Wampir zwyczajny

Szablon:Zwierzę infobox Wampir zwyczajnySzablon:R (Desmodus rotundus) – gatunek ssaka z podrodziny wampirów (Desmodontinae) w obrębie rodziny liścionosowatych (Phyllostomidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego nazwał w 1810roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire nadając mu nazwę Phyllostoma rotundumSzablon:R. Holotyp pochodził z Asunción, w ParagwajuSzablon:R. Podgatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego nazwał w 1840 roku niemiecki zoolog Johann Andreas Wagner nadając mu nazwę Desmodus murinusSzablon:R. Holotyp pochodził z MeksykuSzablon:R. Jedyny żyjący współcześnie przedstawiciel rodzaju wampirSzablon:R (Desmodus)Szablon:R.

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunkiSzablon:R.

Etymologia

• Desmodus: Szablon:Gr. desmos „zawijany”; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”Szablon:R.
• rotundus: Szablon:Łac. „okrągły”, od rota „koło”Szablon:R.
• murinus: nowołac. murinus „mysio-szary”, od łac. murinus „myszowaty”, od mus, muris „mysz”.

Zasięg występowania

Wampir zwyczajny występuje w Ameryce zamieszkując w zależności od podgatunkuSzablon:R:

• D. rotundus rotundus – Kolumbia, Wenezuela, Gujana, Ekwador, Peru, Brazylia, Boliwia, Paragwaj, północne Chile, Argentyna i Urugwaj; także wyspy Margarita i Trynidad.
• D. rotundus murinus – Sonora i Tamaulipas w północnym Meksyku na południe przez Amerykę Środkową do północnej i zachodniej Kolumbii i zachodnich zboczy Andów w Ekwadorze i Peru.

Morfologia

Długość ciała 68–93 mm, ogona brak, długość ucha 16–21 mm, długość tylnej stopy 13–22 mm, długość przedramienia 52–64 mm; masa ciała 25–40 gSzablon:R. Ma brązowo-szare futro z jaśniejszą stroną brzuszną. Brak błony ogonowej (uropatagium), która występuje u innych nietoperzy. Wampir zwyczajny ma dobrze rozwinięty zmysł węchu i duże oczy. Kończyny także są wyspecjalizowane. Przednie posiadają długi kciuk i są dobrze rozwinięte, zaś tylne są mocne. Jak wszystkie nietoperze potrafi latać, ale w odróżnieniu od innych nietoperzy potrafi też biegać i skakać. U wampirów zwyczajnych występuje dymorfizm płciowy, samice są większe od samców. Wzór zębowy: I $\frac{1}{2}$ C $\frac{1}{1}$ P $\frac{1}{2}$ M $\frac{1}{1}$ = 20Szablon:R.

Kariotyp wynosi 2n = 28 i FN = 52Szablon:R.

Ekologia

Zwyczaje

Wampir zwyczajny preferuje tropikalne i subtropikalne klimaty. Zazwyczaj żyje w koloniach od 20 do 100 osobników, jednakże notowane były również dużo większe kolonie w liczbie 5 tys. Desmodus rotundus osiedla się w umiarkowanie oświetlonych jaskiniach o głębokich szczelinach i zagłębieniach. Można go także znaleźć w starych studniach, szybach kopalnianych i opuszczonych budynkach. W miejscach występowania wampira zwyczajnego można wyczuć charakterystyczną woń amoniaku, pochodzącą ze strawionej krwi. Na łowy wylatuje nocą, dzień spędzając ukryty w dziuplach drzew, jaskiniach i innych kryjówkach. Zaatakowane zwierzę zwykle nie zauważa napastnika, gdyż w ślinie wampira znajdują się substancje znieczulające. W przypadku nieudanego polowania przez któregoś z dorosłych osobników zdarza się dzielenie się zdobytą krwią w społeczności.

Rozmnażanie

Wampiry zwyczajne mogą rozmnażać się cały rok, jednakże szczyt zachowań reprodukcyjnych przypada na okresy od kwietnia do maja i od października do listopada. Największą liczbę zapłodnionych samic zaobserwowano podczas pory deszczowej w Meksyku i Kostaryce. Samice mogą być w ciąży więcej niż jeden raz w ciągu roku. Ciąża trwa około 7 miesięcy. Zazwyczaj rodzi się jedno młode, lecz zdarzają się również bliźnięta. Są one karmione mlekiem matki przez pierwszy miesiąc życia, a następnie razem z matką wyruszają na łowy.

Odżywianie

Odżywiają się wyłącznie krwią kręgowców. Nacinają skórę ofiar swymi bardzo ostrymi zębami i zlizują spływającą krew. Krew ta nie krzepnie, gdyż ślina tego nietoperza zawiera specjalne antykoagulanty. Jego przełyk jest tak wąski, że oprócz krwi nie jest w stanie przełknąć innego pożywienia.

Wampiry nie tylko osłabiają zaatakowane zwierzęta, ale mogą być nosicielami wścieklizny. Według jednej z teorii wampiry spowodowały wyginięcie koni w krainie neotropikalnej.

Komunikacja i percepcja

Najczęściej porozumiewają się między sobą matki z młodymi. Krzyki kontaktowe zarejestrowane zostały w przedziale 6–12 kHz. Zwykle pojawiają się one podczas podziału żywności lub gdy młode chce znaleźć matkę. Sygnały chemiczne i dotykowe również mogą odgrywać ważną rolę w komunikacji. Nietoperze wampiry używają również echolokacji i wzroku, by zlokalizować ofiarę. Mogą także korzystać z węchu i słuchu podczas polowań.