Tekst źródłowy strony William Ogilvy Kermack

{{Biogram infobox
 |imię i nazwisko           = William Ogilvy Kermack
 |grafika                   = 
 |opis grafiki              = 
 |alt grafiki               = 
 |data urodzenia            = 26 kwietnia 1898
 |miejsce urodzenia         = [[Kirriemuir]] (Angus, Szkocja)
 |data śmierci              = 20 lipca 1970
 |miejsce śmierci           = Aberdeen (Szkocja)
 |zawód                     = chemik, matematyk
 |narodowość                = [[Brytyjczycy|brytyjska]]
 |Alma Mater                = [[Uniwersytet w&nbsp;Aberdeen]]
 |uczelnia                  = [[Uniwersytet&nbsp;Oksfordzki]],<br />[[Royal College of&nbsp;Physicians of&nbsp;Edinburgh|Royal College of&nbsp;Physicians]]<br />w [[Edynburg]]u,<br />[[Uniwersytet w&nbsp;Aberdeen]]
 |wydział                   = biochemii
 |stanowisko                = dziekan-założyciel
 |odznaczenia               = 
 |commons                   = 
}}
'''William Ogilvy Kermack''' (ur. [[26 kwietnia]] [[1898]] w [[Kirriemuir]], [[Angus]] [[Szkocja]], zm. [[20 lipca]] [[1970]] w [[Aberdeen]] Szkocja) – [[Szkoci|szkocki]] [[chemia|chemik]] ([[chemia organiczna]] i [[chemia fizyczna|fizyczna]], [[biochemia]]) i [[matematyka|matematyk]] ([[statystyka]]), współtwórca (wraz z Andersonem Grayem McKendrickiem{{r|McKendrick-1}}) [[modelowanie matematyczne|matematycznego modelu]] rozprzestrzeniania się [[epidemia|epidemii]] (ang. ''Kermack-McKendrick theory''), członek [[Royal Society]], Royal Society of Edinburgh, Royal Institute of Chemistry, ''[[doktor honoris causa]]'' [[University of St Andrews]]{{r|Obituary-FRS|Smith-Kuh-2001}}.

== Życiorys ==
=== Dzieciństwo i młodość ===
Urodził się 26 kwietnia 1898 roku w [[Kirriemuir]] [[Angus]], gdzie spędził dzieciństwo. Był jedynym dzieckiem pracownika poczty Williama Kermacka i jego żony, Helen Ogilvy{{u|u1}}. Od śmierci matki w 1904 roku kilkuletnim Williamem opiekowała się siostra ojca{{r|Obituary-FRS|Smith-Kuh-2001}}.

Od piątego roku życia był uczniem lokalnej szkoły ''Webster’s Seminary'', nazwanej na cześć jej fundatora, Johna Webstera, lokalnego pisarza i bankiera{{r|Webster-Sem}}. Szkoła zapewniała wykształcenie podstawowe i średnie na wysokim poziomie (typowe dla ówczesnej szkockiej wsi). William Kermack wspominał z wdzięcznością{{r|Obituary-FRS|Smith-Kuh-2001}}:
* dyrektora Thomasa Pullara, który uczył dokładności w matematyce, zasad [[Geometria analityczna|geometrii analitycznej]], [[Mechanika klasyczna|mechaniki klasycznej]], [[hydrostatyka|hydrostatyki]] itp.,
* inspirujących nauczycieli fizyki i chemii: T. Pullar i inni,
* nieco ekscentrycznego pana Tinto, który ok. 1913 roku wprowadził swojego ucznia w [[Geometria nieeuklidesowa|geometrię nieeuklidesową]], wypożyczając mu książeczkę zatytułowaną ''Theories of parallelism''{{r|Theor-parall}},
* nauczyciela języka angielskiego C.H. Moore’a, który zachęcał uczniów do samodzielnego myślenia, zapoznawał ich z szeroką gamą idei artystycznych, etycznych, politycznych i społecznych.

W 1914 roku zajął trzynaste miejsce w konkursie stypendialnym i rozpoczął studia na [[Uniwersytet w Aberdeen|Uniwersytecie w&nbsp;Aberdeen]]. Uniwersytet prowadził wówczas połączone czteroletnie studia magisterskie i licencjackie (M.A. i B.Sc.). Program obejmował matematykę, [[Filozofia przyrody#Współczesność|filozofię przyrody (fizyka)]], [[chemia|chemię]] i język angielski. Wśród wykładowców byli m.in.:
* [[Frederick Soddy]], [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii|laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii]] w 1921 roku za wkład do chemii związków [[Radioaktywność|radioaktywnych]] oraz badania pochodzenia i charakteru [[izotopy|izotopów]], twórca m.in. [[Prawo przesunięć|prawa przesunięć]] (reguła Soddy’ego i [[Kazimierz Fajans|Fajansa]]),
* matematyk John Hilton Grace{{r|JHGrace-Obituary}}, współtwórca znanego teorematu („Grace-Walsh-Szegő theorem”){{r|teoremat-G-W-Sz}} prowadzący ze studentem rozmowy, które przyczyniły się do istotnego wzrostu jego zainteresowania matematyką,
* statystyk dr J.F. Tocher, który rozwinął jego zainteresowania [[statystyka|statystyką]], a poza tym geologią (badania [[:Plik:Looking North from Cove Bay Harbour - geograph.org.uk - 107993.jpg|skał okolic Cove k. Aberdeen]] stały się tematem nieoficjalnej pracy licencjackiej){{r|Obituary-FRS}}.

W czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] przez pół 1917 roku, służył w ''Aeroplane Experimental Unit'' [[Royal Air Force|RAF]] w [[Martlesham Heath]] w pobliżu [[Woodbridge (Suffolk)]]{{r|Obituary-FRS}}.

W 1918 roku ukończył studia z kilkoma specjalnymi wyróżnieniami oraz nagrodami (''Lyon Prize, the Simpson Mathematical Prize, the Greig Prize, David Rennet Medal, the Ferguson Scholarship in Mathematics''){{r|Obituary-FRS}}.
{{Grafika rozwinięta
|opis       = A. [[Kirriemuir]] Angus{{u|u1}} (miejsce urodzenia twórcy [[Piotruś Pan (postać)|Piotrusia Pana]])B. Logo Webster’s High School (do 1967 – Webster’s Seminary)C. [[Uniwersytet w Aberdeen|University of Aberdeen]], Old Kings building
|położenie  = center
|grafika1   = Barrie's Birthplace, Kirriemuir - geograph.org.uk - 105807.jpg
|szerokość1 = 230
|alt1       = 1
|opis1      = '''A'''
|grafika2   =
|szerokość2 = 173
|alt2       = 2
|opis2      = '''B'''
|grafika3   = Oldkingsaberdeen.jpg
|szerokość3 = 263
|alt3       = 3
|opis3      = '''C'''
}}

=== Praca naukowa ===
Pracę naukową rozpoczął w końcowym okresie studiów (kwiecień–czerwiec 1918 roku). Pod kierownictwem doktora Tochera wykonywał [[Statystyka|analizy statystyczne]] [[Mleczność|mleczności]] [[Bydło domowe|bydła]]. Twierdził, że ta praca zbliżyła go do [[Biometria|biometrii]] oraz do prac [[Karl Pearson|Karla Pearsona]] i „Studenta” ([[William Sealy Gosset]] i [[rozkład Studenta]]){{r|Obituary-FRS|Smith-Kuh-2001}}.

==== Oksford 1918–1921 ====
[[Plik:Cope-Umlagerung V3.svg|thumb|upright|Przykład użycia nowego symbolu przesunięcia elektronów <math>\curvearrowright</math> wprowadzonego przez Wiliama Kermacka i&nbsp;[[Robert Robinson|Roberta&nbsp;Robinsona]]{{r|Kermack-Robinson-1922}}]]
Wkrótce przeniósł się do [[Oksford]]u i rozpoczął pracę w [[Uniwersytet Oksfordzki|Uniwersytecie Oksfordzkim]], w ''[[:Plik:Dyson Perrins Lab Entrance University of Oxford.JPG|Dyson Perrins Laboratory]]''. Przez dwa lata pracował w zespole Williama Henry’ego Perkina Jr. (syna [[William Henry Perkin|Williama Henry’ego Perkina]]), zajmującym się [[Związki heterocykliczne|związkami heterocyklicznymi]] ([[Chemia teoretyczna|budowa]], [[Synteza organiczna|syntezy]]). Współpracował z Wiliamem Perkinem i [[Robert Robinson|Robertem Robinsonem]] w realizacji obszernego programu badań związków [[Aktywność biologiczna|aktywnych biologicznie]], w tym [[Alkaloidy|alkaloidów]] (np. cykl artykułów pt. ''[[Harmina|Harmine]] and [[Harmalina|harmaline]]''){{r|harmine-1921}}.

==== Edynburg 1921–1949 ====
[[Plik:The façade of the Royal College of Physicians of Edinbrugh, 9 Queen Street, Edinburgh, Scotland.JPG|thumb|upright|Siedziba [[Royal College of Physicians of Edinburgh|Królewskiego Kolegium Lekarskiego]] w&nbsp;Edynburgu]]
W latach 1921–1949 pracował w [[Royal College of Physicians of Edinburgh|Królewskim Kolegium Lekarskim w&nbsp;Edynburgu]] (dział chemiczny). Współpracował nadal z Robertem Robinsonem, podejmując próby połączenia fizycznych podstaw teorii [[wartościowość|wartościowości]] i [[Konfiguracja elektronowa|konfiguracji elektronowej]] Thomsona i [[Gilbert Lewis|Lewisa]]-[[Irving Langmuir|Langmuira]]{{r|Lewis-Langmuir-1920-1928}} ze współczesnymi hipotezami [[chemia organiczna|chemii organicznej]] (zob. [[Historia chemii#Układ okresowy i pełen rozwój teorii atomistycznej|rozwój teorii atomistycznej i współczesnych działów chemii]]). Efektami tej współpracy były publikacje z lat 1921–1922{{u|u2}}{{r|RSC-Publ}}, m.in. ''LI. – An explanation of the property of induced polarity of atoms and an interpretation of the theory of partial valencies on an electronic basis''{{r|Kermack-Robinson-1922}}.
[[Plik:A collection of abstracts of selected publications related to quality assurance of chemical measurements (IA collectionofabst8633tayl).pdf|thumb|upright|Zeszyt Chemical Abstracts (przykład)]]
<u>2 czerwca 1924 roku</u> doszło w laboratorium Kermacka do eksplozji. [[Substancja żrąca|Żrący]] [[Ług (chemia)|ług]] spowodował uszkodzenie oczu 26-letniego chemika. Pozostał trwale [[ślepota|ociemniały]] do końca życia, lecz nie przerwał pracy. Ukończył studia podyplomowe, otrzymując w 1925 roku stopień [[Sc.D.]] (w tym samym roku zawarł małżeństwo{{u|u3}}){{r|Smith-Kuh-2001}}.

Jako ociemniały nie mógł kontynuować pracy laboratoryjnej. Uczestniczył w badaniach, prowadząc z zaprzyjaźnionymi współpracownikami dyskusje na temat ich wyników, wynikających z nich wniosków oraz tekstów do publikacji{{r|PubMed-Kermack}}. Udzielał konsultacji adeptom chemii. Korzystał z pomocy współpracowników, zastępując regularne czytanie bieżących artykułów naukowych codziennym ich wysłuchiwaniem. Silna [[motywacja wewnętrzna]] (chęć rozwiązania problemów badawczych) prawdopodobnie sprzyjała rozwojowi wybitnej [[pamięć|pamięci]] i umiejętności syntezy treści, co znalazło wyraz m.in. w tekstach streszczeń, publikowanych w [[Chemical Abstracts Service]]{{u|u4}}{{r|Smith-Kuh-2001}}.

Seria trzech najbardziej znanych artykułów naukowych (współautor: [[Anderson Gray McKendrick]]{{u|u6}}) dotyczyła możliwości [[modelowanie matematyczne|matematycznego modelowania]] rozprzestrzeniania się [[choroby zakaźne|chorób zakaźnych]] (model epidemiologiczny), w tym zagadnień [[endemia|endemii]]. Została opublikowana w latach 1927–1933:
* 1927 – ''Contributions to the Mathematical Theory of Epidemics''{{r|Kermack-McKendrick-1927}},
* 1932 – ''Contributions to the Mathematical Theory of Epidemics. II – The Problem of Endemicity''{{r|Kermack-McKendrick-1932}},
* 1933 – ''Contributions to the mathematical theory of epidemics. III – Further Studies of the Problem of Endemicity''{{r|Kermack-McKendrick-1933}}.

Celem intensywnych badań W. Kermacka i wsp., prowadzonych w dziedzinie [[Zdrowie publiczne|zdrowia publicznego]] z wykorzystaniem statystyki medycznej{{u|u7}}{{r|StatMed-PWN}}, było również poszukiwanie odpowiedzi na pytania o wpływ [[Kohorta (statystyka)|demograficznej kohorty urodzeniowej]] na stan zdrowia i [[śmiertelność]]. Sformułowano hipotezę, że o zdrowiu człowieka decydują warunki środowiskowe występujące w wieku 0–15 lat (w przypadku mężczyzn przede wszystkim kondycja fizyczna, jaką zbudowało dziecko). Stwierdzono, że od warunków, które istniały we wczesnych latach życia zależy [[Oczekiwana dalsza długość trwania życia|oczekiwana długość życia]]{{u|u8}}. W latach 1934–1949 opublikowano m.in.{{r|Smith-Kuh-2001}}:
* 1934 – W.O Kermack, A.G. McKendrick, P.L. McKinlay, ''Expression of Specific Mortality Rates as Products of Two Factors, and some Consequences thereof''{{r|Kermack&all-1934}},
* 1940 – R. Barclay, W.O. Kermack, A.G. McKendrick, ''Comparison of the specific mortality rates in town and country districts of Scotland since 1871''{{r|Kermack&all-1940}},
* 1949 – P.L. McKinlay, ''Comparison of mortality levels in Scotland in 1948 and 1937–9''{{r|McKinlay-1949}}.

Do najczęściej czytanych publikacji W.O. Kermacka należała [[Publikacja popularnonaukowa|popularnonaukowa]] książka z dziedziny [[biochemia|biochemii]] pt. ''„The Stuff We Are Made Of'' (współautor: Philip Eggleton{{u|u5}}{{r|PhEggleton}}), wydana po raz pierwszy w 1938 roku (wielokrotnie wznawiana w 1938–1948){{r|Kermack-Eggleton-1948}}.

==== Aberdeen 1949–1970 ====
Wiosną 1949 roku William Kermack wrócił do Alma Mater, Uniwersytetu w Aberdeen, gdzie powierzono mu utworzoną w 1948 roku [[Katedra (jednostka organizacyjna)|katedrę]] „chemii biologicznej” – ''MacLeod-Smith Chair of Biological Chemistry''{{r|Smith-Kuh-2001}}.
[[Plik:Marischal College - panoramio (1).jpg|thumb|upright|Marischal College]]
Przed utworzeniem nowej katedry [[biochemia]] była wykładana na Wydziale Fizjologii w ''Marischal College'', gdzie Kermack studiował chemię i fizykę w czasie studiów licencjackich. Z tym wydziałem w okresie 1928–1935 był związany [[John Macleod]] (ur. 1876, zm. 1935){{u|u9}} – profesor [[fizjologia|fizjologii]], [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny|laureat Nagrody Nobla w 1923 roku]] za odkrycie [[insulina|insuliny]]{{r|Smith-Kuh-2001}}.

Podejmując się nowego, trudnego zadania, Kermack miał 50 lat i duże doświadczenie w pracy naukowej (głównie [[matematyka]] i [[synteza organiczna]]), jednak nie miał doświadczenia w niezbędnym w Aberdeen [[Nauczyciel akademicki|nauczaniu uniwersyteckim]] oraz [[Administracja|administrowaniu]] tworzoną uczelnianą jednostką. Otrzymał istotną pomoc ze strony kilku wcześniejszych pracowników Wydziału Fizjologii (m.in. Cyril Long, wykładowca biochemii). Do zespołu dołączyło kilku wcześniejszych współpracowników z Edynburga (m.in. J.E. McKail, Ernest Alexander, Bryce Douglas, Bridget Cairns, Howard Lees). Zamieszkał z żoną w pobliżu Aberdeen, w Bieldside nad rzeką [[Dee (dopływ Morza Północnego)|Dee]]{{r|Smith-Kuh-2001}}.

Poświęcał dużo energii organizacji nowego wydziału. Starannie przygotowywał wykłady (ilustrowane z użyciem z rzutnika), jednak zajęcia prowadzone dla dużych grup studentów nie dawały mu satysfakcji (nawiązanie oczekiwanego kontaktu było bardzo trudne). Zdecydowanie preferował zajęcia w mniejszych grupach seminaryjnych. Z pasją uczestniczył w dyskusjach naukowych ze współpracownikami i uczestnikami konferencji naukowych. Uczestnicy tych dyskusji wysoko oceniali jego rozległą wiedzę i doświadczenie oraz umiejętność wyrażania zwięzłych logicznych argumentów. Od 1961 roku nie publikował własnych artykułów{{r|Smith-Kuh-2001}}.

Przeszedł na emeryturę we wrześniu 1968 roku, zachowując zapał do pracy naukowej. Uniwersytet w Aberdeen przyznał mu stanowisko starszego pracownika naukowego i pomieszczenia do pracy. Otrzymał grant Royal Society, pozwalający zorganizować pomoc przy czytaniu artykułów naukowych, przepisywaniu notatek itp. Odbył kurs informatyki, pozwalający m.in. włączyć się do [[mikrobiologia|mikrobiologicznych]] prac P.N. Hobsona w ''Rowett Research Institute'' (centrum badań żywności i żywienia), tj. ''The Continuous Culture of Anaerobic Bacteria''{{r|Smith-Kuh-2001|Hobson-Summers-1967|Hobson-PubMed}}.

Zmarł nagle podczas pracy przy swoim biurku 20 lipca 1970 roku{{r|Smith-Kuh-2001}}.

=== Pozycja w środowisku naukowym ===
Dowodami uznania wysokiej pozycji W.O. Kermacka w środowisku naukowym są (wybór){{r|Smith-Kuh-2001}}:
* 1925 – przyznanie ''Freeland Barbour Fellowship'' przez ''Royal Society of Edinburgh'',
* 1928 – wprowadzenie na listę członków ''Royal Society of Edinburgh'' (FRSE) na podstawie pracy doktorskiej ([[Sc.D.]]) nt. ''Synthesis of carboline derivatives'' (syntezy pochodnych [[β-Karbolina|β-karboliny]]); przyznanie ''Mackdougall Brisbane Prize'',
* 1930–1932 – funkcja przewodniczącego sekcji ''Society of Chemical Industry'' (SCI Edynburg i Szkocja Wschodnia); – członkostwo ''Edinburgh Mathematical Society'',
* 1937 – honorowy stopień ''Doctor of Laws'' (LL.D.), przyznany przez [[University of St Andrews]],
* 1944 – wybór do [[Royal Society]] (''Fellow of the Royal Society'', FRS),
* 1949–1952 – funkcja wiceprezydenta ''Royal Society of Edinburgh'',
* 1958–1962 – członkostwo ''Committee of the Biochemical Society''.

== Model Kermacka-McKendricka ==
Upamiętnieniem dorobku Williama O. Kermacka jest nazwa teorii dotyczącej procesu rozprzestrzeniania się chorób zakażnych, ang. ''Kermack-McKendrick theory''. Teksty trzech kluczowych dla teorii artykułów z lat 1927–1933{{r|Kermack-McKendrick-1927|Kermack-McKendrick-1932|Kermack-McKendrick-1933}} zostały ponownie opublikowane w 1991 roku ze względu na ich znaczenie dla epidemiologii teoretycznej (Biuletyn „Society for Mathematical Biology” 1991, vol. 53{{r|Kermack-1991}}).
{{Grafika rozwinięta
|opis       = [[Epidemiologia|Epidemiologiczny]] przedziałowy model '''SIR'''
Przedziały: '''S''' –&nbsp;zdrowi-podatni&nbsp;(''susceptible''), '''I''' –&nbsp;zainfekowani (''infectious''),
<br />'''R''' – uodpornieni [[ozdrowieniec|ozdrowieńcy]] i zmarli (''recovered'' lub&nbsp;''resistant''){{r|Modelow-epidem-1|Modelow-epidem-2}}
Założenie: jeden punkt zielony (''I'') „zaraża” 8 sąsiednich czerwonych (''S'').
|położenie  = right
|grafika1   = SIR trajectory.png
|szerokość1 = 230
|alt1       = 1
|opis1      = '''A'''
|grafika2   = SIR model simulated using python.gif
|szerokość2 = 230
|alt2       = 2
|opis2      = '''B'''
}}

[[Model deterministyczny]] Kermacka-McKendricka w wersji z 1927 roku (nie obejmującej zjawsk [[endemia|endemii]]), jest [[układ równań|układem]] zwykłych [[Równanie różniczkowe|równań różniczkowych]]{{r|Kermack-McKendrick-1927}}:
: <math>\frac{dS}{dt} = -\lambda S,</math>

: <math>\frac{\partial i}{\partial t} + \frac{\partial i}{\partial a} = \delta(a) \lambda S- \gamma(a) i,</math>

: <math>\frac{dR}{dt} = \int_0^\infty \gamma(a) i(a,t) \, da,</math>

gdzie <math>\delta(a)</math> – [[delta Diraca]].

Był wielokrotnie udoskonalany. Znalazł zastosowania poza [[epidemiologia|epidemiologią]], np. w różnych obszarach [[Teoria organizacji#Modele dynamiki przemysłowej (systemowej)|dynamiki systemowej]], tj. [[ekologia teoretyczna]] lub modelowanie rozprzestrzeniania się [[Wirus komputerowy|wirusów komputerowych]]{{r|Modelow-epidem-1|Modelow-epidem-2|Hoffmann-Protasowicki}}.

== Uwagi ==
{{Uwagi|
|u1 = Wiejska miejscowość [[Kirriemuir]] u podnóża [[Grampiany (Szkocja)|Grampiany]] była opisywana jako „Thrums” (np. ''A Window in Thrums''{{r|Windows-Thrums}} przez [[J.M. Barrie#Pochodzenie i lata młodości|urodzonego w Kirriemuir Jamesa Barrie]], twórcę postaci [[Piotruś Pan (postać)|Piotrusia Pana]] (zob. [[Syndrom Piotrusia Pana]]). Jego matką była Margaret Ogilvy, której biografię syn opublikował w 1896 roku. Była wielokrotnie wznawiana i tłumaczona na inne języki{{r|Margaret-Ogilvy}}.
|u2 = Obaj chemicy pracowali w różnych laboratoriach. [[Robert Robinson]] od 1920 roku był dyrektorem ds. badań w {{link-interwiki|British Dyestuffs Corporation|Q=Q4969895}}, a w okresie 1922–1928 – profesorem [[chemia organiczna|chemii organicznej]] na [[The University of Manchester|Uniwersytecie w Manchesterze]]. W następnych latach wykładał na [[Uniwersytet Londyński|Uniwersytecie Londyńskim]] i [[Uniwersytet Oksfordzki|Uniwersytecie Oksfordzkim]]).

R. Robinson i W. Kermack są współautorami co najmniej trzech artykułów z lat 1921–1922{{r|Robinson&Kermack|RSC-Publ}}. R. Robinson został [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii|laureatem Nagrody Nobla w 1947 roku]]{{r|Robinson-Nobel}}.
|u3 = Ożenił się rok po wypadku z Elizabeth Blazquez, córką Raimundo Blazqueza, kupca z [[Águilas]] ([[Hiszpania]]) i Elizabeth McEwen z Edynburga. Ich syn, Derek Ogilvy Kermack, urodził się 29 grudnia 1926 roku{{r|Smith-Kuh-2001}}.
|u4 = Opracowania naukowe, dotyczące zjawiska [[Kompensacja (biologia)|kompensacji]] utraconego [[wzrok]]u przez inne [[zmysł]]y dotyczą przede wszystkim problemów dzieci i młodzieży oraz możliwości ułatwienia im bezpiecznego samodzielnego życia. Wiele możliwości wynika z dominującej roli [[słuch]]u{{r|WSEI-2018}}.

Ociemniały naukowiec o skrystalizowanych zainteresowaniach oczekiwał głównie kontaktów z osobami rozwiązującymi podobne problemy naukowe. Korzystał z [[Płyta gramofonowa|płyt winylowych]] z nagraniami wersji [[Dźwięk|audio]] prac naukowych. Z [[Alfabet Braille’a|alfabetu Braille’a]] korzystał z trudem. Chodził z grubym kijem (zamiast [[Biała laska|białej laski]] niewidomego), którego używał, na przykład ilustrując treść wypowiedzi „rysunkami” na podłodze{{r|Obituary-FRS}}.
|u5 = [[Philip Eggleton]] – [[fizjologia|fizjolog]] o interdyscyplinarnych zainteresowaniach ([[biochemia]], [[matematyka]], [[reologia]]), znany z aktywnej popularyzacji wiedzy (wśród studentów i poza uczelnią){{r|PhEggleton}}.
|u6 = [[Anderson Gray McKendrick]] (1876–1943) – szkocki lekarz wojskowy i uzdolniony matematyk amator, zainteresowany głównie statystyką w medycynie, [[habilitacja|habilitowany]] przez [[Uniwersytet w Aberdeen]], pracujący w latach 1920–1941 jako [[Kurator oświaty|kurator]] laboratoriów badawczych Królewskiego Kolegium Lekarzy w Edynburgu{{r|McKendrick-1}}. W 1925 roku opublikował artykuł pt. ''Applications of mathematics to medical problems''{{r|McKendrick-2}}.
|u7 = zob. przykład [[Ludność Polski#Statystyka urodzeń i zgonów|statystyk urodzeń i zgonów w Polsce]].
|u8 = Kontynuatorem badań zależności zdrowia ludności od warunków we wczesnym okresie życia był m.in. David Barker{{r|D.Barker}} (idea „pochodzenia płodowego”, en. ''fetal origins''){{r|fetal-origins-2005}}.
|u9 = John Macleod był również absolwentem Uniwersytetu w Aberdeen (1898). Przed otrzymaniem Nagrody Nobla pracował naukowo w [[Lipsk]]u, [[Cleveland]] ([[Ohio]]) i [[Toronto]] (w latach 1918–1928 w [[University of Toronto]]).
}}

== Przypisy ==
{{Przypisy|
* <ref name="Kermack-1991">{{Cytuj stronę |url = https://link.springer.com/search?query=W.+O.+Kermack+1991&search-within=Journal&facet-journal-id=11538 |tytuł = 27 Result(s) for 'W.O. Kermack 1991' |praca = Springer Link |opublikowany = Springer Nature Switzerland AG |język = en |data dostępu = 2020-10-19}}</ref>
* <ref name="Hobson-PubMed">{{Cytuj stronę |url = https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?size=100&term=HOBSON+PN&cauthor_id=13714763 |tytuł = Hobson PN Search Results |praca = [[PubMed]] |opublikowany = [[National Center for Biotechnology Information|NCBI]] |język = en |data dostępu = 2020-10-18}}</ref>
* <ref name="Hobson-Summers-1967">{{Cytuj pismo |autor = P.N. Hobson, R. Summers |tytuł = The Continuous Culture of Anaerobic Bacteria |url = https://www.microbiologyresearch.org/content/journal/micro/10.1099/00221287-47-1-53 |czasopismo = Microbiology |wydawca = Microbiology Society |wydanie = 1 |wolumin = 47, Issue 1 |strony = 53–65 |język = en |data = 01 April 1967 |doi = 10.1099/00221287-47-1-53}}</ref>
* <ref name="D.Barker">{{Cytuj pismo |autor = Cyrus Cooper |tytuł = David Barker (1938–2013) |url = https://www.nature.com/articles/502304a |czasopismo = Nature |wydawca = Springer Nature Limited |wolumin = 502 |strony = 304–304 |język = en |data = 17 October 2013 |doi = 10.1038/502304a}}</ref>
* <ref name="fetal-origins-2005">{{Cytuj pismo |autor = Johan G Eriksson |tytuł = The fetal origins hypothesis – 10 years on |url = https://www.bmj.com/content/330/7500/1096 |czasopismo = [[The BMJ]] |wydanie = 330 :1096 |strony = 171–174 |język = en |data = 12 May 2005 |doi = 10.1136/bmj.330.7500.1096}}</ref>
* <ref name="McKinlay-1949">{{Cytuj pismo |autor = P.L. McKinlay |tytuł = Comparison of mortality levels in Scotland in 1948 and 1937-9 |url = https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18149043/ |czasopismo = Health Bull (Edinb) |wydanie = 4 |wolumin = 7 |strony = 69–73 |język = en |data = 1949 Oct}}</ref>
* <ref name="Kermack&all-1940">{{Cytuj pismo |autor = R. Barclay, W.O. Kermack, A.G. McKendrick |tytuł = Comparison of the specific mortality rates in town and country districts of Scotland since 1871 |url = https://www.semanticscholar.org/paper/Comparison-of-the-specific-mortality-rates-in-town-Barclay-Kermack/96f74b419ec185a8bd69c20f6727423299b91699 |czasopismo = The Journal of hygiene |wydanie = 4 |wolumin = 40 |strony = 423–433 |język = en |data = 1940 |doi = 10.1017/S0022172400027911}}</ref>
* <ref name="Kermack&all-1934">{{Cytuj pismo |autor = W.O. Kermack, A.G. McKendrick, P.L. McKinlay |tytuł = Death-rates in Great Britain and Sweden: Expression of Specific Mortality Rates as Products of Two Factors, and some Consequences thereof |url = https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20475246/ |czasopismo = J Hyg (Lond) ; Epidemiology and Infection |wydanie = 4 |wolumin = 34 |strony = 433–457 |issn = 0950-2688 |język = en |data = 1934 Dec |doi = 10.1017/s0022172400043230}}</ref>
* <ref name="StatMed-PWN">{{Cytuj książkę |autor = Jerzy A. Moczko. Grzegorz H. Bręborowicz, Ryszard Tadeusiewicz |tytuł = Statystyka w badaniah medycznych |url = http://otworzksiazke.pl/ksiazka/statystyka_w_badaniach_medycznych/ |wydawca = Springer PWN (PDF 68 M) |miejsce = Warszawa |data = 1998 |strony = 129 |isbn = 83-86637-96-X}}</ref>
* <ref name="Hoffmann-Protasowicki">{{Cytuj pismo |autor = Romuald Hoffmann, Tomasz Protasowicki |tytuł = Klasyczne modele rozprzestrzeniania się wirusów komputerowych w ujęciu dynamiki systemowej |url = http://rocznikikae.sgh.waw.pl/p/roczniki_kae_z45_14.pdf |czasopismo = Roczniki KAE |wydawca = Kolegium Analiz Ekonomicznych Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie |wydanie = 45 |strony = 189–200 |data = 2017}}</ref>
* <ref name="harmine-1921">{{Cytuj pismo |autor = William Ogilvy Kermack, William Henry Perkin, jun., Robert Robinson |tytuł = CLXXXV. – Harmine and harmaline. Part V. The synthesis of norharman |url = https://pubs.rsc.org/en/content/articlelanding/1921/ct/ct9211901602/unauth#!divAbstract |czasopismo = Journal of the Chemical Society, Transactions |wolumin = 119 |strony = 1602–1642 |język = en |data = 1921 |doi = 10.1039/CT9211901602}}</ref>
* <ref name="McKendrick-1">{{Cytuj stronę |url = https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/McKendrick/ |tytuł = Anderson Gray McKendrick |autor = JmJ O’Connor, EmF Robertson |praca = MacTutor History of Mathematics Archive > Biographies |opublikowany = School of Mathematics and Statistics University of St Andrews, Scotland |język = en |data dostępu = 2020-10-12}}</ref>
* <ref name="McKendrick-2">{{Cytuj pismo |autor = A.G. McKendrick |tytuł = Applications of Mathematics to Medical Problems |url = https://dx.doi.org/10.1017/S0013091500034428 |czasopismo = Proceedings of the Edinburgh Mathematical Society |wydawca = Cambridge University Press |wolumin = 44 |strony = 98–130 |issn = 0013-0915 |język = en |data = February 1925, online 20 January 2009 |doi = 10.1017/S0013091500034428}}([https://www.cambridge.org/core/search?filters%5BauthorTerms%5D=A.%20G.%20M%27Kendrick&eventCode=SE-AU inne publikacje]).</ref>
* <ref name="PhEggleton">{{Cytuj pismo |autor = G.F. Marrian |tytuł = Dr. Philip Eggleton |url = https://www.nature.com/articles/174952a0 |czasopismo = [[Nature]] |wydawca = Nature Publishing Group |wydanie = 952(1954) |wolumin = 174 |strony = 952 |issn = 0028-0836 |język = en |data = 20 November 1954 |doi = 10.1038/174952a0}}</ref>
* <ref name="WSEI-2018">{{Cytuj pismo |autor = Grzegorz Grochecki, Rafał Zieliński |tytuł = Niewidomi i niedowidzący – charakterystyka niepełnosprawności |url = http://www.wydawnictwo.wsei.eu/index.php/ipscn/article/view/646 |czasopismo = Innowacje Psychologiczne – studenckie czasopismo naukowe |wydawca = WSEI Lublin |wydanie = 1 |wolumin = 7 |język = en |data = 2018}}</ref>
* <ref name="PubMed-Kermack">{{Cytuj stronę |url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/?term=William+Kermack |tytuł = Search results: William Kermack |praca = PubMed Central (PMC)Support Center |opublikowany = US National Library of Medicine, National Institutes of Health |język = en |data dostępu = 2020-10-11}}</ref>
* <ref name="Lewis-Langmuir-1920-1928">{{Cytuj pismo |autor = Robert E. Kohler, Jr |tytuł = The Lewis-Langmuir Theory of Valence and the Chemical Community, 1920-1928 |url = https://online.ucpress.edu/hsns/article-abstract/doi/10.2307/27757346/47959/The-Lewis-Langmuir-Theory-of-Valence-and-the?redirectedFrom=fulltext |czasopismo = Historical Studies in the Physical Sciences |wydawca = Princeton University Press |wydanie = 6 |strony = 431–468 |data = January 1975 |doi = 10.2307/27757346}}</ref>
* <ref name="Kermack-Robinson-1922">{{Cytuj pismo |autor = William Ogilvy Kermack, Robert Robinson |tytuł = LI. – An explanation of the property of induced polarity of atoms and an interpretation of the theory of partial valencies on an electronic basis |url = https://pubs.rsc.org/en/results?searchtext=Author%3AWilliam%20Ogilvy%20Kermack |czasopismo = J. Chem. Soc., Trans. |wolumin = 121 |strony = 427–440 |język = en |data = 1922 |doi = 10.1039/CT9222100427}}</ref>
* <ref name="RSC-Publ">{{Cytuj stronę |url = https://pubs.rsc.org/en/results?searchtext=Author%3AWilliam%20Ogilvy%20Kermack |tytuł = Search results for Author: William Ogilvy Kermack |praca = RSC Publishing |opublikowany = Royal Society of Chemistry |język = en |data dostępu = 2020-10-09}}</ref>
* <ref name="Robinson-Nobel">{{Cytuj stronę |url = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1947/robinson/biographical/ |tytuł = Sir Robert Robinson Biographical |praca = The Nobel Prize in Chemistry 1947 |opublikowany = The Nobel Foundation 1947; Elsevier Publishing Company, Amsterdam 1964 |język = en |data dostępu = 2020-10-09}}</ref>
* <ref name="Robinson&Kermack">{{Cytuj stronę |url = https://educacionquimica.files.wordpress.com/2020/01/18588-the-iconic-curly-arrow_robinson_ingold.pdf |tytuł = The iconic curly arrowtry World |autor = David O’Hagan, Douglas Lloyd |praca = Chemistry World |opublikowany = Royal Society of Chemistry |język = en |data dostępu = 2020-10-09}} [https://www.chemistryworld.com/feature/the-iconic-curly-arrow/3004840.article www.chemistryworld.com].</ref>
* <ref name="JHGrace-Obituary">{{Cytuj pismo |autor = J.A. Todd |tytuł = Obituary notices ; John Hilton Grace |url = https://londmathsoc.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1112/jlms/s1-34.1.113 |czasopismo = Journal of the London Mathematical Society |wydawca = London Mathematical Society |wydanie = 1 |wolumin = s1-34 |strony = 113–117 |język = en |data = January 1959 |doi = 10.1112/jlms/s1-34.1.113}}</ref>
* <ref name="teoremat-G-W-Sz">{{Cytuj pismo |autor = Petter Brändén, David G. Waner |tytuł = A converse to the Grace-Walsh-Szegő theorem |czasopismo = Mathematical Proceedings of the Cambridge Philosophical Society |wydawca = Cambridge Philosophical Society |wydanie = 2 |wolumin = 147 |strony = 447–453 |język = en |data = 2009 |doi = 10.1017/S0305004109002424}}</ref>
* <ref name="Theor-parall">{{Cytuj książkę |autor = William Barrett Frankland |tytuł = Theories of Parallelism: An Historical Critique |url = https://books.google.pl/books?id=3_o8AAAAIAAJ&dq=Theories+of+parallelism&hl=pl&source=gbs_navlinks_s |wydawca = Cambridge, University Press |data = 1910 |strony = 92 |isbn = 0265973481}}</ref>
* <ref name="Webster-Sem">{{Cytuj stronę |url = https://www.webstershigh.co.uk/about_our_school/about_our_school/about_our_school.html |tytuł = Our History |praca = Strona internetowa Webster’s High School |język = en |data dostępu = 2020-10-06 |archiwum = https://web.archive.org/web/20201009051950/https://www.webstershigh.co.uk/about_our_school/about_our_school/about_our_school.html |zarchiwizowano = 2020-10-09 }}</ref>
* <ref name="Margaret-Ogilvy">{{Cytuj książkę |autor = James Matthew Barrie |tytuł = Margaret Ogilvy |url = https://www.worldcat.org/title/margaret-ogilvy/oclc/3178007/editions?referer=di&editionsView=true |wydawca = Hodder and Stoughton (i inne) |miejsce = Londyn (i inne) |data = 1896 (i inne)}}</ref>
* <ref name="Windows-Thrums">{{Cytuj stronę |url = http://www.online-literature.com/barrie/thrums/ |tytuł = A Window in Thrums |autor = James M. Barrie |data = 1889 |język = en |data dostępu = 2020-10-06}}</ref>
* <ref name="Kermack-Eggleton-1948">{{Cytuj książkę |autor = William Ogilvy Kermack, Philip Eggleton |tytuł = The stuff we’re made of |url = https://www.worldcat.org/wcidentities/lccn-no2010120985 |wydawca = Edward Arnold and Co |miejsce = Londyn |data = 1938-1948}}; 16 editions published between 1938 and 1948 in English and held by 270 libraries worldwide.</ref>
* <ref name="Kermack-McKendrick-1932">{{Cytuj pismo |autor = William Ogilvy Kermack, A.G. McKendrick |tytuł = Contributions to the mathematical theory of epidemics. II. – The problem of endemicity |url = https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rspa.1932.0171 |czasopismo = Proceedings of the Royal Society |wydawca = Royal Society (United Kingdom) |wydanie = 834 |wolumin = 138 |strony = 55–83 |issn = 0950-1207 |język = en |data = 1 October 1932 |doi = 10.1098/rspa.1932.0171}}</ref>
* <ref name="Kermack-McKendrick-1933">{{Cytuj pismo |autor = William Ogilvy Kermack, A.G. McKendrick |tytuł = Contributions to the mathematical theory of epidemics. III. – Further studies of the problem of endemicity |url = https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rspa.1933.0106 |czasopismo = Proceedings of the Royal Society |wydawca = Royal Society (United Kingdom) |wydanie = 843 |wolumin = 141 |strony = 94–122 |issn = 0950-1207 |język = en |data = 03 July 1933 |doi = 10.1098/rspa.1933.0106}} ([https://royalsocietypublishing.org/doi/pdf/10.1098/rspa.1933.0106 pdf]).</ref>
* <ref name="Kermack-McKendrick-1927">{{Cytuj pismo |autor = William Ogilvy Kermack, A.G. McKendrick |tytuł = A contribution to the mathematical theory of epidemics |url = https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rspa.1927.0118 |czasopismo = Proceedings of the Royal Society |wydawca = Royal Society (United Kingdom) |wydanie = 772 |wolumin = 115 |strony = 700–721 |issn = 0950-1207 |język = en |data = 01 August 1927 |doi = 10.1098/rspa.1927.0118}} ([http://www.ccpo.odu.edu/~klinck/Reprints/PDF/kermackProcRoySocLonA1927.pdf pdf]).</ref>
* <ref name="Smith-Kuh-2001">{{Cytuj pismo |autor = George Davey Smith, Diana Kuh |tytuł = Commentary: William Ogilvy Kermack and the childhood origins of adult health and disease |url = https://academic.oup.com/ije/article/30/4/696/705895 |czasopismo = International Journal of Epidemiology |wydawca = Oxford University Press |wydanie = 4 |wolumin = 30 |strony = 696–703 |issn = 0300-5771 |język = en |data = August 2001 |doi = 10.1093/ije/30.4.696}}</ref>
* <ref name="Obituary-FRS">{{Cytuj pismo |autor = James Norman Davidson, F. Yates, W.H. McCrea |tytuł = Obituary William Ogilvy Kermack, 1898-1970 |url = https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsbm.1971.0015 |czasopismo = Biographical Memoirs of Fellows of The Royal Society |wydawca = The Royal Society |język = en |data = 01 November 1971 |doi = 10.1098/rsbm.1971.0015}}([https://royalsocietypublishing.org/doi/pdf/10.1098/rsbm.1971.0015 pdf]).</ref>
* <ref name="Modelow-epidem-1">{{Cytuj książkę |autor = A.Jarynowski, A. Grabowski |tytuł = Modelowanie epidemiologiczne dedykowane Polsce |url = http://www.czm.mif.pg.gda.pl/wp-content/uploads/fam/publ/jarynowski2.pdf |wydawca = Centrum Zastosowań Matematyki PG |miejsce = Gdańsk |data = 2015 |strony = 1–22 |isbn = 978-83-942807-9-6}}</ref>
* <ref name="Modelow-epidem-2">{{Cytuj stronę |url = https://www.impan.pl/~slawek/sem/modele_epidemiologiczne.pdf |tytuł = Modele epidemiologiczne |autor = Anna Zesławska |data = 20 maja 2013 |praca = ppt |opublikowany = www.impan.pl |data dostępu = 2020-10-02}}</ref>
}}

== Linki zewnętrzne ==
* [https://www.researchgate.net/profile/Izabella_Kucharczyk/publication/316088832_Specyfika_funkcjonowania_poznawczego_osob_niewidomych/links/5bf3eb624585150b2bc3d2da/Specyfika-funkcjonowania-poznawczego-osob-niewidomych.pdf Izabella Kucharczyk. Wosiek, R. (2011). Specyfika funkcjonowania poznawczego osób niewidomych]
* [http://dspace.univ-tlemcen.dz/bitstream/112/8721/1/Mathematiques-Appliquees-a-Quelques..pdf Mathématiques Appliquées à Quelques modèles épidémiologiques présentée par Soufiane Bentout, Université Abou Bekr Belkaid, Tlemcen Laboratoire d’Analyse Non Linéaire & Mathématiques Appliquées; THÈSE DE DOCTORAT]

{{Kontrola autorytatywna}}

{{SORTUJ:Kermack, William Ogilvy}}
[[Kategoria:Urodzeni w 1898]]
[[Kategoria:Zmarli w 1970]]
[[Kategoria:Absolwenci Uniwersytetu w Aberdeen]]
[[Kategoria:Członkowie Royal Society]]
[[Kategoria:Brytyjscy biochemicy]]
[[Kategoria:Brytyjscy epidemiolodzy]]
[[Kategoria:Wykładowcy uczelni w Wielkiej Brytanii]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa uczelni w Wielkiej Brytanii]]
[[Kategoria:Niewidomi]]