Ryjówka
Szablon:Zwierzę infobox Ryjówka[1] (Sorex) – rodzaj owadożernych ssaków z podrodziny ryjówek (Soricinae) w obrębie rodziny ryjówkowatych (Soricidae).
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej i Eurazji[2][3][4].
Charakterystyka
Długość ciała (bez ogona) 30–101 mm, długość ogona 17–80 mm, długość ucha 5–17 mm, długość tylnej stopy 5,5–23 mm; masa ciała 1,4–21,5 g[3][5]. Charakteryzują się wydłużonym pyskiem, małymi, często niewidocznymi uszami, długim ogonem oraz obecnością gruczołów zapachowych. Żywią się głównie owadami. Posiada 32 zęby o zabarwieniu od słomkowożółtego do brunatnoczarnego. U niektórych gatunków stwierdzono wykorzystywanie ultradźwięków do echolokacji. Wzór zębowy: I C P M = 32[3].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w 10. edycji książki swojego autorstwa o tytule Systema Naturae[6]. Linneusz wymienił trzy gatunki – Sorex araneus Szablon:Small, Sorex cristatus Szablon:Small i Sorex aquaticus Szablon:Small – z których gatunkiem typowym jest (Linneuszowska tautonimia) Sorex araneus Szablon:Small.
Etymologia
- Sorex: Szablon:Łac., soricis ‘ryjówka’, od Szablon:Gr. hurax, ὑρακος hurakos ‘ryjówka’Szablon:Odn.
- Musaraneus: łac. mus, muris ‘mysz’, od gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’; aranea ‘pająk’Szablon:Odn. Gatunek typowy: Brisson wymienił trzy gatunki – Musaraneus Szablon:Small (= Sorex araneus Szablon:Small), Sorex aquaticus Szablon:Small i Musaraneus brasiliensis Szablon:Small (= Sorex americanus Szablon:Small) – z których typem nomenklatorycznym jest Musaraneus Szablon:Small (= Sorex araneus Szablon:Small).
- Oxyrhin: gr. οξυς oxus ‘ostry, spiczasty’; ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos’Szablon:Odn. Gatunek typowy: Kaup wymienił dwa gatunki – Sorex constrictus Szablon:Small (= Sorex russulus Szablon:Small) i Sorex tetragonurus Szablon:Small (= Sorex araneus Szablon:Small) – z których typem nomenklatorycznym jest Sorex tetragonurus Szablon:Small (= Sorex araneus Szablon:Small).
- Amphisorex: gr. αμφι amphi ‘po obu stronach, przy, blisko’; rodzaj Serox Szablon:SmallSzablon:Odn. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sorex hermanni Szablon:Small (= Sorex araneus Szablon:Small).
- Corsira: etymologia niejasna, Gray nie wyjaśnił pochodzenia nazwy rodzajowej, możliwe że anagram Szablon:Ang. ‘pirat, korsarzSzablon:Odn. Gatunek typowy: Gray wymienił trzy gatunki – Sorex talpoides Szablon:Small (= Sorex brevicaudus Szablon:Small), Sorex forsteri Szablon:Small (= Sorex arcticus cinereus Szablon:Small) i Sorex vulgaris Szablon:Small (= Sorex araneus Szablon:Small) – z których typem nomenklatorycznym jest Sorex vulgaris Szablon:Small (= Sorex araneus Szablon:Small).
- Otisorex (Otiosorex): gr. ους ous, ωτος ōtos ‘ucho’; rodzaj Sorex Szablon:SmallSzablon:Odn. Gatunek typowy: De Kay wymienił dwa gatunki – Otisorex platyrhinus Szablon:Small (= Sorex cinereus Szablon:Small) i Sorex longirostris Szablon:Small – z których typem nomenklatorycznym jest Otisorex platyrhinus Szablon:Small (= Sorex cinereus Szablon:Small).
- Hydrogale: gr. ὑδρο- hudro- ‘wodny’, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos ‘woda’; γαλεη galeē lub γαλη galē ‘łasica’Szablon:Odn. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sorex fimbripes Szablon:Small (= Sorex cinereus Szablon:Small).
- Neosorex: gr. νεω neo ‘pływać’ (por. gr. νεος neos ‘nowy’); rodzaj Sorex Szablon:SmallSzablon:Odn. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Neosorex navigator Szablon:Small.
- Microsorex: gr. μικρος mikros ‘mały’; rodzaj Sorex Szablon:SmallSzablon:Odn. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sorex hoyi Szablon:Small.
- Atophyrax: gr. ατοπος atopos ‘nietypowy, anormalny’; ὑραξ hurax, ὑρακος ‘ryjówka’Szablon:Odn. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Atophyrax bendirii Szablon:Small.
- Homalurus: rg. όμαλός omalos ‘równy, płaski’; Szablon:Grc oura ‘ogon’Szablon:Odn. Gatunek typowy: Schulze wymienił trzy gatunki – Sorex alpinus Szablon:Small, Sorex vulgaris Szablon:Small (= Sorex araneus Szablon:Small) i Sorex pygmaeus Szablon:Small (= Sorex minutus Szablon:Small – z których typem nomenklatorycznym jest Sorex alpinus Szablon:Small.
- Soricidus: łac. sorex, soricis „ryjówka”, od gr. ὑραξ hurax, ὑρακος ‘ryjówka’Szablon:Odn. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Soricidus monsvairani Szablon:Small (= Sorex samniticus Szablon:Small).
- Drepanosorex: gr. δρεπανη drepanē ‘sierp’, od δρεπω drepō ‘ciąć, wyrywać’Szablon:Odn; rodzaj Sorex Szablon:Small. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): †Sorex (Drepanosorex n. g.?) tasnádii Szablon:Small (= †Sorex savini Szablon:Small).
- Eurosorex: łac. euros ‘wschodni’Szablon:Odn; rodzaj Sorex Szablon:Small. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sorex buchariensis Szablon:Small.
- Petenyiella: János Salamon Petényi (1799–1855;) węgierski przyrodnik; łac. przyrostek zdrabniający -ellaSzablon:Odn. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sorex gracilis Szablon:Small (= Sorex minutus Szablon:Small).
- Asorex: gr. przyrostek negatywny α aSzablon:Odn; rodzaj Sorex Szablon:Small. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sorex daphaenodon Szablon:Small.
- Ognevia: Siergiej Ogniow (1886–1951), rosyjski zoolog i przyrodnik[7]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sorex mirabilis Szablon:Small.
- Dolgovia: W.A. Dołgow, rosyjski biolog[8]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sorex minutus Szablon:Small.
- Fredgia: Karl Fredga (ur. 1934), szwedzki genetyk[8]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sorex unguiculatus Szablon:Small.
- Kratochvilia: Josef Kratochvíl (1909–1992), czeski zoolog[8]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sorex araneus tomensis natio isodon Szablon:Small
- Yudinia: Borys Stepanowicz Judin (1928–1986), radziecki teriolog[8]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sorex buchariensis Szablon:Small.
- Stroganovia: Siergiej Uljanowicz Stroganow (1904–1960), rosyjski teriolog[9]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sorex daphaenodon Szablon:Small.
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki zgrupowane w trzech podrodzajach[10][5][2][1]: Szablon:Układ wielokolumnowy
Opisano również gatunki wymarłe[11]: Szablon:Układ wielokolumnowy
Uwagi
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Nazwy zwyczajowe za: Szablon:Cytuj książkę
- ↑ 2,0 2,1 Szablon:Cytuj książkę
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Szablon:Cytuj książkę
- ↑ Szablon:Cytuj stronę
- ↑ 5,0 5,1 Szablon:Cytuj książkę
- ↑ Szablon:Cytuj książkę
- ↑ Szablon:Cytuj pismo
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Szablon:Cytuj książkę
- ↑ Szablon:Cytuj książkę
- ↑ Szablon:Cytuj stronę
- ↑ Szablon:Cytuj
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „DeKay”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „iczn”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Brisson”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Kaup”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „duv”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Gray”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Pomel”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Baird”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Coues”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Merriam”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Schulze”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Altobello”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „ogn”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „kre41”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Stroganov”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „kre56”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „mez65”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „kor37”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „kow13”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „reu”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „geo”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „bown”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „sto”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „rab”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „mcm”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „jan”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „kor30”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „pau”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „mez72”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „kre51”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „kot”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „hor&loz”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „hel30”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „kor34”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „hib”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „jam72”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „kre43”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „hel58”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „hib37”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „jam89”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.