Tekst źródłowy strony Czynnościowa pojemność zalegająca

[[Plik:Lung Volumes And Capacities pl.svg|thumb|300px|Podstawowe objętości i pojemności płuc.{{Show|Legenda|
'''TLC''' – [[całkowita pojemność płuc]]<br />
'''VC''' – [[pojemność życiowa]]<br />
'''RV''' – [[objętość zalegająca]]<br />
'''IC''' – [[pojemność wdechowa]]<br />
'''FRC''' – czynnościowa pojemność zalegająca<br />
'''IRV''' – [[objętość zapasowa wdechowa]]<br />
'''TV''' – [[objętość oddechowa]]<br />
'''ERV''' – [[objętość zapasowa wydechowa]]}}]]

'''Czynnościowa pojemność zalegająca''' ({{w języku|en|functional residual capacity}}, FRC) – ilość gazu oddechowego, która pozostaje w [[drogi oddechowe|drogach oddechowych]] po zakończeniu spokojnego wydechu. Jest sumą [[Objętość zapasowa wydechowa|zapasowej objętości wydechowej]] (ERV) i [[objętość zalegająca|objętości zalegającej]] (RV){{r|Konturek 2001}}.

Czynnościowej pojemności zalegającej nie da się zmierzyć podczas zwykłego badania [[spirometria|spirometrycznego]]. W tym celu stosuje się układ zamkniętego spirometru z wykorzystaniem niewchłanialnego gazu wskaźnikowego, zazwyczaj [[hel (pierwiastek)|helu]]. Pacjent oddycha przez kilka minut mieszanką helową, a analizator mierzy stężenie helu w kabinie. Znając początkowe i końcowe stężenia He oraz jego objętość, można obliczyć ze wzoru czynnościową pojemność zalegającą (przy założeniu, że pacjent zaczyna badanie od zwykłego wydechu){{r|Konturek 2001}}.
:: <math>FRC = \frac{V_s\cdot(He_p-He_k)}{He_k},</math>

gdzie:
: <math>FRC</math> – czynnościowa pojemność zalegająca,
: <math>V_s</math> – objętość mieszanki helowej w spirometrze,
: <math>He_p</math> – stężenie helu na początku badania,
: <math>He_k</math> – stężenie helu na końcu badania{{r|Konturek 2001}}.

FRC można także określić w [[pletyzmografia|bodypletyzmografii]]. Po zakończeniu spokojnego wydechu poleca się pacjentowi wykonanie forsownego wydechu przy zamkniętym ustniku. Powoduje to spadek objętości płuc i w efekcie spadek ciśnienia w całej kabinie. Na tej podstawie, przy użyciu [[prawo Boyle’a-Mariotte’a|prawa Boyle’a-Mariotte’a]], można obliczyć wartość FRC{{r|Konturek 2001}}.
:: <math>FRC=\frac{P_2\cdot V_r}{P_1-P_2},</math>

gdzie:
: <math>FRC</math> – czynnościowa pojemność zalegająca,
: <math>P_1</math> – ciśnienie w jamie ustnej na początku badania,
: <math>P_2</math> – ciśnienie w jamie ustnej na końcu badania,
: <math>V_r</math> – zmniejszenie objętości płuc{{r|Konturek 2001}}.

== Przypisy ==
{{przypisy|
<ref name="Konturek 2001">{{cytuj |tytuł = Fizjologia człowieka. Tom III. Oddychanie, czynności nerek, równowaga kwasowo-zasadowa, płyny ustrojowe |autor = Stanisław Konturek |wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego |wydanie = VI poszerzone |miejsce = Kraków |data = 2001 |s = 81–83 |isbn = 978-83-233-1503-2}}</ref>
}}
{{Zastrzeżenia|Medycyna}}

[[Kategoria:Objętości i pojemności płuc]]