Żeneta tygrysia
Szablon:Zwierzę infobox Żeneta tygrysiaSzablon:R (Genetta tigrina) – gatunek ssaka z podrodziny wiwer (Viverrinae) w rodzinie wiwerowatych (Viverridae). Ssak ten występuje w południowej Afryce i według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.
Zasięg występowania
Żeneta tygrysia występuje w zależności od podgatunkuSzablon:R:
- G. tigrina tigrina – Południowa Afryka (południowe regiony prowincji Przylądkowej Zachodniej do wschodniej części prowincji Przylądkowej Wschodniej)
- G. tigrina methi – Południowa Afryka (na południe od rzeki Umzigaba, Pondoland) oraz Lesotho
Taksonomia
Gatunek po raz pierwszy opisał w 1776 roku niemiecki zoolog Johann von Schreber, nadając mu nazwę Viverra tigrinaSzablon:Odn. Miejsce typowe według oryginalnego opisu to Przylądek Dobrej Nadziei (Szablon:W języku) w Południowej AfryceSzablon:Odn. Podgatunek methi po raz pierwszy opisał w 1948 roku południowoafrykański zoolog Austin Roberts, bazując na okazie odłowionym u ujścia rzeki Umzigaba w PondolandSzablon:R.
Wcześniej takson ten był uważany za gatunek konspecyficzny z G. maculataSzablon:R, jednak badania przeprowadzone w 2003 roku wsparły ważność tego taksonuSzablon:R. Rozpoznano dwa podgatunkiSzablon:R.
Etymologia
Nazwa rodzajowa: starofr. genette – żenetaSzablon:R. Epitet gatunkowy: Szablon:Łac. tigrine – tygrysi, okratowany lub pasiasty jak tygrys, od tigris, tigridis – tygrys, od Szablon:Gr. tigris, τιγριδος tigridos – tygrysSzablon:R. Epitet methi jest eponimem honorującym szwagra Austina Robertsa, Bertie Metha, który dostarczył okaz typowySzablon:R.
Morfologia
Długość ciała samców 46–58 cm, samic 42,7–56 cm, długość ogona samców 39–45,9 cm, samic 38,5–43,2 cm, długość tylnej stopy samców 8–9 cm, samic 7,7–8,5 cm, długość ucha samców 3,6–5,5 cm, samic 3,9–4,3 cm; masa ciała samców 1,6–2,1 kg, samic 1,4–1,9 kgSzablon:R. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego, samce są nieznacznie większe i cięższe od samicSzablon:R. Sierść jest koloru białożółtego lub szarego, na brzuchu szara lub białawoszara. Pasy na karku są dobrze zdefiniowane. Ciągły, pas grzbietowy koloru czarnego zaczyna się tuż za ramieniem. Na udach i ramionach występują duże plamy. Na twarzy znajduje się dobrze oznakowana maska, na pysku ciągnie się cienka, ciemna i pionowa linia; nad i pod oczami dobrze widoczne białe plamki. Długi ogon ma od siedmiu do ośmiu bladych pierścieni na przemian z ciemnymi. Szerokość bladych pierścieni w stosunku do ciemnych w środku ogona wynosi 50–75%Szablon:R; ciemne włosy otaczają ostatni jasny pierścień; końcówka ogona jest całkowicie ciemna. Tylne łapy są ciemne, z cienkim rzędem bladych włosów na ich przedniej powierzchni; tylna część przedramienia również jest ciemna. Górne części przedniej nóg i tylnych łap są lekko cętkowane. Posiada dwie pary sutkówSzablon:R. Czaszka ma cienki grzebień strzałkowy. Tylna komora ucha wewnętrznego jest spłaszczona w porównaniu z komorą przednią i ma po stronie zewnętrznej ciągłą, krzywą linięSzablon:R. Wzór zębowy: I C P M = 40Szablon:R.
Ekologia
Żeneta tygrysia zamieszkuje lasy, niziny, górskie fynbosy (wrzosowiska); często przebywa wśród gęstej roślinnościSzablon:R. Czasami przebywa również w strefach nadbrzeżnych oraz w zaroślach i na otwartych obszarachSzablon:R. Wydaje się być gatunkiem nocnym: podczas badania w byłym Kraju Przylądkowym stwierdzono aktywność nocnąSzablon:R. Jeden ssak był obserwowany jak odpoczywał w ciągu dnia w wydrążonym dębie, trzy metry nad ziemiąSzablon:R. Prowadzi raczej samotniczy tryb życia, samicy podczas godów może towarzyszyć partner lub młode z ostatniego miotuSzablon:R. Terytorium osobnicze w Kwa-Zulu-Natal wynosi 50–100 haSzablon:R.
Dieta żenety tygrysiej obejmuje gryzonie (afrosawannik namibijski (Micaelamys namaquensis) i uszkor bagienny (Otomys irroratus)), ptaki (kazarka egipska (Alopochen aegyptiaca) oraz gołębie (Columbidae)), owady (chrząszcze (Coleoptera) i prostoskrzydłe (Orthoptera)), pająki, dwuparce, kraby słodkowodne, dżdżownice oraz rośliny (nasiona, liście i trawa)Szablon:R. Obserwowano ją również żerującą na wysypiskach śmieciSzablon:R. W prowincji Przylądkowej Wschodniej 372 odchody zawierały bezkręgowce (stawonogi, wije i pierścienice), kręgowce (małe ssaki, ptaki, gady i ryby), owoce i inne części roślin; dominującymi resztkami w odchodach były owady i trawaSzablon:R. Występuje zależność składu diety między siedliskiem a porami roku, co wydaje się być zależne od dostępności pokarmuSzablon:R. Ptaki pojawiają się rzadko w diecie, osiągając szczyt w okresie zimy i wiosnySzablon:R.
Okres rozrodczy jest słabo poznany; młode najprawdopodobniej rodzą się od stycznia do lutego, co sugerowała złapana w styczniu karmiąca samicaSzablon:R. Młode, niedojrzałe ssaki schwytane w marcu osiągnęły masę 300 g i szacowano ich wiek na sześć tygodniSzablon:R.
Na żenecie tygrysiej stwierdzono występowanie wszołów z gatunku Parafelicola neoafricanusSzablon:R.
Status zagrożenia i ochrona
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (Szablon:Ang. – najmniejszej troski)Szablon:R. Gatunek ten uważa się za powszechny, bez żadnych istotnych zagrożeńSzablon:R. Ssak ten jest zabijany przez rolników w odwecie za plądrowanie kurników, w tym celowo truty, zabijany jest też przez psy i kotySzablon:R. Żenety tygrysie są także ofiarami kolizji z pojazdami mechanicznymiSzablon:R. Skóry i ogony tych ssaków są czasami używane do produkcji tradycyjnych przedmiotów przez członków plemienia ZuluSzablon:R. Kawałki skóry mogą być również używane jako ozdoba nakryć głowy, a części ich ciała są używane do leczenia dolegliwości oczuSzablon:R. Zgłaszana była również konsumpcja ich mięsaSzablon:R. Występują w kilku chronionych obszarach w ich zasięgu, takich jak Góra Stołowa, Garden Route, w Parku Narodowym Addo Elephant, Kanionie Fish River i rezerwacie dzikich zwierząt Dwesa-CwebeSzablon:R.
Przypisy
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „iucn”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Smith”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Cichocki&inni”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „hmw1”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Roberts”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Crawford-Cabral”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Pringle”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Ansell”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Gaubert”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Gaubert&inni”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „msw3”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Palmer”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Jobling”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Emerson&Price”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.