Nocek Alkatoe

Szablon:Zwierzę infobox Nocek AlkatoeSzablon:R (Myotis alcathoe) – gatunek ssaka z podrodziny nocków (Myotinae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali w 2001 roku niemieccy zoolodzy Otto von Helversen i Klaus-Gerhard Heller, nadając mu nazwę Myotis alcathoe. Holotyp został złapany w sieci nad małym strumieniem Fournikos Potamos, w pobliżu wioski Klisto (Szablon:Współrzędne), w Eurytanii, w Grecji. Podgatunek circassicus po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał czesko-rosyjski zespół zoologów (Czesi Petr Benda, Peter Vallo oraz Rosjanin Suren Gazarjan), nadając mu nazwę Myotis alcathoe circassicus. Okaz typowy pochodził z jaskini Bolszaja Fanagorijskaja na wysokości 340 m n.p.m., 11 km na zachodni południowy zachód od Fanagorijskoje, (Szablon:Współrzędne), w Kraju Krasnodarskim, w Rosji.

Myotis alcathoe należy do podrodzaju Myotis i grupy gatunkowej alcathoe. M. alcathoe i M. hyrcanicus stanowią grupę siostrzaną i wydają się tworzyć podstawowy klad wobec reszty podrodzaju Myotis. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunki.

Etymologia

• Myotis: Szablon:Gr. mus, μυός muos „mysz”; ους ous, ωτος ōtos „ucho”.
• alcathoe: w mitologii greckiej Alkatoe to córka Minosa, która odmówiła oddania czci bogu Dionizosowi, za co została przezeń zmieniona w nietoperza.
• circassicus: Czerkiesja, historyczny (XVI–XIX wiek) region w Kaukazie, obejmujący mniej więcej obszary Kraju Krasnodarskiego, Adygei i Karaczajo-Czerkiesji.

Zasięg występowania

Nocek Alkatoe występuje w Eurazji, zamieszkując w zależności od podgatunku:

• M. alcathoe alcathoe – fragmentarycznie prawie w całej Europie, od północnej Hiszpanii po Niemcy, w tym Wielka Brytania, i na wschód do południowo-zachodniej Ukrainy i północno-zachodniej Turcji (Tracja Wschodnia); sygnały echolokacyjne z południowej Szwecji z pewnością reprezentują ten gatunek i mogą również istnieć zapisy z Łotwy.
• M. alcathoe circassicus – północne stoki Wielkiego Kaukazu w Rosji i Abchazji (Gruzja): ewentualnie także Osetia Północna (Rosja), północno-wschodnia Turcja (prowincje Artvin i Erzurum) i Azerbejdżan.

Morfologia

Czaszka

Długość ciała (bez ogona) 39–44 mm, długość ogona 36–37 mm, długość ucha 11,4–13,4 mm, długość tylnej stopy 5,1–5,8 mm, długość przedramienia 29,7–34,6 mm; masa ciała 3,5–5,5 g. Ciało pokryte krótkim, jedwabistym futrem. Grzbiet ciała brązowy, brzuch jaśniejszy, niemal biały. Krótkie uszy z nożowatymi koziołkami. Pyszczek jasnobrązowy lub wręcz cielisty, znacznie jaśniejszy niż u blisko spokrewnionego nocka wąsatka. Wzór zębowy: I $\frac{2}{3}$ C $\frac{1}{1}$ P $\frac{3}{3}$ M $\frac{3}{3}$ = 38. Kariotyp wynosi 2n = 44 i FNa = 52 (Grecja).

Ekologia

Siedlisko

W Polsce stwierdzany głównie w lasach liściastych i mieszanych w sąsiedztwie cieków wodnych.

Tryb życia

Szablon:Fakt.

Ochrona

W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową oraz wymagający ochrony czynnej, dodatkowo obowiązuje zakaz fotografowania, filmowania lub obserwacji, mogących powodować płoszenie lub niepokojenieSzablon:R.

Zobacz też

• ssaki Polski

Bibliografia

• Szablon:Cytuj
• Helversen O. v., Heller K-G., Mayer F., Nemeth A., Volleth M., Gombkötö P. 2001. Cryptic mammalian species: a new species of whiskered bat (Myotis alcathoe sp. n.) in Europe. Naturwissenschaften 88: 217–223.
• Helversen O. v. 2004. Myotis alcathoe – Nymphenfledermaus. W: Krapp F. (red.). Handbuch der Säugetiere Europas, Fledertiere (Chiroptera) II. Aula-Verlag, Wiebelsheim: 1159–1167.
• Niermann I., Biedermann M., Bogdanowicz W., Brinkmann R., Le Bris Y., Ciechanowski M., Dietz C., Dietz I., Estók P., Helversen O. v., Le Houédec A., Paksuz S., Petrov B. P., Özkan B., Piksa K., Rachwald A., Roué S. Y., Sachanowicz K., Schorcht W., Tereba A., Mayer F. 2007. Biogeography of the recently described Myotis alcathoe von Helversen and Heller, 2001. Acta Chiropterologica 9: 361–378.