Tapir czaprakowy

Z testwiki
Wersja z dnia 00:09, 21 cze 2024 autorstwa imported>EmptyBot (int./dr.tech.)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Szablon:Zwierzę infobox Tapir czaprakowy[1], tapir malajski[2], tapir czaprakowaty[2] (Tapirus indicus) – gatunek ssaka nieparzystokopytnego z rodziny tapirowatych (Tapiridae). Występuje w Azji Południowo-Wschodniej. Duży roślinożerny ssak o krępej sylwetce, długości ciała dochodzącej do około 310 cm i czarno-białym kolorze futra. Zamieszkuje tropikalne lasy pierwotne jak i wtórne. Według IUCN jest zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1819 roku francuski zoolog Anselme Gaëtan Desmarest, nadając mu nazwę Tapirus indicus[3]. Holotyp pochodził z Półwyspu Malajskiego (Desmarest w oryginale podał Szablon:Fr. „...Półwysep Malakka”[3])[4]. Na holotyp składały się czaszka i skóra zebrane przez Pierre’a-Médarda Diarda i wysłane do Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu; obecnie niezachowany[5].

Tapir czaprakowy umieszczany jest w rodzaju Tapirus[4], ale ze względu na duże różnice genetyczne między A. indicus a innymi tapirami, niektóre ujęcia zaliczają go do monotypowego współcześnie rodzaju Acrocodia[6]. Całkowicie czarna forma z Sumatry, która została nazwana brevetianus na podstawie dwóch osobników, nie jest obecnie uznawana za odrębną[6]. Analiza filogenetyczna oparta na mitochondrialnym genie COII wykazała, że T. indicus oddzielił się od neotropikalnych tapirów od 21 do 25 milionów lat temu[7]. Natomiast Ruiz-García i współpracownicy w 2012 roku wykorzystując w analizie gen cytochromu b, stwierdzili, że trzy amerykańskie tapiry faktycznie tworzą klad w stosunku do tapira czaprakowego, sugerując że najlepszy jest podział między Tapirus terrestris i Tapirus pinchaque na 3 miliony lat temu, a między kladem azjatyckim i amerykańskim na 18 milionów lat temu[8]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[6].

Etymologia

Zasięg występowania

Tapir czaprakowy występuje w dwóch odrębnych i odizolowanych populacjach – jedna na kontynencie w południowo-wschodniej Azji w Mjanmie (na południe od 18° szerokości geograficznej północnej), Tajlandii (wzdłuż zachodniej granicy i na półwyspowej części na południe do granicy z Malezją oraz w rezerwacie dzikiej przyrody Thung Yai-Huai Kha Kheng na północy) i na Półwyspie Malajskim, a druga w środkowej i południowej części Sumatry w Indonezji[6].

Tapir czaprakowy został również wymieniony jako występujący w południowej Kambodży i prawdopodobnie w południowym Wietnamie[10]. W 1944 roku został zgłoszony z dystryktu Hongquan, we wschodniej Kochinchinie, w dzisiejszym Wietnamie[11], a z 1902 roku pochodzi autentycznie brzmiący zapis z dzisiejszego Laosu[12] – przyjmuje się, że we wszystkich trzech krajach już wyginął[13]. Jednak dalsze badania tych historycznych zapisów oraz innych obserwacji z Laosu, Wietnamu, Kambodży, północnej Tajlandii, a nawet południowej Chińskiej Republiki Ludowej nie wykazały żadnych przekonujących dowodów na ich poparcie[13]. W publikacji z 2009 roku podano, że tapiry czaprakowe istniały do niedawna w Sabah (Borneo)[14] i zasugerowano, że reintrodukcja tego gatunku do Sabah powinna być rozważona w przyszłości[15].

Morfologia

Ubarwienie futra dorosłego tapira czaprakowego
Młody osobnik tapira czaprakowego

Długość ciała (bez ogona) 250–300 cm, długość ogona krótsza niż 10 cm, wysokość w kłębie 100–130 cm; masa ciała 280–400 kgSzablon:Odn. Występuje dymorfizm płciowy – samice są większe i cięższe od 20 do 100 kg od samców[16]. Tapir czaprakowy jest największym z czterech współcześnie żyjących gatunków tapirówSzablon:Odn[16]; w rzeczywistości jest jednym z największych roślinożerców lasów deszczowych Azji Południowo-Wschodniej, a pod względem wielkości przewyższają go jedynie dzikie gatunki bydła, nosorożce i słonieSzablon:Odn. Tapiry czaprakowe są solidne i masywnie zbudowane, z zaokrąglonym ciałem z tyłu i zwężającym się z przodu oraz z wydatną, chwytną trąbą utworzoną przez wydłużony nos i górną wargę[16]. Charakterystyczną cechą tapirów czaprakowych jest ich ubarwienie futra – dorosłe osobniki mają czarną przednią częścią ciała, z białymi bokami i czarnymi tylnymi nogami; biały kolor futra zaczyna się za przednimi nogami i rozciąga się przez tył do ogona i wyglądem przypomina czaprakSzablon:Odn[16]. Tak kontrastowe ubarwienie tworzy zakłócający wzór, który zlewa zwierzę z otoczeniem i utrudnia drapieżnikom rozpoznanie go jako potencjalnej ofiarySzablon:Odn. Na Sumatrze i w Malezji za pomocą kamer-pułapek sfotografowane całkowicie czarne osobnikiSzablon:Odn. Chociaż tapiry czaprakowe nie mają grzebienia spotykanego u tapirów amerykańskich, skóra z tyłu głowy i karku ma prawie od 2 do 3 cm grubości, prawdopodobnie w celu ochrony przed kłami drapieżnikówSzablon:Odn. Owalne, stojące uszy otacza białe futro[16]. Oczy są małe, okrągłe i mało ruchliwe[16]. Trąba tapira czaprakowego jest dłuższa i silniejsza niż u jego mezoamerykańskich krewnychSzablon:Odn. Tapiry czaprakowe mają cztery palce na przednich łapach i trzy na tylnych łapach, z których każdy kończy się kopytem[16]. Czwarty palec każdej z przednich stóp nie dotyka ziemi, więc odciski stóp pokazują odciski trzech palców[16]. Nowo narodzone i młode tapiry czaprakowe mają na futrze podłużne paski i blade plamy; biały „czaprak” zaczyna się pojawiać dopiero po około 70 dniachSzablon:Odn. Ostatnie resztki młodzieńczych pręg całkowicie znikają po około 5-6 miesiącach życiaSzablon:Odn.

Czaszka tapira czaprakowego

Czaszka ma bardzo wysoką koronę; kości nosowe wyłaniają się wysoko ponad dno jamy nosowej; profil grzbietowy, od nosa do potylicy, jest prosty; górne linie skroniowe nie spotykają się, a znajdująca się między nimi płyta grzbietowa jest niska i szeroka; potylica jest szeroka i pionowa[17]. Podobnie jak u gatunków z rodzaju Tapirus, chrzęstna przegroda nosowa jest mała i znajduje się w szczelinie pomiędzy dwoma szczękami[17]. Wgłębienia grzbietowe nosa tworzą głębokie, szerokie kanały, które są przedłużone z powrotem do przednich kości jako para bocznych, spiralnych zwojów[17]. Widoczny jest guzek czołowo-łzowy[17]. Przednie zęby przedtrzonowe nie są dobrze wykształcone; górne zęby trzonowe mają szerokie przednie i tylne obręcze[17]. Przednie końce kości przedszczękowych zakrzywiają się w dół, tak że siekacze zgryzają się na poziomie znacznie poniżej linii zgryzu zębów policzkowych[17]. Wzór zębowy u dorosłych tapirów to I 33 C 11 P 43 M 33 = 42Szablon:Odn.

W szkielecie stopy, przypuszczalny zalążek pierwszego śródstopia jest odchylony na boki, aby połączyć się z MtIV, jak również MtIII i zewnętrzną kością klinowatą[17].

Inne

W zoo hodowany w XIX w., rozmnaża się w takich warunkach od 1897, gdy uzyskano pierwszy na świecie poród we wrocławskim zoo.

Uwagi

Szablon:Uwagi

Przypisy

  1. ↑ Szablon:Cytuj książkę
  2. ↑ 2,0 2,1 Szablon:Cytuj książkę
  3. ↑ 3,0 3,1 Szablon:Cytuj książkę
  4. ↑ 4,0 4,1 Szablon:Cytuj stronę
  5. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Szablon:Cytuj książkę
  7. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  8. ↑ Szablon:Cytuj książkę
  9. ↑ Szablon:The Key to Scientific Names
  10. ↑ Szablon:Cytuj książkę
  11. ↑ Szablon:Cytuj książkę
  12. ↑ Szablon:Cytuj książkę
  13. ↑ 13,0 13,1 Szablon:IUCN
  14. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  15. ↑ Szablon:Cytuj pismo
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 16,5 16,6 16,7 Szablon:Cytuj stronę
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 17,5 17,6 Szablon:Cytuj książkę

Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „cha”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „raf”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „gray1821”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „wag”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „kor”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „gray1843”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „rou”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „moh”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „dub”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „kui”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „rav”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

Bibliografia

Szablon:Kontrola autorytatywna

Źródło: „https://pl.wiki.beta.math.wmflabs.org/w/index.php?title=Tapir_czaprakowy&oldid=4018”