Mroczek pozłocisty

Z testwiki
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Szablon:Zwierzę infobox Mroczek pozłocisty[1] (Cnephaeus nilssonii) – gatunek ssaka z podrodziny mroczków (Vespertilioninae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali w 1839 roku niemieccy naukowcy – geolog i paleontolog Alexander Keyserling oraz zoolog Johann Heinrich Blasius nadając mu nazwę Vespertilio nilssonii[2], chociaż w 1836 roku szwedzki zoolog Sven Nilsson opisał ten gatunek jako Vespertilio kuhlii[3]. Holotyp pochodził ze Szwecji[4].

Zwykle umieszczany w rodzaju Eptesicus[5][6][7], jednak na podstawie rewizji taksonomicznej przeprowadzonej w 2023 roku został przeniesiony do rodzaju Cnephaeus[8]. Cnephaeus nilssonii wydaje się być taksonem siostrzanym C. serotinus i często są parafiletyczne w badaniach genetycznych z użyciem genów mitochondrialnych ze względu na rozległą bardzo dawną hybrydyzację[6]. Wykorzystując geny jądrowe, C. nilssonii tworzy klad monofiletyczny, który nie jest blisko spokrewniony z C. serotinus[6]. Czasami uważa się, że C. nilssonii obejmuje C. japonensis, ale są one ogólnie uznawane za odrębne gatunki na podstawie danych morfologicznych[5]. Do C. nilssonii zalicza się często C. gobiensis, ale obecnie jest on zazwyczaj uznawany za odrębny gatunek na podstawie danych genetycznych i morfologicznych[5]. Zwykle rozpoznaje się dwa podgatunki (nilssonii i parvus), ale dane genetyczne nie potwierdzają tego podziału, ponieważ między tymi dwoma taksonami występuje niewielka zmienność genetyczna[6]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[6].

Etymologia

  • Cnephaeus: Szablon:Gr. knephaios ‘ciemny, ponury’[9].
  • nilssonii: prof. dr Sven Nilsson (1787–1883), szwedzki zoolog, archeolog[10].

Zasięg występowania

Mroczek pozłocisty występuje od wschodniej Francji do północnej Europy znacznie powyżej koła podbiegunowego w Norwegii, Szwecji i Finlandii, w środkowej Europie, Kaukazie, północno-zachodnim Iranie i środkowej części Azji (w tym północny Kazachstan) przez Rosję i północną Mongolię do Rosyjskiego Dalekiego Wschodu, w tym wyspa Sachalin i półwysep Kamczatka, i na południe przez obszar rzeki Amur do północno-środkowej i północno-wschodniej Chińskiej Republiki Ludowej (Mongolia Wewnętrzna, Heilongjiang, Jilin i Szantung) i Półwyspu Koreańskiego, w tym wyspy Hokkaido i Okushiri w Japonii oraz Wyspy Kurylskie (Kunaszyr i Iturup); odnotowuje się sporadyczne zapisy wędrujących osobników w całej Europie, aż po Bułgarię i Włochy, i na zachód do południowej Wielkiej Brytanii[6].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 54–68 mm, długość ogona 35–50 mm, długość ucha 13–17,5 mm, długość tylnej stopy 10–12 mm, długość przedramienia 34,1–44,2 mm; rozpiętość skrzydeł 240–280 mm; masa ciała 9–13 g[5]. Mroczek pozłocisty ma ciemnokasztanowate ubarwienie ze złocistymi końcówkami włosów na grzbiecie. Futro długie i gęste. Wzór zębowy: I 23 C 11 P 12 M 33 = 32[5]. Kariotyp wynosi 2n = 50 i FNa = 48 (w całej Europie)[5]

Ekologia

Mroczek pozłocisty w hibernacji

Siedlisko

Gatunek borealny, związany ze strefą tajgi. Sięga najdalej na północ ze wszystkich nietoperzy, regularnie odbywając rozród za Kołem Podbiegunowym w Norwegii i Szwecji. Jest tam zmuszony do latania i żerowania w warunkach dnia polarnego. Jako związany z surowym klimatem kontynentalnym występuje głównie w północno-wschodniej części Europy, zaś w zachodniej i południowej części kontynentu spotyka się go jedynie w wysokich górach. Związany głównie z terenami leśnymi i górskimi, choć na Górnym Śląsku występuje w centrach dużych miast. Najważniejszymi kryjówkami letnimi tego gatunku są budynki, jedynie sporadycznie znajdowano go w dziuplach drzew. Zimuje w chłodnych, wstępnych partiach podziemi, np. jaskiń czy fortyfikacji. Odporny na mróz, może hibernować w miejscach słabo izolowanych od warunków zewnętrznych.

Pożywienie

Owady chwytane niemal wyłącznie w locie, szczególnie drobne muchówki, chrząszcze, siatkoskrzydłe i nocne motyle[11].

Ochrona

W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową oraz wymagający ochrony czynnej[12][13].

Zobacz też

Uwagi

Szablon:Uwagi

Przypisy

  1. ↑ Nazwy zwyczajowe za: Szablon:Cytuj książkę
  2. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  3. ↑ Szablon:Cytuj książkę
  4. ↑ Szablon:Cytuj stronę
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Szablon:Cytuj książkę
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Szablon:Cytuj książkę
  7. ↑ Szablon:IUCN
  8. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  9. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  10. ↑ Szablon:Cytuj książkę
  11. ↑ Szablon:Cytuj
  12. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Szablon:Dziennik Ustaw)
  13. ↑ Szablon:Cytuj stronę.

Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „kol”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „pet”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „kis”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

Bibliografia

  • Ciechanowski M., Szkudlarek R. 2003. Pierwsze stwierdzenia mroczka pozłocistego Eptesicus nilssonii (Keyserling & Blasius, 1839) na Pomorzu. Nietoperze 4: 105-107.
  • Lesiński G., Fuszara E., Kowalski M. 2001. Charakterystyka miejskiego zgrupowania nietoperzy Warszawy. Nietoperze 2: 3-17.
  • Szablon:Cytuj książkę
  • Rydell J. 1993. Eptesicus nilssonii. Mammalian Species 430: 1-7.
  • Sachanowicz K., Wower A. 2005. Mroczek pozłocisty w miastach Aglomeracji Górnośląskiej. Przyroda Górnego Śląska 39: 8-9.

Szablon:Kontrola autorytatywna

Źródło: „https://pl.wiki.beta.math.wmflabs.org/w/index.php?title=Mroczek_pozłocisty&oldid=2932”