Arbogóralek szary

Z testwiki
Wersja z dnia 01:46, 24 gru 2024 autorstwa imported>Gamma Pavonis (→growthexperiments-addlink-summary-summary:2|1|0)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Szablon:Zwierzę infobox Arbogóralek szary[1] (Dendrohyrax dorsalis) – gatunek ssaka z rodziny góralkowatych (Procaviidae). Jest zwierzęciem o podobnej do innych góralkowatych budowie. Średnia masa ciała wynosi 3 kg. Gatunek ten przypomina masą i kształtem ciała dużego królika. Posiada gęstą i miękką sierść o kolorze szarym lub przechodzącym w brąz. Na grzbiecie znajduje się charakterystyczna plama o jaśniejszym zabarwieniu – okolice gruczołu grzbietowego.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1855 roku brytyjski zoolog Louis Fraser, nadając mu nazwę Hyrax dorsalis[2]. Miejsce typowe to wyspa Bioko, Gwinea Równikowa[2][3][4]. Holotyp to dorosły samiec (sygnatura BMNH 1858.3.5.1) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie[5].

Różnice w nawoływaniach poszczególnych podgatunków sugerują, że poszczególne populacje używają trzech odrębnych dialektów na Wybrzeżu Kości Słoniowej, Kamerunie i wyspie Bioko oraz Gabonie[6][7]. Na podstawie taksonomii innych ssaków leśnych, które wykazują podziały na poziomie gatunku z Dahomey Gap i Eastern Highlands, najprawdopodobniej możliwe są do rozróżnienia odmienne genetycznie podgatunki[7]. Potrzebne są dalsze badania na temat genetyki, anatomii, zachowania i bioakustyki, aby wyjaśnić podział na poziomie podgatunków[7].

Tradycyjnie rozpoznano sześć podgatunków[3][7]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek Oryginalna nazwa Autor i rok opisu Miejsce typowe Holotyp
D. d. emini Dendrohyrax Emini O. Thomas, 1887 Tingasi, Monbuttu, Demokratyczna Republika Konga[8]. Osobnik (sygnatura BMNH 1887.12.1.101) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie; okaz zebrany przez Mehmeda Emina Paszę[9][8].
D. d. latrator Procavia emini latrator O. Thomas, 1910 Batempa, górny bieg rzeki Sankuru, Demokratyczna Republika Konga[10]. Samica (sygnatura BMNH 1909.12.12.10) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie; okaz zebrany przez Emila Tordaya[10].
D. d. marmota Procavia (Dendrohyrax) marmota O. Thomas, 1901 Mengo, na północ od Entebbe, Uganda[11]. Młodociana samica (sygnatura BMNH 1901.8.9.42) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie; okaz zebrany 8 grudnia 1900 roku[11].
D. d. nigricans Hyrax nigricans W. Peters, 1879 Chinchoxo, na północ od ujścia rzeki Kongo, Kabinda, Angola[12]. Młodociana samica[13].
D. d. sylvestris Hyrax sylvestris Temminck, 1853 Ghana[12]. Skóra i czaszka[14].

Etymologia

  • Dendrohyrax: Szablon:Gr. dendron ‘drzewo’; rodzaj Hyrax Szablon:Small (góralek)[15].
  • dorsalis: Szablon:Łac. (prawidłowo dorsualis) ‘grzbietowy, z tyłu’, od dorsum ‘grzbiet, tył’[16].
  • emini: Mehmed Emin Bey, później Emin Pasza, nazwisko które przybrał dr Eduard Carl Oscar Theodor Schnitzer (1840–1892), niemiecki administrator w służbie osmańskiej, Pasza Ekwatorii, w Sudanie Egipskim w latach 1878–1889, lekarz, przyrodnik, kolekcjoner, zamordowany przez arabskich handlarzy niewolników[17]Szablon:Odn.
  • latrator: łac. latrator ‘szczekający’, od latrare ‘szczekać’Szablon:Odn.
  • marmota: Szablon:Fr. ‘świstak’, od łac. Mus montis ‘mysz górska’; w aluzji do wyglądu przypominającego świastakaSzablon:Odn.
  • nigricans: łac. nigricans, nigricantis ‘czarniawy, ciemnolicy’, od nigrare ‘być czarnym’, od niger ‘czarny’[18].
  • sylvestris: łac. silvestris ‘z lasu, leśny, dziki’, od silva ‘lesisty teren, las’[19].

Zasięg występowania

Arbogóralek szary występuje w zależności od podgatunku[7]:

  • D. dorsalis dorsalis – Bioko.
  • D. dorsalis emini – północna i wschodnia Demokratyczna Republika Konga.
  • D. dorsalis latrator – środkowa Demokratyczna Republika Konga.
  • D. dorsalis marmota – zalesione wyspy Ugandy.
  • D. dorsalis nigricans – Nigeria do prawego brzegu rzeki Kongo.
  • D. dorsalis sylvestris – zachodnia Afryka.

Informacje o rozmieszczeniu tego taksonu są nadal niekompletne; występuje również w południowej Republice Środkowoafrykańskiej i południowo-zachodnim Sudanie Południowym, ale przynależność podgatunkowa tych populacji wciąż wymaga potwierdzenia[7].

Morfologia

Długość ciała 44–57 cm; masa ciała 1,8–4,5 kg[6][20]. Wzór zębowy: I 12 C 00 P 44 M 33 (x2) = 34[6].

Odżywianie i biotop

Żywi się liśćmi, pędami, owocami, nie gardzi owadami. W odróżnieniu od góralka skalnego, arbogóralek szary żeruje w nocy. Jest z natury samotnikiem. W ciągu dnia śpi w konarach drzew, ukrywając się pośród liści przed polującymi na niego drapieżnikami. Wieczorem i wczesnym rankiem wydaje głośne pohukiwania. Ciąża trwa około 7 miesięcy. Samica rodzi dwa lub jedno młode w miocie.

Zamieszkuje wilgotne subtropikalne i tropikalne lasy, wilgotne sawanny, tereny skaliste, zarówno równiny, jak i góry.

Status zagrożenia i ochrona

IUCN uznaje arbogóralka szarego za gatunek najmniejszej troski (LC – Szablon:Ang.)[21]. Dendrohyrax dorsalis występuje w wielu siedliskach na terenach znajdujących się pod ochroną – parki narodowe i rezerwaty przyrody. Człowiek ciągle jeszcze niszczy lasy stanowiące naturalne miejsce występowania. Na gatunek ten polują ludzie dla mięsa i futra. Liczebność i gęstość występowania jest wciąż słabo udokumentowanaSzablon:R.

Przypisy

  1. ↑ Nazwy zwyczajowe za: Szablon:Cytuj książkę
  2. ↑ 2,0 2,1 Szablon:Cytuj pismo
  3. ↑ 3,0 3,1 Szablon:Cytuj stronę
  4. ↑ Szablon:Cytuj stronę
  5. ↑ Szablon:Cytuj stronę
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Szablon:Cytuj książkę
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Szablon:Cytuj książkę
  8. ↑ 8,0 8,1 Szablon:Cytuj stronę
  9. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  10. ↑ 10,0 10,1 Szablon:Cytuj stronę
  11. ↑ 11,0 11,1 Szablon:Cytuj stronę
  12. ↑ 12,0 12,1 Szablon:Cytuj pismo
  13. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  14. ↑ Szablon:Cytuj książkę
  15. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  16. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  17. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  18. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  19. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  20. ↑ Szablon:Cytuj książkę
  21. ↑ Szablon:IUCN

Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Jentink”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Thomas1901”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Thomas1910”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

Bibliografia

Szablon:Kontrola autorytatywna

ca:Damà arborícola en:Western Tree Hyrax

Źródło: „https://pl.wiki.beta.math.wmflabs.org/w/index.php?title=Arbogóralek_szary&oldid=4885”