w celu reintrodukcji pierwsze 9 susłów moręgowanych z ogrodu zoologicznego w Bernie w Szwajcarii (stado hodowlane pochodzi z Węgier), a następnie 32 osobniki odłowione na lotnisku Budakeszi pod BudapesztemSzablon:R. W roku 2005 sprowadzono 102 susły schwytane na międzynarodowym lotnisku Ferihegy w Budapeszcie, a w roku 2007 ok. 30 osobników pochodzących z międzynarodowego lotniska w BratysławieSzablon:R. W lipcu 2011 roku kolejne 54 susły moręgowane, odłowione na lotnisku pod Bratysławą, trafiły do opolskiego zooSzablon:R.
W 2005 roku 79 susłów – w tym część przywiezionych zwierząt i ich potomstwo – wypuszczono na wolność. Pierwszym stanowiskiem reintrodukcji była łąka między Kamieniem Śląskim a Kamionkiem w województwie opolskim, czyli rejon, gdzie najdłużej zachowała się silna populacja tego gatunkuSzablon:R. Susły wypuszczono najpierw do trzech dużych wolier, aby mogły się spokojnie zaaklimatyzować. Po krótkim czasie zwierzęta zaczęły się podkopywać pod ogrodzeniem wolier i już w sierpniu tego roku można było zobaczyć pierwsze osobniki na wolnościSzablon:R. W 2006 roku w tym samym miejscu wypuszczono kolejną grupę 100 susłów. Od tego też roku na tym stanowisku obserwowano pojawianie się urodzonego na wolności potomstwa wypuszczonych wcześniej susłów. Badania monitoringowe w roku 2012 wykazały na tym stanowisku już ponad 770 czynnych nor.
W 2008 roku rozpoczęto reintrodukcję w województwie dolnośląskim – w Głębowicach k. Trzcinicy Wołowskiej, a w 2010 także w Jakubowie Lubińskim na terenie Przemkowskiego Parku Krajobrazowego. Wszystkie trzy obszary występowania susłów moręgowanych są chronione w ramach sieci Natura 2000Szablon:R, ale tylko obszar „Kamień Śląski” został utworzony specjalnie dla ochrony tego gatunku. W 2013 roku rozpoczęto zasiedlanie kolejnego stanowiska w Rościsławicach (woj. dolnośląskie), na łące leżącej poza obszarami chronionymi.
Ochrona gatunku w Polsce
W Polsce S. citellus jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. W załączniku do Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochronąSzablon:R przy nazwie tych zwierząt zaznaczono, że jego ochrona ma pierwszeństwo przed wszelkimi potrzebami gospodarczymi, a gatunek wymaga ochrony czynnej. Zgodnie z zapisami tzw. dyrektywy siedliskowej Unii Europejskiej suseł moręgowany nie tylko podlega ochronie gatunkowej, ale jego siedliska należy też chronić w ramach Europejskiej Sieci Ekologicznej NATURA 2000Szablon:RSzablon:R.
W wydanej w 1992 roku „Polskiej czerwonej księdze zwierząt” status susła moręgowanego określono jako „wymarły lub skrajnie nieliczny w jedynej w kraju ostoi reliktowej na Opolszczyźnie, która leży na północnej granicy zasięgu gatunku”. W wydaniu z 2001 roku S. citellus zaliczono do kategorii zagrożenia EXP (Extinct in Poland) – gatunek zanikły lub prawdopodobnie zanikłySzablon:R.