Tekst źródłowy strony Zasada Francka-Condona

'''Zasada Francka-Condona''' (reguła Francka-Condona) – reguła dotycząca przejść promienistych ([[spektroskopia|spektroskopowych]]) elektronowo-wibracyjnych lub elektronowo-oscylacyjnych w [[cząsteczka]]ch. Została sformułowana w roku 1926 przez [[James Franck|Jamesa Francka]] dla cząsteczek w [[stan podstawowy|stanie podstawowym]]<ref>{{Cytuj pismo |autor = Franck, J |tytuł = Elementary processes of photochemical reactions |czasopismo = Transactions of the Faraday Society |wolumin = 21 |strony = 536–542 |rok = 1926 |doi = 10.1039/tf9262100536}}</ref> i w tym samym roku rozwinięta przez [[Edward Condon|Edwarda Condona]]<ref name="www.nndb.com">{{Cytuj stronę |url = http://www.nndb.com/people/476/000164981/ |tytuł = Edward Condon |praca = Notable Names Database (NNDB) |język = en |data dostępu = 2014-04-03}}</ref> na cząstki wykazujące drgania termiczne<ref>{{Cytuj pismo |autor = Condon, E |tytuł = A theory of intensity distribution in band systems (Meeting abstract) |czasopismo = [[Physical Review]] |wolumin = 27 |rok = 1926 |doi = 10.1103/PhysRev.27.637 |bibcode = 1926PhRv...27..637|strony=640}}</ref>.

Zasada ta głosi że:
# przejścia [[elektron]]owe zachodzą bez zmiany położenia [[Jądro atomowe|jąder]],
# najbardziej prawdopodobne są te przejścia, dla których maksymalna jest [[całka nakrywania]] funkcji wibracyjnych ([[Oscylacja|oscylacyjnych]]) opisujących stany wibracyjne (oscylacyjne) cząsteczki należące do dwóch różnych stanów elektronowych.

Kwadraty całek nakrywania noszą nazwę [[czynniki Francka-Condona|czynników Francka-Condona]].

Założenie 1. jest przybliżeniem, uzasadnionym o tyle, że masa elektronów jest 3–5 [[Rząd wielkości|rzędów wielkości]] mniejsza niż masa jąder i, co za tym idzie, elektrony poruszają się znacznie szybciej niż jądra. Fakt ten jest także podstawą [[przybliżenie Borna-Oppenheimera|przybliżenia Borna-Oppenheimera]].
Założenie 2. znajduje odzwierciedlenie w strukturze wibracyjnej (oscylacyjnej) [[Widmo (spektroskopia)|widm]] elektronowych; można je wyprowadzić matematycznie rozpatrując całkę [[moment przejścia|momentu przejścia]] elektronowo-wibracyjnego (elektronowo-oscylacyjnego) i korzystając z założenia 1.

{|class="prettytable"
|-
|[[Plik:Franck-Condon-diagram.png|thumb|300px|'''Rysunek 1.'''
Schemat energetyczny ilustrujący zasadę Francka-Condona. Ponieważ przejścia elektronowe są bardzo szybkie w porównaniu z ruchem jąder (i zatem pokazane jako „prostopadłe”), największe prawdopodobieństwo przejścia jest pomiędzy stanami wibracyjnymi o dużym nakrywaniu. W przypadku takiego wzajemnego położenia krzywych energii elektronowej jak na schemacie, najbardziej prawdopodobne jest przejście pomiędzy <math>v = 0</math> i <math>v = 2</math>]]
|valign="top"| [[Plik:Vibration-fluor-abs.png|thumb|300px|'''Rysunek 2.''' Schematyczna reprezentacja widma absorpcyjnego i fluorescencyjnego (emisyjnego) odpowiadająca schematowi energetycznemu z rysunku 1]]
|}

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Bibliografia ==
* [[Alojzy Gołębiewski]], ''Elementy mechaniki i chemii kwantowej'', PWN, Warszawa 1984.
* [[Włodzimierz Kołos]], Joanna Sadlej, ''Atom i cząsteczka'', [[Wydawnictwa Naukowo-Techniczne]], Warszawa 1998 (Wykłady z Chemii Fizycznej, red. Henryk Buchowski i in.).
* {{Cytuj stronę |url = http://sergeev.fiz.univ.szczecin.pl/Dydaktyka/Wyklady/Wstep%20do%20FFSk-2010/Wyklad-3.pdf |tytuł = Widma cząsteczek dwuatomowych |autor = Mikołaj Siergiejew (Instytut Fizyki, Uniwersytet Szczeciński) |praca = Wykład akademicki |opublikowany = sergeev.fiz.univ.szczecin.pl |język = pl |data dostępu = 2014-04-03 |archiwum = https://web.archive.org/web/20140407092341/http://sergeev.fiz.univ.szczecin.pl/Dydaktyka/Wyklady/Wstep%20do%20FFSk-2010/Wyklad-3.pdf |zarchiwizowano = 2014-04-07 }}
* {{Cytuj stronę |url = http://www.pg.gda.pl/chem/Katedry/Leki_Biochemia/dydaktyka/biofizyka/II_cz4.pdf |tytuł = Część IV: Optyczne metody badania oddziaływań |autor = prof. dr hab. inż. Jan Mazerski |praca = Materiały pomocnicze do wykładów Biofizyka II |opublikowany = www.pg.gda.pl/chem |język = pl |data dostępu = 2014-04-03}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Chemia kwantowa]]
[[Kategoria:Spektroskopia]]