Liniał sinusowy
Liniał sinusowy, sinuśnica[1] – przyrząd pomiarowy do dokładnego pomiaru kątów lub odwzorowania kątów. Wykonany jest z utwardzonej stali. Składa się z liniału i dwóch jednakowej średnicy walców, które są do liniału przymocowane na stałe na obu jego końcach. Osie walców są względem siebie równoległe i leżą w płaszczyźnie równoległej do górnej powierzchni liniału. Odległość osi walców jest dokładnie określona, jest liczbą całkowitą i najczęściej wynosi 100 mm lub 10 cali co ułatwia obliczanie kątów.
Przebieg pomiaru
Do pomiaru liniałem sinusowym niezbędna jest płaska płyta pomiarowa, płytki wzorcowe oraz czujnik w podstawie. Pomiar kąta polega na dobraniu takiego stosu płytek wzorcowych H umieszczanych pod jednym z walców (rys. 2), aby górna powierzchnia mierzonego przedmiotu umieszczonego na liniale byłą równoległa do płyty pomiarowej. Równoległość kontroluje się za pomocą czujnika umieszczonego w statywie. Jeżeli nie uda się doprowadzić do równoległości to należy zanotować wskazania czujnika i na obu końcach powierzchni przedmiotu oraz odległość pomiędzy punktami pomiarowymi. Wynik pomiaru jest sumą kąta pochylenia liniału oraz poprawki wynikającej z nierównoległości:
Poprawka jest wyrażona w radianach i ma prawidłowy znak jeżeli odczyt O1 został wykonany od strony płytek wzorcowych.
Źródłami niepewności pomiaru kąta są:
- błąd stosu płytek wzorcowych
- błąd długości liniału sinusowego
- błędy pomiaru różnicy wskazań czujnika
- błąd pomiaru odległości pomiędzy punktami pomiaru czujnikiem
- błąd płaskości płyty pomiarowej.
Dla małych kątów osiągana jest niepewność pomiaru rzędu kilku minut kątowych, ale dla kątów powyżej 45° rośnie ona bardzo szybko.
Zobacz też
- PN-M-53354:1979 Narzędzia pomiarowe – Liniały sinusowe