Pręgowiórka samotna

Z testwiki
Wersja z dnia 16:25, 12 sty 2024 autorstwa imported>Arturo24 (drobne redakcyjne)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Szablon:Zwierzę infobox Pręgowiórka samotna[1] (Funisciurus anerythrus) – gatunek gryzonia z podrodziny afrowiórek (Xerinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae). Mały ssak występujący w zachodniej i środkowej Afryce; według Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody nie jest zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1880 roku angielski zoolog Oldfield Thomas w artykule poświęconym kolekcji ssaków zebranych przez dr Emina Paszę w Afryce Środkowej i Wschodniej opublikowanym na łamach Proceedings of the Zoological Society of London; Thomas umieścił nowy takson w randze podgatunku w obrębie Sciurus pyrropus i nadając mu epitet podgatunkowy anerythrus[2]. Miejsce typowe to „Buguera” (Szablon:Współrzędne[3]), na południe od Jeziora Alberta, Uganda[2][4][5][6][7]. Holotyp to dorosły samiec (sygnatura BMNH Mammals 1890.6.8.21) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie, zebrany 14 marca 1889 roku przez Mehmeda Emina Paszę[8].

Na podstawie cech zewnętrznych wydaje się, że gatunek ten jest blisko spokrewniony z F. pyrropus, F. bayonii i F. substriatus, a rozróżnienie między nimi nie zawsze jest jasne; podgatunek raptorum może stanowić odrębny gatunek; zachodzi potrzeba rewizji taksonomicznej tej grupySzablon:Odn[9]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają cztery podgatunki[6]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek Oryginalna nazwa Autor i rok opisu Miejsce typowe Holotyp
F. a. bandarum Funisciurus anerythrus bandarum O. Thomas, 1915 Obszar rzeki Ba-mingui, na wysokości Szablon:Konwerter, górny bieg rzeki Szari, Republika ŚrodkowafrykańskaSzablon:Odn[3][10]. Dorosła samica (sygnatura BMNH Mammals 1907.7.8.89) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie, zebrana 10 sierpnia 1905 roku przez Boyda Alexandera[11][10].
F. a. mystax Funisciurus mystax de Winton, 1898 Rzeka Benito, 15 Szablon:Konwerter od ujścia, Mbini, Gwinea RównikowaSzablon:Odn[12]. Dorosły samiec (sygnatura BMNH Mammals 1898.5.4.9) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie, zebrany przez 6 stycznia 1898 przez George’a Latimera Batesa[11][12].
F. a. raptorum Funisciurus raptorum O. Thomas, 1903 Forcados, południowa NigeriaSzablon:Odn[3][13]. Na wpół dorosły samiec (sygnatura BMNH Mammals 1902.11.2.15) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie, zebrany 31 grudnia 1901 roku przez Williama Johna Ansorge’a[13].

Etymologia

  • Funisciurus: Szablon:Łac. ‘lina’; rodzaj Sciurus Szablon:Small (wiewiórka)[14].
  • anerythrus: gr. przedrostek negatywny α- a-Szablon:Odn; ερυθρος eruthros ‘czerwony’Szablon:Odn.
  • bandarum: etymologia nieznana, Thomas nie wyjaśnił znaczenia epitetu gatunkowego[15].
  • mystax: gr. μυσταξ mustax, μυστακος mustakos ‘wąsy’, od μασταξ mastax, μαστακος mastakos ‘szczęki, usta’, od μασαομαι masaomai ‘żuć’[16].
  • raptorum: Szablon:Łac., raptoris ‘złodziej’, od rapere ‘kraść’[17].

Zasięg występowania

Pręgowiórka samotna występuje w zachodniej i środkowej Afryce zamieszkując w zależności od podgatunku[5][6]:

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) samic 172 mm, samców 176,7 mm, długość ogona samic 167,5 mm, samców 166,3 mm, długość ucha 12–19 mm, długość tylnej stopy samic 40–48 mm; masa ciała 190–240 g[5]Szablon:Odn[18]. Średniej wielkości wiewiórka z brązowym grzbietem z beżowym nalotem. Obwódki wokół oczu są koloru płowożółtego, a podłużne płowożółte paski rozciągają się od ramienia do bioder[5]. Brzuch jest koloru od białego przez szary do pomarańczowego. Spodnia część ogona jest przeważnie czerwona i ma pasy od czarnego do białego w kierunku jego końca, patrząc od dołu, ale patrząc od góry wydaje się ciemny z białą końcówką. Ogon w pozycji spoczynkowej układa się pionowo wzdłuż grzbietu, natomiast podczas ruchu końcówka ogona zakręca się do tyłu[5]. Pysk jest wyraźny, prawdopodobnie w celu ułatwienia dostępu do mrówek i termitów. Futro na grzbiecie podgatunku nominatywnego jest czerwonawo-brązowa, natomiast na brzuchu zmienia kolor od żółtego do czerwonego. Podgatunek bandarum ma brązowy grzbiet z odcieniem beżu, a brzuch jest jasnoszary do pomarańczowego. U podgatunku mystax brzuch jest pomarańczowy. U podgatunku raptorum brzuch jest białawy. Długość czaszki 43,3–47,9 mmSzablon:Odn. Wzór zębowy: I 10−1 C 00 P 0−10−1 M 44 = 24[19]. Kariotyp wynosi 2n = 38 i FN = 62[5].

Ekologia

Siedlisko i tryb życia

Pręgowiórki samotne występują powszechnie w pobliżu stałych lub sezonowych cieków wodnych w nizinnych, wilgotnych lasach tropikalnych, na bagnach bogatych w rafie (Raphia), lasach galeryjnych i łęgowych[9][5]. Można je spotkać również w siedliskach wtórnych[9]. Prowadzą dzienny tryb życia i większość dnia spędzają na żerowaniu na ziemi i w niskich koronach drzew[5]. Pręgowiórki samotne żyją w gęstych populacjach, które odzwierciedlają wysoki poziom socjalizacji[5]. Obserwacje sugerują, że pary tworzą więzi monogamiczne, ponieważ obserwowane osobniki poruszały się w parach w 28% przypadków, pielęgnując się nawzajem i kładąc się na sobie[5]. Donoszono również o grupach liczących do sześciu osobników podczas wspólnego żerowania[5]. Wokalizacja występują często i są charakterystyczne dla tego gatunku[5]. We wczesnych stadiach zaniepokojenia wydobywający się z nich dźwięk przypomina szczękanie zębami, przy równoczesnym rytmicznym poruszaniu ogonem w pionie i tupaniu nogami[5]. Dźwięki alarmujące zagrożenie o wysokiej intensywności są wyjątkowe i składają się z od 2 do 4 okresowych impulsów, po których następują od 1 do 2 długie gwizdów o niskiej częstotliwości, przy czym tylko końcowe gwizdy są słyszalne z dużej odległości[5].

Pokarm

Pręgowiórki samotne są przede wszystkim fitofagami, zjadając owoce, nasiona i zieloną roślinność co stanowi 80% składu ich pokarmu; 20% pożywienia stanowią znaczne ilości stawonogów notamiast 3% stanowią grzyby i rośliny zielone[5]. Pręgowiórki samotne przechowują pomarańczowe owocnie palm rafii w nadziemnych szczelinach[5].

Rozmnażanie

Rozród słabo poznany[5]. Pręgowiórki samotne budują gniazdo o średnicy około 20–24 cm; głównym budulcem są liście i jest wyłożone włóknami lub liśćmi palmowymi[5]. Miot liczy średnio 1,2–1,5 młodych[5]. Młode wychowują się w częściowo odsłoniętych gniazdach, umieszczonych wśród roślinności gałęzi drzew lub na konarach liści palmowych zwisających nad powierzchnią wody okrzemek liści palmowych[5].

Status zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (Szablon:Ang. ‘najmniejszej troski’)[9]. Pręgowiórki samotne są szeroko rozpowszechnione, ich populacja jest przypuszczalnie duża, prawdopodobnie występują również na wielu obszarach chronionych i jako że adaptują się w pewnym stopniu do zmodyfikawanych siedlisk, dlatego nie są zagrożone wyginięciem[9]. Człowiek poluje na pręgowiórki w celu pozyskania mięsa w celach spożywczych i skóry do produkcji odzieży[9].

Uwagi

Szablon:Uwagi

Przypisy

  1. ↑ Nazwy zwyczajowe za: Szablon:Cytuj książkę
  2. ↑ 2,0 2,1 Szablon:Cytuj pismo
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Szablon:Cytuj pismo
  4. ↑ Szablon:Cytuj stronę
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 5,17 5,18 5,19 Szablon:Cytuj książkę
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Szablon:Cytuj książkę
  7. ↑ Szablon:Cytuj stronę
  8. ↑ Szablon:Cytuj stronę
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Szablon:IUCN
  10. ↑ 10,0 10,1 Szablon:Cytuj stronę
  11. ↑ 11,0 11,1 Szablon:Cytuj pismo
  12. ↑ 12,0 12,1 Szablon:Cytuj stronę
  13. ↑ 13,0 13,1 Szablon:Cytuj stronę
  14. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  15. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  16. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  17. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  18. ↑ Szablon:Cytuj książkę
  19. ↑ Szablon:Cytuj pismo

Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „win”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „tho03”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „law”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „amnh”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „all”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „nhm”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „cab&rux”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

Bibliografia

Szablon:Kontrola autorytatywna

Źródło: „https://pl.wiki.beta.math.wmflabs.org/w/index.php?title=Pręgowiórka_samotna&oldid=8301”