Tekst źródłowy strony Zawartość alkoholu we krwi

{{Dopracować|brak wiarygodnych źródeł odnośnie do innych krajów|więcej przypisów=2014-01}}
'''Zawartość alkoholu we krwi''' – ilość [[Etanol|alkoholu etylowego]] we [[krew|krwi]], określana najczęściej w [[promil]]ach (1 promil oznacza 100&nbsp;mg alkoholu w 1 dl ([[Litr|decylitrze]]) krwi).

Najbardziej wiarygodne wyniki w zakresie zawartości alkoholu we krwi daje laboratoryjne badanie krwi. W następnej kolejności są to wyniki [[tester trzeźwości|alkomatu]], który jednak określa zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu.

Zawartość alkoholu we krwi wykorzystywana jest przez policję w sposób określony przez [[prawo karne]].

== Zawartość alkoholu we krwi a zachowanie ==
{| class="wikitable"
|-
!Zawartość alkoholu !! Typowy objaw
|-
|align=right| 0,3‰ || rozproszona uwaga
|-
|align=right| 0,8‰ || pobudliwość, upośledzenie koordynacji ruchowo-wzrokowej, obniżony krytycyzm
|-
|align=right| 1,5‰ || zaburzenia równowagi, błędy w logicznym myśleniu, opóźnienie czasu reakcji, agresywność, brawura
|-
|align=right| 2  ‰ || zaburzenia mowy, senność, obniżenie kontroli zachowania i poruszania się
|-
|align=right| 4  ‰ || senność, możliwość zapadnięcia w śpiączkę
|-
|align=right| 4–5  ‰ || zatrucie, śmierć (dawka śmiertelna ma charakter orientacyjny, znane są przypadki przeżycia przy o wiele większych dawkach)
|}

Powyższa tabela ma jedynie orientacyjny i uogólniony charakter, ze względu na wielorakość zmiennych w przypadku konkretnej jednostki.

== Historia ==
{{fakt|data=2017-11|Badanie zawartości alkoholu we krwi upowszechniło się w krajach rozwiniętych już w pierwszych dekadach XX wieku. Używano wówczas skali podobnej do dzisiejszej, z tym, że powszechnie za stan wpływający niekorzystnie na prowadzenie pojazdów lub na inne czynności motoryczne uznawano dopiero zawartość alkoholu we krwi na poziomie 1 promila}}.

=== Odnotowane rekordy ===
W 1995 kierujący samochodem Tadeusz S. pod wpływem alkoholu spowodował wypadek, mając we krwi 14,8 promila alkoholu. Mężczyzna zmarł kilkanaście dni później na skutek odniesionych w wypadku obrażeń<ref name="Ostrołęka" />.

Jedna z najwyższych odnotowanych zawartości alkoholu we krwi dotyczy 45-letniego mężczyzny z [[Maków-Kolonia|Makowa-Kolonii]], który w 2009 przeżył przy 12,3 promila<ref name="12 promili we krwi Rekord" />.

22,3 promila alkoholu we krwi zmierzono u kierowcy, który pod koniec maja 2012 w [[Dobrołęka|Dobrołęce]] ([[Olszewo-Borki (gmina)|gmina Olszewo-Borki]]) doprowadził do śmiertelnego wypadku drogowego, prowadząc samochód osobowy. Wynik badania potwierdził rzecznik prasowy Komendy Miejskiej Policji w Ostrołęce. Istnieje jednak duże prawdopodobieństwo, że próbka krwi została zanieczyszczona, gdyż nie została pobrana z żyły, a z rany poszkodowanego. Mężczyzna zmarł w wyniku obrażeń odniesionych w wypadku<ref name="Ostrołęka" />.

W lipcu 2013 30-letni mężczyzna z [[Alfredówka|Alfredówki]] ([[Województwo podkarpackie|woj. podkarpackie]]) przeżył, mając 13,74 promila we krwi<ref name="M1374 promila1" /><ref name="M1374 promila2" />.

== Szacowanie zawartości alkoholu we krwi ==
Podjęto wiele prób oszacowania zawartości alkoholu we krwi. Nie są one dokładne, ponieważ zbyt wiele czynników wpływa na tę zawartość. Przydatne mogą być jednak w samookreśleniu.

Spożywanie pokarmów przed, w trakcie, lub po piciu alkoholu opóźnia wchłanianie: szczytowe stężenie alkoholu u osoby pijącej na czczo pojawia się po 0,5–1 godzinie, u pijącej „na pełny żołądek” – po 1,5–3 godzinach. Przeciętnie człowiek spala w ciągu godziny od 0,12 do 0,15 promila alkoholu zawartego we krwi.

=== Wzór Erika Widmarka ===
Najpopularniejszy wzór stworzył {{link-interwiki|Erik Widmark|Q=Q1354198}}<ref name="WzórWidmarka" />:
: <math>P = \frac{A}{K\cdot W}</math>

gdzie:
* P – zawartość alkoholu we krwi w promilach,
* A – ilość wypitego czystego alkoholu w gramach (pamiętać należy, że zawartość alkoholu w napojach podaje się zazwyczaj w [[Stężenie procentowe|procentach objętościowych]], dlatego 500 ml wódki o zawartości 40% alkoholu zawiera 200 ml, czyli 160 g alkoholu),
* K – współczynnik związany z zawartością wody w organizmie, wynoszący (w przybliżeniu):
** 0,68–0,7 dla mężczyzn
** 0,55–0,60 dla kobiet i młodzieży
** 0,75-0,80 dla niemowląt i małych dzieci,
* W – masa ciała w kilogramach.

=== Metoda porcji standardowych ===
Bardzo przybliżona metoda samookreślenia momentu, w którym można zasiąść za kierownicą. Opiera się na liczeniu porcji standardowych<ref name="testery-kierowca" />, czyli ilości napojów alkoholowych, które zawierają 10 g czystego alkoholu. Np:
* 250 ml piwa 5% to 10 g alkoholu etylowego,
* 100 ml wina 12% to 10 g alkoholu etylowego,
* 30 ml wódki 40% to 10 g alkoholu etylowego.

Szybkość rozkładu alkoholu u mężczyzn wynosi 10–12 g/h, u kobiet 8–10 g/h. Przyjmując wartość średnią, czyli 10 g, można założyć, że w ciągu jednej godziny wątroba spala jedną [[Standardowa dawka alkoholu|porcję standardową]].

== Dopuszczalna zawartość alkoholu we krwi ==
Dopuszczalna zawartość alkoholu we krwi w niektórych krajach pozwalająca prowadzić pojazdy mechaniczne.
[[Plik:Map of European countries by maximum blood alcohol level (colorblind).svg|thumb|500px|Dopuszczalna zawartość alkoholu we krwi w krajach europejskich w [[gram|g]]/[[litr|dl]]<ref name="European status report on" />]]
{| class="wikitable sortable"
!Kraj !! Promile
|-
|[[Albania]] || 0,1‰
|-
|[[Andora]] || 0,5‰
|-
|[[Australia]] || 0,5‰<ref name="Blood alcohol levels" />
|-
|[[Austria]] || 0,5‰
|-
|[[Belgia]] || 0,5‰
|-
|[[Białoruś]] || 0,3‰
|-
|[[Bośnia i Hercegowina]] || 0,5‰
|-
|[[Bułgaria]] || 0,5‰
|-
|[[Chorwacja]] || 0,5‰ (u kierowców w wieku 16–24 lata oraz kierowców zawodowych, wykonujących pracę – 0,0‰)<ref name="----dyplomacja-chorwacja" />
|-
|[[Cypr]] || 0,5‰
|-
|[[Czechy]] || 0,0‰
|-
|[[Dania]] || 0,5‰
|-
|[[Estonia]] || 0,2‰<ref name="Liiklusseadus" />
|-
|[[Finlandia]] || 0,5‰
|-
|[[Francja]] || 0,5‰
|-
|[[Grecja]] || 0,5‰
|-
|[[Hiszpania]] || 0,5‰
|-
|[[Holandia]] || 0,5‰
|-
|[[Irlandia]] || 0,5‰ (0,2‰ dla kierowców posiadających prawo jazdy mniej niż 2 lata)
|-
|[[Islandia]] || 0,5‰
|-
|[[Izrael]] || 0,5‰
|-
|[[Liechtenstein]] || 0,8‰<ref name="Liechtenstein travel advice" />
|-
|[[Litwa]] || 0,4‰<ref name="twojaeuropa-" />
|-
|[[Luksemburg]] || 0,5‰ (Dla kierowców zawodowych oraz kierowców początkujących – 0,2‰)
|-
|[[Łotwa]] || 0,5‰
|-
|[[Macedonia Północna]] || 0,5‰
|-
|[[Malta]] || 0,8‰
|-
|[[Niemcy]] || 0,5‰ (u kierowców mających prawo jazdy krócej niż 2 lata i/lub wiek poniżej 25 lat – 0,0‰)
|-
|[[Norwegia]] || 0,2‰
|-
|[[Polska]] || 0,2‰
|-
|[[Portugalia]] || 0,5‰
|-
|[[Rosja]] || 0,3‰
|-
|[[Rumunia]] || 0,0‰
|-
|[[Słowacja]] || 0,0‰
|-
|[[Słowenia]] || 0,5‰
|-
|[[Stany Zjednoczone]] || 0,8‰<ref name="Drunken Impaired Driving" />
|-
|[[Szwajcaria]] || 0,5‰
|-
|[[Szwecja]] || 0,2‰
|-
|[[Turcja]] || 0,5‰
|-
|[[Ukraina]] || 0,2‰
|-
|[[Węgry]] || 0,0‰
|-
|[[Wielka Brytania]] || 0,8‰ (Szkocja od 15 grudnia 2014 – 0,5‰)
|-
|[[Włochy]] || 0,5‰
|}

W Polsce [[prawo o ruchu drogowym]] zabrania<ref name="Art 45 ustawy z dn 20 06" />: {{Cytat
 |treść = kierowania pojazdem, prowadzenia kolumny pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt osobie w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu.
}}

[[Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi]] definiuje<ref name="Art 46 ust 2 i 3 ustawy z" />
* [[użycie alkoholu|stan po użyciu alkoholu]] – pomiędzy 0,2 i 0,5‰,
* [[nietrzeźwość|stan nietrzeźwości]] – powyżej 0,5‰.

== Przypisy ==
<references>
<ref name="12 promili we krwi Rekord">{{cytuj stronę |url = http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,126765,6394517,12_promili_we_krwi__Rekord_.html |tytuł = 12 promili we krwi. Rekord! |opublikowany = Gazeta.pl Wiadomości |data = 2009-03-17 |data dostępu = 2012-12-31}}</ref>
<ref name="Art 45 ustawy z dn 20 06">Art. 45 ustawy z dn. 20.06.1997 roku ({{Dziennik Ustaw|2022|988}}, ze zm.).</ref>
<ref name="Art 46 ust 2 i 3 ustawy z">Art. 46 ust. 2 i 3 ustawy z dn. 26.10.1982 roku ({{Dziennik Ustaw|2023|2151}}).</ref>
<ref name="Blood alcohol levels">{{cytuj stronę |url = https://adf.org.au/insights/blood-alcohol-levels/ |tytuł = Blood alcohol levels |opublikowany = Alcohol and Drug Foundation (Australia) |język = en |data dostępu = 2023-06-19}}</ref>
<ref name="Drunken Impaired Driving">{{cytuj stronę |url = http://www.ncsl.org/research/transportation/drunken-driving.aspx |tytuł = Drunken / Impaired Driving |praca = NCSL |opublikowany = National Conference of State Legislatures |język = en |data dostępu = 2017-10-30}}</ref>
<ref name="----dyplomacja-chorwacja">[https://www.gov.pl/web/dyplomacja/chorwacja Informacje dla kierowców].</ref>
<ref name="European status report on">{{cytuj stronę |url = http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0015/43314/E92789.pdf |tytuł = European status report on road safety |rok = 2009 |opublikowany = [[Światowa Organizacja Zdrowia|WHO]] Europe |język = en |data dostępu = 2012-04-01}}</ref>
<ref name="Liechtenstein travel advice">{{cytuj stronę |url = https://www.gov.uk/foreign-travel-advice/liechtenstein/safety-and-security |tytuł = Liechtenstein travel advice |opublikowany = Foreign and Commonwealth Office |język = en |data dostępu = 2018-08-24}}</ref>
<ref name="Liiklusseadus">{{cytuj stronę |url = https://www.riigiteataja.ee/akt/769273 |tytuł = Liiklusseadus |opublikowany = Riigi Teataja |język = et}}</ref>
<ref name="M1374 promila1">{{cytuj stronę |url = http://wiadomosci.onet.pl/rzeszow/mezczyzna-mial-13-74-promila-alkoholu-i-przezyl/qxjb5 |tytuł = Mężczyzna miał 13,74 promila alkoholu i przeżył |data = 2013-08-08 |opublikowany = [[onet.pl]] |archiwum = https://web.archive.org/web/20160304103701/http://wiadomosci.onet.pl/rzeszow/mezczyzna-mial-13-74-promila-alkoholu-i-przezyl/qxjb5 |zarchiwizowano = 2016-03-04 |data dostępu = 2013-08-09}}</ref>
<ref name="M1374 promila2">{{cytuj stronę |url = http://rzeszow.wyborcza.pl/rzeszow/1,34962,14402847,Mial_13_74_promila_alkoholu_we_krwi__I_przezyl__Rekord.html |tytuł = Miał 13,74 promila alkoholu we krwi. I przeżył. Rekord świata? |opublikowany = Gazeta.pl Wiadomości |data = 2013-08-07 |archiwum = https://web.archive.org/web/20130811065522/http://rzeszow.gazeta.pl/rzeszow/1,34962,14402847,Mial_13_74_promila_alkoholu_we_krwi__I_przezyl__Rekord.html |zarchiwizowano = 2013-08-11 |data dostępu = 2013-08-07}}</ref>
<ref name="Ostrołęka">{{cytuj stronę |url = http://www.eostroleka.pl/smiertelny-rekord-kierowca-z-powiatu-ostroleckiego-mial-22-promile-alkoholu-zginal-w-wypadku-zdjecia,art31892.html |tytuł = Śmiertelny rekord: Kierowca z powiatu ostrołęckiego miał 22 promile alkoholu! Zginął w wypadku}}</ref>
<ref name="testery-kierowca">{{Cytuj stronę |url = http://www.alkomaty.biz/pix/testery/kierowca.pdf |tytuł = Alkohol i kierowca, s. 3 |opublikowany = alkomaty.biz |archiwum = https://web.archive.org/web/20050405151348/http://www.alkomaty.biz/pix/testery/kierowca.pdf |zarchiwizowano = 2005-04-05}}, oprac. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.</ref>
<ref name="twojaeuropa-">[http://www.twojaeuropa.pl/724/litwa-przepisy-drogowe Litwa. Przepisy drogowe].</ref>
<ref name="WzórWidmarka">E. M. P. Widmark: ''Die theoretischen Grundlagen und die praktische Verwendbarkeit der gerichtlich-medizinischen Alkoholbestimmung''. Urban & Schwarzenberg, Berlin/Wien 1932, OCLC 14737335.</ref>
</references>

{{Zastrzeżenia|prawo}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Alkoholizm]]
[[Kategoria:Krew]]
[[Kategoria:Medycyna sądowa]]
[[Kategoria:Prawo o ruchu drogowym]]