Tekst źródłowy strony William Fox Talbot

{{Biogram infobox
 |imię i nazwisko           = William Henry Fox Talbot
 |grafika                   = John Moffat - William Henry Fox Talbot, 1864.jpg
 |opis grafiki              = William Fox Talbot (1864)<br />na zdjęciu Johna Moffata
 |alt grafiki               = 
 |data urodzenia            = [[11 lutego]] [[1800]]
 |miejsce urodzenia         = [[Melbury Abbas]] ([[Dorset]])
 |data śmierci              = [[17 września]] [[1877]]
 |miejsce śmierci           = [[Lacock]]
 |zawód                     = [[matematyka|matematyk]], [[chemia|chemik]], [[fizyk]], [[fotografika|fotografik]], [[archeologia|archeolog]], [[Botanika|botanik]], [[Językoznawstwo|lingwista]],
 |narodowość                = [[Anglicy|angielska]]
 |odznaczenia               = 
 |commons                   = Category:Henry Fox Talbot
}}
'''William Henry Fox Talbot''' (ur. [[11 lutego]] [[1800]] w [[Melbury Abbas]] w [[Dorset]], zm. [[17 września]] [[1877]] w [[Lacock]]<ref>{{Encyklopedia PWN | tytuł = Talbot William Henry Fox| id = 3985048| data dostępu = 2021-11-25}}</ref>) – [[Anglicy|angielski]] [[polihistor]]: [[archeologia|archeolog]], [[chemia|chemik]], [[Botanika|botanik]], [[Językoznawstwo|lingwista]], [[matematyka|matematyk]]. Jest najbardziej znany jako [[Historia fotografii|pionier fotografii]] [[Fotografia monochromatyczna|czarno-białej]] – był wynalazcą procesu [[negatyw]]owego, który umożliwił wykonywanie wielu [[Odbitka fotograficzna|kopii]] (w przeciwieństwie do [[dagerotypia|dagerotypu]], który nie dawał takich możliwości). Wniósł znaczny wkład w upowszechnienie się fotografii jako formy [[Sztuka|sztuki]] ([[fotografika]]).

== Życiorys ==
Był jedynym dzieckiem Williama D. Talbota z [[Lacock]] ([[Lacock Abbey]]{{#tag:ref|Lacock Abbey jest należącą do rodziny od roku 1500{{r|Connor&Robertson}} historyczną posiadłością, wybudowaną na fundamentach średniowiecznego klasztoru. Obecnie jest udostępnione turystom. Mieści się w nim m.in. muzeum poświęcone Williamowi Henry'emu Talbotowi{{r|lacockabbeyvillage}}.|group="uwaga"}}, [[Wiltshire]]) i Lady Elizabeth Fox Strangways, córki Lorda Stavordala (Henry Thomas Fox-Strangways, członek [[Izba Gmin|Parlamentu]]). Urodził się w lutym 1800 roku w Dorset, w domu swojej babki ze strony matki. Jego ojciec zmarł w lipcu tegoż roku. Matka wyszła powtórnie za mąż w roku 1804 za kpt. Charlesa Feildinga (później – ''Rear admiral''). Mieli dwie córki (Caroline Augusta, ur. 1804; Henrietta Horatia Maria, ur. 1810){{r|Chronology}}.

Uczył się początkowo w ''Rottingdean School'' (1808–1811), a następnie w [[Harrow School]] oraz prywatnie (korepetycje, 1815–1818){{r|Chronology}}. Od roku 1818 studiował w [[Trinity College (Cambridge)|Trinity College]] na [[University of Cambridge|Uniwersytecie Cambridge]], który ukończył z wyróżnieniem w roku 1821{{r|NNDB}} ([[bakalaureat]]){{r|NNDB}}. [[Master of Science|Master degree]] otrzymał w [[University of Cambridge]] w roku 1825, na podstawie pracy wykonanej u [[François Arago]] w [[Obserwatorium paryskie|Obserwatorium paryskim]]{{r|Chronology|luminous}}.

W następnych latach pracował głównie w posiadłości rodowej i w Edynburgu. W latach 1822–1872 często przekazywał do [[Royal Society]] swoje prace, głównie z dziedziny matematyki. Jego badania początkowo dotyczyły zjawisk [[Optyka|optycznych]] (które znalazły następnie zastosowanie w odniesieniu do fotografii), ale również innych dziedzin (chemia, fizyka, astronomia, archeologia, literatura…){{r|NNDB|britannica|BBC}}.

W latach 1833–1834 – bezpośrednio po uchwaleniu ''Representation of the People Act 1832'' (''Great Reform Act'') – był członkiem [[Izba Gmin|Parlamentu Brytyjskiego]]){{r|NNDB|luminous}}.

{{Grafika rozwinięta
|opis       = '''Lacock Abbey ([[Wiltshire]])''' 
|położenie  = center
|grafika1   = Latticed window at lacock abbey 1835.jpg
|szerokość1 = 166
|alt1       = 1
|opis1      = Zakratowane okno<br />(fot. Henry Talbot, 1835)
|grafika2   = England monastery in Lacock Abbei 1844 by Talbot.jpg
|szerokość2 = 300
|alt2       = 2
|opis2      = Arkady klasztoru<br />(fot. Henry Talbot, 1844)
|grafika3   = Wiltshire Village- Everyday Life in Lacock, Wiltshire, England, UK, 1945 D24456.jpg
|szerokość3 = 149
|alt3       = 3
|opis3      = Matilda Talbot{{#tag:ref|Matilda Talbot – wnuczka Hanry'ego Talbota, która w roku 1934 przekazała dokumenty i albumy fotografii swojego dziadka do ''Science Museum'' (National Media Museum, Bradford). Biblioteka rodziny Talbotów znajduje się w ''National Property Trust'' (Lacock Abbey){{r|luminous}}.|group="uwaga"}}  ([[Order Imperium Brytyjskiego|MBE]]) obok&nbsp;zegara (1945)
}}

== Osiągnięcia naukowe i techniczne ==
[[Plik:Portrait of a Man (William Fox Talbot).jpg|thumb|240px|''Portret mężczyzny'' (1843)]]
[[Plik:William Henry Fox Talbot Two Plant Specimens, 1839.jpg|thumb|240px|''Fotogeniczne rysowanie'' (1839)]]
[[Plik:Talbot open door.jpg|thumb|240px|''Otwarte drzwi'', kalotypia z ''Pencil of Nature''{{r|Pencil}} (1844–1846)]]

=== Technika utrwalania obrazów ===
==== Początki techniki ====
Wcześnie zainteresował się problemami na pograniczu chemii i fizyki (światło – materia). Już w roku 1826 opublikował w ''Edinburgh Journal of Science'' artykuł pt. ''Some Experiments on Colored Flame'', a w roku 1827 artykuł pt. ''Monochromatic Light'' w ''Quarterly Journal of Science'' oraz  kilka artykułów dotyczących zagadnień chemicznych w ''Philosophical Magazine'' (w tym ''Chemical Changes of Color''){{r|NNDB|luminous}}.

Podczas podróży poślubnej do Włoch w roku 1833 Talbot wpadł na pomysł utrwalania obrazu, który powstawał dzięki ''[[camera obscura]]'' – przyrządowi optycznemu, który artyści wykorzystywali jako pomoc przy rysowaniu i malowaniu. Po powrocie do Anglii rozpoczął eksperymenty z substancjami światłoczułymi ([[sól kuchenna|solą kuchenną]] i [[azotan srebra|azotanem srebra]]), którymi pokrywał papier. Na nim kładł liście, pióra itp. i wystawiał na działanie słońca, a w efekcie uzyskiwał ich odbicie. Te partie papieru, które były zakryte, pozostawały jasne; te, na które padało światło, stawały się ciemne. Tak uzyskane przedstawienia nazwał ''fotogenicznym rysowaniem'' (''photogenic drawing'').

W roku 1835 przystąpił do utrwalania obrazów z ''camera obscura''. W tym celu sporządził specjalne aparaty z odpowiednio przygotowanym papierem, które rozstawił wokół Lacock Abbey. Jego pierwsze udane zdjęcie jest niewielkich rozmiarów – ma wymiary 8,3&nbsp;×&nbsp;10,7&nbsp;cm (obecnie jest przechowywane w National Museum of Photography, Film, and Television w [[Bradford]]). Przedstawia okna domu, a cienie i światła są w nim odwrócone – jest to bowiem negatyw (termin „negatyw” został stworzony nieco później, w roku 1840, przez [[John Herschel|Johna Herschela]]). Talbot uznał odwrócenie tonalne za zaletę swojego wynalazku, gdyż w efekcie z jednego negatywu można było wykonać wiele [[pozytyw]]ów.

==== Ogłoszenie techniki ====
Talbot na pewien czas porzucił swoje badania, aż w styczniu 1839 z Paryża dotarła do niego informacja o wynalezionym przez Francuza [[Louis Jacques Daguerre|Louis Daguerre'a]] dagerotypie, który był zupełnie innym sposobem utrwalania obrazów z ''camera obscura''. Daguerre swoje zdjęcia wykonywał przy użyciu innego procesu chemicznego i na innym podłożu – metalowej płytce, podczas gdy Talbot robił fotografie na papierze. Talbot powrócił wówczas do badań. Jego prace zostały zaprezentowane 24 stycznia 1839 przez [[Michael Faraday|Michaela Faradaya]] w [[Royal Institution]]. 31 stycznia w [[Royal Society]] w Londynie zostało odczytane jego opracowanie, zatytułowane ''On the Art of Photogenic Drawing'', a 21&nbsp;lutego jego list, opisujący opracowaną przez niego technikę{{r|Watson}}. W ten sposób w jednym roku (1839) ogłoszone zostały publicznie dwa niezależnie powstałe procesy fotograficzne, ale wsparcie, udzielone Daguerre'owi przez francuski rząd i naukowców, spowodowało, że wynalazek Talbota spotkał się z mniejszym zainteresowaniem prasy i społeczeństwa. To jednak metoda Talbota dała początek technice negatywowo-pozytywowej, która zdominowała dalszy rozwój fotografii. Początkowo metoda Talbota była mniej popularna od dagerotypu, gdyż wymagała długiego czasu naświetlania, a otrzymywane odbitki były mniej ostre i wyraźne. Możliwość multiplikacji, która odróżniała technikę Talbota od dagerotypu, nie była postrzegana od razu jako zaleta – przeciwnie, unikatowość dagerotypu postrzegano wówczas jako jego przewagę.

Fotografia na papierze została także wynaleziona we Francji, niezależnie od Talbota, przez [[Hippolyte Bayard|Hippolyte'a Bayarda]], który również naświetlał papier w aparacie, otrzymując jednak od razu pozytyw. Bayard upublicznił swoje prace wkrótce po pojawieniu się informacji o technice Talbota, ale przed oficjalnym ogłoszeniem Daguerre'a wynalazcą fotografii. Doszło do tego w sierpniu 1839 we Francuskiej Akademii Nauk, gdzie [[François Arago]] uznał Daguerre'a za autora nowej techniki, a tym samym Francję za miejsce powstania fotografii: ''Francja ogłosiła swe prawo do odkrycia i od pierwszych chwil czuła dumę, że może bezinteresownie dać światu tak hojny podarunek''{{r|Arago}}. Tym niemniej Brytyjczycy, aby móc skorzystać z wynalazku Daguerre'a, musieli wykupić licencję. W roku 1841 Talbot opatentował swoją metodę, zwaną od jego nazwiska talbotypią lub kalotypią, z gr. ''kalos'' – piękny. Naomi Rosenblum napisała w swojej pracy ''Historia fotografii światowej'' (2005){{r|Rosenblum}}:
{{Cytat
 |treść = W ten sposób zapoczątkowany został dziesięcioletni okres, w ciągu którego naukowe i artystyczne wysiłki w fotografii wplątane zostały w komercję. Zarówno podczas życia, jak i długo po śmierci Talbot oskarżany był o hamowanie rozwoju fotografii z powodu nieudostępniania, w sposób bezkompromisowy, swych czterech patentów na kalotypię.
}}
Talbot, mając na uwadze konkurencyjny wynalazek Bayarda, postanowił promować kalotypię we Francji. W roku 1843 wyjechał do Paryża, by zademonstrować kalotypię, jednak przedsięwzięcie zakończyło się porażką.

W roku 1844 założył w [[Reading]] – wraz ze współpracownikiem, Nicolasem Hennemanem – wydawnictwo, które promowało talbotypię. Wydawana w latach 1844–1846 książka ''Pencil of Nature''{{r|Pencil}} zawierała zdjęcia z komentarzami oraz historię i informacje o wynalazku Talbota. Swoje zdjęcia Talbot zamieszczał także w innych publikacjach, m.in. ''Sun pictures of Scotland'' i ''Annals of Artists of Spain'' (ta druga była pierwszą książką, w której wykorzystano fotograficzne reprodukcje dzieł sztuki).

==== Dalszy rozwój techniki ====
Choć to dagerotyp początkowo święcił triumfy, jednak i wynalazek Talbota znajdował swoich amatorów, takich jak Szkoci [[Robert Adamson (fotograf)|Robert Adamson]] i [[David Octavius Hill]]. Większość artystów francuskich preferowała właśnie kalotypię, gdyż ich zdaniem dawała ona możliwość tworzenia bardziej artystycznych zdjęć: pozwalała na manipulowanie negatywem, wybór odpowiedniego papieru czy retusz.

Talbot w dalszym ciągu ulepszał swoją metodę. Od roku 1840 wykorzystywał możliwość wywoływania utajonego obrazu, co pozwoliło na znaczne skrócenie czasu naświetlania. Dzięki sugestiom Herschela zaczął stosować [[tiosiarczan sodu|tiosiarczan sodowy]] jako [[utrwalacz]]. Metodę Talbota rozwijali także inni badacze, m.in. [[Louis Désiré Blanquart-Evrard]] i [[Gustave Le Gray]]. Wadą fotografii na papierze było ich blaknięcie, co starano się wyeliminować poprzez pokrywanie papieru emulsją z [[albuminy]] i soli srebra (tzw. [[odbitka albuminowa]]).

=== Optyka ===
==== Prawo Talbota ====
[[Plik:Tarcza Talbota.svg|thumb|240px|Tarcza do określania krytycznej częstości migania bodźca świetlnego{{r|Starkiewicz}}]]
Henry Talbot interesował się wrażeniami wzrokowymi powstającymi pod wpływem bodźców przerywanych (światło migające). Poszukiwał odpowiedzi na pytanie, jaka jest krytyczna częstość oddziaływania bodźca, przy której człowiek zaczyna odbierać wrażenie, że bodziec jest ciągły, o mniejszej jaskrawości. Stosował m.in. wirujące tarcze, na których umieszczał wzory – koncentryczne kręgi, podzielone na czarne i białe segmenty o liczbie stopniowo podwajanej – rosnącej w kierunku od centrum do obrzeża krążka. W czasie obracania krążka z rosnącą prędkością dla obserwatora jego pole staje się stopniowo jednolicie szare. Częstość krytyczna jest osiągana najwcześniej w pierścieniu zewnętrznym, a następnie szare pole przesuwa się ku centrum. Eksperymenty umożliwiły:
* wyznaczenie krytycznych częstości migania,
* zależności między jaskrawością pola, obserwowanego przy większej niż krytyczna szybkości migania, a czasem trwania przerw i okresów działania bodźca.
Talbot wykazał istnienie zależności, znanej jako „prawo Talbota”{{r|Starkiewicz|Szczuko}}:
{{Cytat
 |treść = Jaskrawość pola oświetlonego bodźcami przerywanymi, o częstości większej od krytycznej, ma się tak do jaskrawości bodźca jak cały okres światła i cienia do czasu trwania bodźca.
}}
W przypadku stosowania krążka Talbota, na którym białe i czarne pola na koncentrycznych pierścieniach mają tę samą długość, jaskrawość ponadkrytyczna jest dwukrotnie mniejsza od jaskrawości bodźca nie przerywanego<ref group="uwaga">Podobne krążki stosował [[Gustav Theodor Fechner]] (1801–1887) w czasie swoich pionierskich badań [[psychofizyka|psychofizycznych]] (zob. [[prawo Webera-Fechnera]]). Zaobserwował nieoczekiwane powstawanie [[widzenie barwne|wrażeń barwnych]] (zob. [[tarcza Benhama]]).</ref>.

==== Efekt Talbota („dywan Talbota”) i interferometr Talbota ====
[[Plik:Optical Talbot Carpet.png|thumb|240px|„Dywan Talbota” – przykład samoobrazowania (efekt Talbota){{r|Patorski|ICM}}]]
W roku 1836{{r|Talbot1836}} Talbot odkrył zjawisko, które jest obecnie nazywane samoobrazowaniem obiektów periodycznych – charakterystycznych wzorów [[interferencja|interferencyjnych]] powstających po przejściu promieniowania przez [[siatka dyfrakcyjna|siatki dyfrakcyjne]], które przez ponad 100 lat nie było teoretycznie uzasadnione. Obecne nazwiskiem Talbota określa się zjawisko takiego samoobrazowania (efekt Talbota){{r|Patorski|ICM}} oraz odległości między węzłami obrazów, powstających za siatką (np. w czasie badań [[Dyfrakcja|dyfrakcji]] w [[Światłowodowa siatka Bragga|światłowodowych siatkach Bragga]], stosowanych współcześnie w telekomunikacji). Odległość Talbota ''z''<sub>T</sub> wyraża się wzorem{{r|Jaroszewicz}}
: <math>z_T = v \cdot n \frac {2 \cdot d^2}{\lambda}</math>
: gdzie: ''v'' – [[liczby naturalne|liczba naturalna]], ''n'' – [[współczynnik załamania]] ośrodka, ''d'' – okres przestrzenny maski fazowej, ''λ'' – [[długość fali]].
Techniki obrazowania, oparte na „efekcie Talbota” (np. ''X-ray Talbot interferometry'', inaczej ''Grating-based imaging, GBI)'' znajdują obecnie wiele zastosowań, m.in. w badaniach biologicznych lub paleontologicznych{{r|Beauty}}; były też w ostatnich latach przedmiotem wielu publikacji, np.:
* ''Integer, fractional and fractal Talbot effects'' (1996){{r|Berry-Klein}},
* ''Construction of a Talbot Interferometer for phase-contrast imaging'' (X-ray imaging system){{r|TalbInterfer}},
* ''Two-Dimensional X-Ray Grating Interferometer''{{r|2D-X-Ray}}.

=== Inne obszary działalności ===
Bezpośrednio po zakończeniu studiów Henry Talbot interesował się przede wszystkim matematyką. Już w roku 1822 opublikował w ''Annales Mathématiques'' [[Joseph Diaz Gergonne|Josepha Gergonna]] pracę ''On the Properties of a certain Curve derived from the Equilateral Hyperbola''{{r|Hyperbola}}, a następnie wiele kolejnych publikacji o podobnym charakterze. W latach 1836–1837 ukazały się m.in. w ''Philosophical Transactions'' dwie części pracy ''Researches in the Integral Calculus''{{r|luminous|IntegrCalc1|IntegrCalc2}}, a prawdopodobnie w&nbsp;roku 1863 XXIV.&nbsp;''On Fagnani's theorem''{{r|Fagnani}}.

Inne publikacje Henry'ego Talbota dotyczyły m.in. chemii, fizyki, astronomii, archeologii, literatury{{r|luminous|BBC}}. W ''British Association'' zaprezentował w roku 1842 raport ''On the Improvement of the Telescope'', a w roku 1871 – ''On a new Method of Estimating the Distance of Some of the Fixed Stars''. Utrzymywał w latach 1820–1844 (z&nbsp;przerwami) kontakt z [[Giovanni Battista Amici|Giovannim Amicim]], z którym nawiązał kontakt zamierzając nabyć [[Mikroskop optyczny|mikroskop]] jego konstrukcji. Uczestniczył w opracowywaniu [[teleskop]]u dla [[geodezja|geodezji]] (na spotkaniu Akademii Geograficznej we [[Florencja|Florencji]] Amici wygłosił referat pt. ''Notizia delle ricerche del Sig. Talbot per imprimere colla luce le immagini degli oggetti sopra la carta''){{r|Amici}}.

Część opracowań Henry Talbot prezentował w ''Royal Society of Literature'' i ''Society of Biblical Archeology''{{r|luminous}}. Opublikował m.in. ''Hermes, or Classical and Antiquarian Researches'' (1838–1839) i ''Illustrations of the Antiquity of the Book of Genesis'' (1839). Wspólnie z [[Henry Rawlinson (archeolog)|Rawlinsonem]] i [[Edward Hincks|Hincksem]] odczytywał pierwsze znaki [[pismo klinowe|pisma klinowego]] z glinianych tabliczek z&nbsp;[[Niniwa|Niniwy]] (''Assyrian Texts translated'', 1856{{r|Niniwa}}). Jest również autorem ''English Etymologies'' (1846){{r|luminous|NNDB}}.

== Publikacje (wybór) ==
Publikacyjny dorobek jest niezwykle obszerny i zróżnicowany tematycznie (wynikiem wyszukiwania w bazach worldcat i books.google.pl są setki pozycji{{r|worldcat|google.pl}}). Spośród tych prac są wyróżniane wydawnictwa dotyczące fotografii i fotografiki, w tym albumy zdjęć H. Talbota. ''Luminous-Lint'' – portal poświęcony tej tematyce – prezentuje wybór{{r|luminous}}:
* 1933 – ''Selected Texts and Bibliography'' (Boston: G. R. Hall),
* 1839 – ''Some Account of the Art of Photogenic Drawing or the Process by Which Natural Objects May be Made to Delineate Themselves Without the Aid of the Artist’s Pencil'' (London: R. i J.E. Taylor),
* 1839 – ''Photogenic Drawing. Some Account of the Art of Photogenic Drawing, or the Process by which Natural Objects may be made to delineate themselves without the aid of the Artist's Pencil'' (The Athenaeum, no. 589, pp.&nbsp;114–117),
* 1844 – ''Pencil of Nature'' (London: Longman, Brown, Green, & Longmans){{r|Pencil}}; wznowienia: 1969, 1989,
* 1845 – ''Sun Pictures in Scotland'' (London),
* 1847 – ''Improvement in Photographic Pictures'' (United States Patent Office),
* 1864 – ''On Photography without the use of Silver'' (The British Journal of Photography, vol. 11, pp.&nbsp;494–495).

== Wyróżnienia, odznaczenia, upamiętnienie ==
Hary Fox Talbot został wybrany na członka{{r|luminous|Connor&Robertson}}:
* 1822 – [[Królewskie Towarzystwo Astronomiczne|Royal Astronomical Society]],
* 1831 – [[Royal Society]],
* 1858 – Royal Society of Edinburgh.
Otrzymał tytuły i medale{{r|NNDB|luminous|Connor&Robertson}}:
* 1837 – Royal Society Bakerian lecturer,
* 1838 – [[Royal Medal]],
* 1842 – [[Medal Rumforda|Rumford Medal]].
Na cześć Henry'ego Talbota nazwano jeden z [[Kratery księżycowe według średnicy|kraterów księżycowych]] – „Crater Talbot”, [[Planetoida|asteroidę]] [[(3151) Talbot]], „efekt Talbota”, „prawo Talbota”, „krzywą Talbota” – jedną z [[Hiperbola (matematyka)|hiperbol]]{{r|TalbotsCurve}}. Pamięć o jego życiu i dokonaniach jest utrwalana w salach wystawowych współczesnego Lacock Abbey{{r|lacockabbeyvillage}}.

== Życie rodzinne ==
[[Plik:Fox Talbot grave.jpg|thumb|240px|Nagrobek rodziny Fox&nbsp;Talbot na&nbsp;cmentarzu w&nbsp;[[Lacock]]]]
Żoną Henry'ego Talbota była Constance Mundy Talbot, najmłodsza córka Francisa Mundy'ego ([[Derbyshire]]), członka Parlamentu Brytyjskiego{{r|luminous}}. Żona i [[Przybrana rodzina#Przybrane rodzeństwo|przyrodnia siostra]] Henry'ego Talbota, Caroline, brały udział w podróży do Włoch. W czasie pobytu nad jeziorem [[Como (jezioro)|Como]] wszyscy korzystali – z różnym powodzeniem – z [[camera lucida]]. Własne niepowodzenia skłoniły Talbota do podjęcia poszukiwań innych sposobów utrwalania obrazów{{r|luminous}}.

Constance i Henry Talbot mieli trzy córki (Ela Theresa ur. 1835, Rosamond Constance ur. 1837 i Matilda Caroline ur. 1839) oraz jednego syna (Charles Henry Talbot ur. 1842). Constance Talbot zmarła w roku 1846, a jej mąż w roku 1877{{r|Chronology}}. Oboje zostali pochowani w rodzinnym grobowcu na cmentarzu w Lacock{{r|Chronology}}.

== Uwagi ==
{{Uwagi}}

== Przypisy ==
{{Przypisy|
* <ref name="Rosenblum">{{Cytuj książkę | autor = Naomi Rosenblum | tytuł = Historia fotografii światowej | miejsce = Bielsko-Biała | data = 2005 | strony = 29}}</ref>
* <ref name=Arago>{{Cytuj książkę | autor = [[François Arago]] | tytuł = Sämtliche Werke, t. t | miejsce = Lipsk | rok = 1860 | strony = 381 | url = https://books.google.com/books/about/S%C3%A4mtliche_Werke.html?id=KefrtwAACAAJ&redir_esc=y}} w: cytat za: B. von Brauchitsch, ''Mała historia fotografii'', Warszawa 2004, s. 30</ref>
* <ref name=Watson>{{Cytuj książkę | autor = R. Watson | autor2 = red. J. Hannavy | tytuł = Encyclopedia of nineteenth-century photography | miejsce = New York | rok = 2008 | isbn = 0-415-97235-3 | strony = 1377}}</ref>
* <ref name="NNDB">{{Cytuj stronę | url = http://www.nndb.com/people/397/000098103/ | tytuł = William Henry Fox Talbot | praca = Notable Names Database (NNDB) | język = en | data dostępu = 2014-07-09}}</ref>
* <ref name="britannica">{{Encyklopedia Britannica |id = biography/William-Henry-Fox-Talbot |tytuł = William Henry Fox Talbot |data dostępu = 2014-07-09}}</ref>
* <ref name="BBC">{{Cytuj stronę | url = http://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/fox_talbot_william_henry.shtml | tytuł = William Henry Fox Talbot (1800–1877) | praca = BBC website > Historic Figures | opublikowany = www.bbc.co.uk | język = en | data dostępu = 2014-07-09}}</ref>
* <ref name="Starkiewicz">{{cytuj książkę | nazwisko = Starkiewicz | imię = Witold | tytuł = Psychofizjologia wzroku | wydawca = Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich | miejsce = Warszawa | rok = 1960| język = pl | strony = 216}}</ref>
* <ref name="lacockabbeyvillage">{{Cytuj stronę | url = http://web.archive.org/web/20060521094442/http://www.nationaltrust.org.uk/main/w-vh/w-visits/w-findaplace/w-lacockabbeyvillage/w-lacockabbeyvillage-talbotmuseum.htm | tytuł = Lacock Abbey, Fox Talbot Museum and Village | praca = Strona internetowa National Trust (UK conservation charity, protecting historic places and green spaces) | opublikowany = nationaltrust | język = en | data dostępu = 2014-07-09}}</ref>
* <ref name="luminous">{{Cytuj stronę | url = http://www.luminous-lint.com/app/photographer/William_Henry_Fox__Talbot/A/ | tytuł = Henry Fox Talbot | praca = Luminous-Lint > People > Photographers | opublikowany = www.luminous-lint.com | język = en | data dostępu = 2014-07-09}}</ref>
* <ref name="Connor&Robertson">{{Cytuj stronę | url = http://www-history.mcs.st-and.ac.uk/Biographies/Talbot.html | tytuł = William Henry Fox Talbot | autor = J.J. O'Connor, E.F. Robertson | praca = Strona internetowa School of Mathematics and Statistics, University of St Andrews, Scotland | opublikowany = www-history.mcs.st-and.ac.uk | język = en | data dostępu = 2014-07-10}}</ref>
* <ref name="Chronology">{{Cytuj stronę | url = http://dtserv3.compsy.uni-jena.de/ws2013/ksthiaesthwi_uj/14254967/content.nsf/Pages/5518455FD01AAC85C1257BDE0042BBA4/$FILE/Talbot_Chronologie.pdf | tytuł = Chronology (William Henry Fox Talbot) | praca = Digital Teaching Workspace | opublikowany = dtserv3.compsy.uni-jena.de/ | język = en | data dostępu = 2014-07-10}}</ref>
* <ref name="Szczuko">{{Cytuj stronę | url = http://sound.eti.pg.gda.pl/student/pp/widzenie.pdf | tytuł = Percepcja dźwięków i obrazów: Właściwości widzenia – Ośrodki widzenia w mózgu – Jednoczesna percepcja dźwięku i obrazu | autor = Piotr Szczuko | praca = Materiały dydaktyczne [[Politechnika Gdańska|PG]] | opublikowany = sound.eti.pg.gda.pl | język = pl | data dostępu = 2014-07-10}}</ref>
* <ref name="ICM">{{Cytuj stronę | url = http://www.icm.edu.pl/~mstol/fotonika/wyklad/F6-1.pdf | tytuł = Elementy refrakcyjne i dyfrakcyjne | praca = Materiały dydaktyczne [[Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego|ICM]]; Fotonika; wykład 2: | opublikowany = www.icm.edu.pl | strony = 45–46 | język = pl | data dostępu = 2014-07-10 | archiwum = https://web.archive.org/web/20140714203200/http://www.icm.edu.pl/~mstol/fotonika/wyklad/F6-1.pdf | zarchiwizowano = 2014-07-14 }}</ref>
* <ref name="Talbot1836">{{Cytuj pismo | autor = H.F. Talbot | tytuł = LXXVI. Facts relating to optical science IV | czasopismo = Philosophical Magazine Series 3 | wydawca = 56, 1836 | wydanie = 9 (56) | wolumin = 9 | strony = 401–407 | język = en | data = 1836 | url = https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14786443608649032#.U76BuWNkx0M | doi = 10.1080/14786443608649032}}</ref>
* <ref name="Berry-Klein">{{Cytuj pismo | autor = M.V. Berry, S. Klein | tytuł = Integer, fractional and fractal Talbot effects | czasopismo = Journal of Modern Optics | wydanie = 10 | wolumin = 43 | strony = 2139–2164 | język = en | data = 1996 | url = https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09500349608232876?src=recsys#.U76DymNkx0M | doi = 10.1080/09500349608232876}}</ref>
* <ref name="TalbInterfer">{{Cytuj stronę | url = http://web.archive.org/web/20140714124328/http://www.chess.cornell.edu/Outreach/REU/2010REU/Robinson_final.pdf | tytuł = Construction of a Talbot Interferometer for phase-contrast imaging | autor = Miriam Robinson | data = 13 sierpnia 2010 | praca = Materiały dydaktyczne | opublikowany = www.chess.cornell.edu | język = en | data dostępu = 2014-07-11}}</ref>
* <ref name="Jaroszewicz">{{Cytuj stronę | url = http://www.itl.waw.pl/publikacje_pliki/statutowe/pliki/608.pdf | tytuł = Symulacje komputerowe apodyzowanych masek fazowych oraz apodyzowanych światłowodowych siatek Bragga | autor = Zbigniew Jaroszewicz, [[Tomasz Osuch]] | praca = [[Instytut Łączności]], Centralna Izba Pomiarów Telekomunikacyjnych (P-12); Praca nr 12300037 | opublikowany = www.itl.waw.pl | strony = grudzień 2007 | język = pl | data dostępu = 2014-07-11}}</ref>
* <ref name="Patorski">{{Cytuj stronę | url = http://zif.mchtr.pw.edu.pl/download/75.pdf | tytuł = Wybrane zagadnienia dyfrakcji Fresnela | autor = Krzysztof Patorski | praca = Materiały dydaktyczne [[Politechnika Warszawska|PW]] | opublikowany = zif.mchtr.pw.edu.pl | język = pl | data dostępu = 2014-07-11 | archiwum = https://web.archive.org/web/20140714225936/http://zif.mchtr.pw.edu.pl/download/75.pdf | zarchiwizowano = 2014-07-14 }}</ref>
* <ref name="Beauty">{{Cytuj stronę | url = http://www.esrf.eu/news/beauty-of-science/talbot-carpet | tytuł = Beauty of science: Talbot carpet | data = marzec 2011 | praca = ESRFnews | język = en | data dostępu = 2014-07-11}}</ref>
* <ref name="2D-X-Ray">{{Cytuj pismo | autor = Irene Zanette, Timm Weitkamp, Tilman Donath, Simon Rutishauser, Christian David | tytuł = Two-Dimensional X-Ray Grating Interferometer | czasopismo = Phys. Rev. Lett. | wydawca = The American Physical Society | język = en | data = 7 grudnia 2010 | url = http://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.105.248102 | doi = 10.1103/PhysRevLett.105.248102}}</ref>
* <ref name="Hyperbola">{{Cytuj pismo | autor = H. Talbot (recenzja J.W. Lubbock) | tytuł = On the Properties of a certain Curve derived from the Equilateral Hyperbola | czasopismo = Proceedings of the Royal Society of London; Abstracts of the Papers Printed in the Philosophical Transactions (1800–1843) | język = en | data = 1834 | url = https://archive.org/details/philtrans00547989}}</ref>
* <ref name = IntegrCalc1>{{Cytuj pismo | autor = Talbot H. | tytuł = Researches in the Integral Calculus. Part I | czasopismo = Philosophical Transactions of the Royal Society of London (1776–1886) | język = en | data = 1836 | url = https://archive.org/details/philtrans06292288 | doi = 10.1098/rstl.1836.0016}}</ref>
* <ref name = IntegrCalc2>{{Cytuj pismo | autor = Talbot H. | tytuł = Researches in the Integral Calculus. Part II; Abstracts of the Papers | czasopismo = Philosophical Transactions of the Royal Society of London (1776–1886) | język = en | data = 1837 | url = https://archive.org/details/philtrans08064505 | doi = 10.1098/rspl.1830.0268}}</ref>
* <ref name="Fagnani">{{Cytuj książkę | autor = William Henry Fox Talbot | tytuł = XXIV. On Fagnani's theorem | miejsce = Londyn? | data = 1863?}}</ref>
* <ref name="Amici">{{Cytuj stronę | url = http://gbamici.sns.it/eng/biografia/biografia_pt7.htm | tytuł = 1840–1845 – Refractor telescopes for Florence. Giovanni Battista Amici and William Henry Fox Talbot. On fertilization of plants | autor = Alberto Meschiari | praca = Giovanni Battista Amici > Biography of,,, | opublikowany = gbamici.sns.it | język = en | data dostępu = 2014-07-11 | archiwum = https://web.archive.org/web/20140714185959/http://gbamici.sns.it/eng/biografia/biografia_pt7.htm | zarchiwizowano = 2014-07-14 }}</ref>
* <ref name="Niniwa">{{Cytuj książkę | autor = William Henry Fox Talbot | tytuł = Assyrian texts translated … No. I. 1. Bellino's cylinder. 2. The cylinder of Esarhaddon. 3. A portion of the annals of Ashurakhbal … | wydawca = Harrison | miejsce = Londyn | data = 1856 | url = http://www.worldcat.org/title/assyrian-texts-translated-no-i-1-bellinos-cylinder-2-the-cylinder-of-esarhaddon-3-a-portion-of-the-annals-of-ashurakhbal-ltprinted-for-private-distributiongt/oclc/42915002}}</ref>
* <ref name="google.pl">{{Cytuj stronę | url = https://www.google.pl/search?tbm=bks&hl=pl&q=William+Henry+Fox+Talbot%3A&gws_rd=ssl#hl=pl&q=inauthor:%22William+Henry+Fox+Talbot%22&tbm=bks | tytuł = Search results for 'au:Talbot, William Henry Fox | praca = Wyszukiwarka books.google.pl | język = en | data dostępu = 2014-07-11}}</ref>
* <ref name="worldcat">{{Cytuj stronę | url = http://www.worldcat.org/search?q=au%3ATalbot%2C+William+Henry+Fox%2C&qt=hot_author | tytuł = Search results for 'au:Talbot, William Henry Fox | praca = Wyszukiwarka Worldcat | opublikowany = www.worldcat.org | język = en | data dostępu = 2014-07-11}}</ref>
* <ref name="TalbotsCurve">{{Cytuj stronę | url = http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Curves/Talbots.html | tytuł = Talbot's Curve | autor = John J O'Connor, Edmund F Robertson | data = styczeń 1997 | praca = The MacTutor History of Mathematics archive | opublikowany = School of Mathematics and Statistics University of St Andrews Scotland | język = en | data dostępu = 2014-07-11}}</ref>
* <ref name="Pencil">{{Cytuj książkę | autor = Talbot, William Henry Fox, 1800–1877 | tytuł = The Pencil of Nature | wydawca = Longman, Brown, Green, & Longmans | miejsce = Londyn | data = 1844}}</ref>
}}

== Bibliografia ==
* ''"A Little Bit of Magic Realised": William Henry Fox Talbot and His Circle'', "The Metropolitan Museum of Art Bulletin", nowa seria, t. 56, nr 4 (wiosna 1999), s. 5–11 (dostępne na: [https://www.jstor.org/stable/3269075 jstor.org]).
* B. von Brauschitsch, ''Mała historia fotografii'', Warszawa 2004.
* N. Rosenblum, ''Historia fotografii światowej'', Bielsko-Biała 2005.
* R. Watson, ''William Henry Fox Talbot'' [w:] ''Encyclopedia of nineteenth-century photography'', red. J. Hannavy, New York 2008, {{ISBN|0-415-97235-3}}, s. 1376–1379.

== Linki zewnętrzne ==
* Project ''[http://foxtalbot.dmu.ac.uk/ The Correspondence of William Henry Fox Talbot]''
* Marta Eloy Cichocka, [https://web.archive.org/web/20140714215745/http://magnesphoto.pl/inspired/sylwetki,1,90 William Henry Fox Talbot (ur. 1800, Melbury, Dorset – zm. 1877, Lacock Abbey, Wiltshire), Co fotografia ma wspólnego z pułapką na myszy], Z cyklu: ''Prekursorzy i pierwsi klasycy'' na: magnesphoto.pl
* [http://www-history.mcs.st-and.ac.uk/References/Talbot.html References for Henry Fox Talbot]
* [http://www.deltami.edu.pl/temat/fizyka/swiatlo/2013/07/30/Czapka-niewidka/ Czapka-niewidka]: Efekt Talbota – odtwarzanie frontu fali w skwantowanych odległościach od siatki dyfrakcyjnej
* [http://www.if.pw.edu.pl/~labopt/instrukcje/OF07.pdf Ćwiczenie 7: Samoobrazowanie obiektów periodycznych ] na: www.if.pw.edu.pl
* [http://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.105.248102 Two-Dimensional X-Ray Grating Interferometer], Phys. Rev. Lett. 105, 248102 – Published 7 December 2010
* J.M. Lukens, D.E. Leaird, A.M. Weiner, ''[https://www.nature.com/articles/nature12224 A temporal cloak at telecommunication data rate]'', Nature 498 (2013), 205–208
* Yong Zhang, Jianming Wen, S. N. Zhu, Min Xiao, [http://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.104.183901  Nonlinear Talbot Effect], Phys. Rev. Lett. 104, 183901 – Published 7 May 2010
* Michael S. Chapman, Christopher R. Ekstrom, Troy D. Hammond, Jörg Schmiedmayer, Bridget E. Tannian, Stefan Wehinger, David E. Pritchard, [http://journals.aps.org/pra/abstract/10.1103/PhysRevA.51.R14  Near-field imaging of atom diffraction gratings: The atomic Talbot effect], Phys. Rev. A 51, R14(R) – Published 1 January 1995
* William B. Case, Mathias Tomandl, Sarayut Deachapunya, Markus Arndt, [http://www.opticsinfobase.org/oe/abstract.cfm?uri=oe-17-23-20966 Realization of optical carpets in the Talbot and Talbot-Lau configurations], Optics Express, Vol. 17, Issue 23, pp.&nbsp;20966–20974 (2009)
* [https://polona.pl/item/the-pencil-of-nature,NTA4Mjkz/1/#info:metadata William Fox Talbot, ''The Pencil of Nature''] w bibliotece [[Polona]]

{{Kontrola autorytatywna}}

{{Laureaci Royal Medal (XIX wiek)}}
{{Laureaci Medalu Rumforda}}

{{SORTUJ:Talbot, William Fox}}
[[Kategoria:Absolwenci Trinity College (Cambridge)]]
[[Kategoria:Brytyjscy wynalazcy]]
[[Kategoria:Brytyjscy fotografowie]]
[[Kategoria:Członkowie Royal Society]]
[[Kategoria:Historia fotografii]]
[[Kategoria:Brytyjscy laureaci Medalu Rumforda]]
[[Kategoria:Polihistorzy]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1800]]
[[Kategoria:Zmarli w 1877]]
[[Kategoria:Laureaci Royal Medal]]