Tekst źródłowy strony Theta

{{Grafem infobox
 |nazwa               = Theta
 |grafika             = Greek letter theta on font lines.svg
 |opis grafiki        = 
 |znak                = Θ&nbsp;θ
 |majuskuła           = Θ, ϴ
 |minuskuła           = θ, ϑ
 |postać izolowana    = 
 |postać początkowa   = 
 |postać środkowa     = 
 |postać końcowa      = 
 |podstawowy alfabet  = grecki
 |oparty na grafemie  = [[Tet|Tet (𐤈)]]
 |wartość liczbowa    = 9
 |wikisłownik         = theta
 |podstawowe pismo    = 
 |twórca              = 
 |znak diakrytyczny   = 
 |ligatura liter      = 
 |znak tonalny litery = 
 |dwuznak liter       = 
 |trójznak liter      = 
 |tetragraf liter     = 
 |pentagraf liter     = 
 |heksagraf liter     = 
}}
'''Theta''' ('''thita''', '''θῆτα''', pisana '''Θθ''' lub '''ϴϑ''') – ósma [[litera]] [[alfabet grecki|alfabetu greckiego]] oznaczająca [[Spółgłoska przydechowa|spółgłoskę aspirowaną]] „t” (czyli „th”). W greckim systemie liczbowym oznacza [[Liczba|liczbę]] [[9 (liczba)|9]].

== Użycie jako symbolu ==
=== Θ ===
* W [[matematyka|matematyce]] i [[fizyka|fizyce]] stosowane czasami oznaczenie miary [[Kąt|kąta płaskiego]].
* W matematyce i [[informatyka|informatyce]] Θ jest elementem „[[asymptotyczne tempo wzrostu|notacji dużego O]]”, która służy do opisywania asymptotycznego tempa wzrostu funkcji<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Graham | imię=Ronald L | nazwisko2= Knuth | imię2=Donald Ervin | nazwisko3= Patashnik | imię3=Oren | inni= | tytuł= Matematyka konkretna | data=2002 | wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce=Warszawa | isbn=83-01-13906-4 | strony=489}}</ref>. 

=== θ ===
* W [[Biologia molekularna|biologii molekularnej]] sposób [[Replikacja DNA|replikacji]] kolistej cząsteczki [[Kwas deoksyrybonukleinowy|DNA]]. W miejscu origin następuje rozplecenie podwójnej helisy i powstają dwie pary widełek replikacyjnych wędrujących w przeciwnych kierunkach. Około połowy procesu cząsteczka przybiera kształt θ (stąd nazwa).
* [[Włoskie OSW#Theta|Theta]] – w [[brydż]]u, konwencja licytacyjna, część systemu [[Precision Club|Precision]].
* Fale theta – rodzaj [[fale mózgowe|fal mózgowych]]
* [[mezon theta|θ]] – mezon

'''ϑ'''
* W [[fizyka|fizyce]] stosowane czasami jako oznaczenie [[Temperatura|temperatury]] (gdy litera "T" jest już w użyciu).

== Użycie w alfabecie łacińskim ==
W zmodyfikowanym [[Alfabet łaciński|alfabecie łacińskim]] theta zaczęła się pojawiać w sugerowanym przez [[Jan Kochanowski|Jana Kochanowskiego]] zapisie, dla [[Język średniopolski|języka średniopolskiego]]<ref>{{Cytuj |autor = Petra Černe Oven |tytuł = Typografia. Skąd się wzięły znaki diakrytyczne? |data = 7 listopada 2012 |data dostępu = 2021-03-01 |opublikowany = 2+3D |archiwum = http://web.archive.org/web/20210423224128/https://www.2plus3d.pl/artykuly/skad-sie-wziely-znaki-diakrytyczne}}</ref>{{Doprecyzuj|Doprecyzuj: gdzie konkretnie?|data=2021-12}} do oznaczenia dźwięku [[Dz (dwuznak)|dz]] od [[wiek]]u [[XVI wiek|XVI]] do [[XVIII wiek|XVIII]]<ref>{{Cytuj |tytuł = średniopolski – Wielki słownik W. Doroszewskiego PWN |data dostępu = 2021-04-21 |opublikowany = sjp.pwn.pl |url = https://sjp.pwn.pl/doroszewski/sredniopolski;5505850.html |język = pl}}</ref>. W języku średniopolskim zaczęły się także pojawiać litery θ ze [[Znaki diakrytyczne|znakami diakrytycznymi]], takie jak [[Akcent ostry|akut]] i [[Kropka (znak diakrytyczny)|kropka]], które wyglądały następująco [[θ´]] [[θ˙]], oznaczały dźwięk [[Dź (dwuznak)|dź]] i [[Dż (dwuznak)|dż]], poniżej są wymienione ich fonetyczne części:
* θ´ – [{{IPA|dʑ}}]
* θ˙ – [{{IPA|ʤ}}]
Theta oznacza też w [[Międzynarodowy alfabet fonetyczny|IPA]] [[Spółgłoska szczelinowa międzyzębowa bezdźwięczna|spółgłoskę szczelinową międzyzębową bezdźwięczną]] [{{IPA|θ}}].

== Kodowanie ==
W [[Unicode]] litera jest zakodowana:
{| class="wikitable"
! Znak !! Unicode !! Kod [[HTML]] !! Nazwa unikodowa !! Nazwa polska
|-
| style="font-size: 3em; line-height: 1.0; font-family: serif; font-weight: normal" | Θ
| U+0398 || <code>&amp;Theta;</code> '' lub'' <code>&amp;#x0398;</code> '' lub'' <code>&amp;#920;</code>
| GREEK CAPITAL LETTER THETA || wielka litera grecka theta
|-
| style="font-size: 3em; line-height: 1.0; font-family: serif; font-weight: normal" | θ
| U+03B8 || <code>&amp;theta;</code> '' lub'' <code>&amp;#x03B8;</code> '' lub'' <code>&amp;#952;</code>
| GREEK SMALL LETTER THETA || mała litera grecka theta
|-
| style="font-size: 3em; line-height: 1.0; font-family: serif; font-weight: normal" | ϑ
| U+03D1 ||<code>&amp;thetasym;</code> '' lub'' <code>&amp;#x03D1;</code> '' lub'' <code>&amp;#977;</code>
| GREEK THETA SYMBOL || grecki znak theta &thetasym;
|}

W [[LaTeX]]-u używa się znacznika:
{| class="wikitable"
! Znak !! LaTeX
|-
| style="font-size: 2em; line-height: 1.0; font-family: serif; font-weight: normal" | <math>\Theta</math> || <code>\Theta</code>
|-
| style="font-size: 2em; line-height: 1.0; font-family: serif; font-weight: normal" | <math>\theta</math> || <code>\theta</code>
|-
| style="font-size: 2em; line-height: 1.0; font-family: serif; font-weight: normal" | <math>\vartheta</math> || <code>\vartheta</code>
|}

== Zobacz też ==
{{commonscat|theta (letter)}}
* [[lista jednoliterowych skrótów i symboli]]
* [[Θ´]]
* [[Θ˙]]

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

{{Alfabet grecki}}
{{Alfabet polski}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Litery alfabetu greckiego]]
[[Kategoria:Pisownia polska]]