Tekst źródłowy strony WIG20

'''WIG20''' – [[indeks giełdowy]] 20 największych [[spółka akcyjna|spółek akcyjnych]] notowanych na [[Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie|warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych]]<ref>{{Cytuj |tytuł = WIG20 – notowania indeksu na GPW – Investing.com |data dostępu = 2019-07-19 |opublikowany = Investing.com Polska |url = https://pl.investing.com/indices/wig-20 |język = pl}}</ref>. Bazową datą dla indeksu jest 16 kwietnia 1994, zaś wartością bazową 1000 punktów<ref name="j_socha">[[Jacek Socha]], Rynek Papierów Wartościowych w Polsce, Warszawa 2003.</ref>.

Jest to [[indeks cenowy|indeks typu cenowego]] (przy jego obliczaniu bierze się jedynie ceny zawartych w nim transakcji). W ramach WIG20 nie może być notowanych więcej niż 5 spółek z jednego sektora; nie są w nim notowane [[fundusz inwestycyjny|fundusze inwestycyjne]]<ref name="opis_gielda">[http://www.gpw.pl/indeksy_gieldowe?isin=PL9999999987&ph_tresc_glowna_start=show Opis indeksu na stronach GPW wraz z wykresem].</ref>.

== Historia ==
Notowania WIG20 rozpoczęły się w kwietniu 1994 roku, blisko miesiąc po osiągnięciu szczytu pierwszej hossy przez [[Warszawski Indeks Giełdowy|WIG]], i po 4 dniach WIG20 osiągnął szczyt notowań przy poziomie 1350 punktów. W ciągu tych 4 dni miał miejsce też rekordowy w całej historii WIG20 jednodniowy wzrost, kiedy to 21 kwietnia zanotował wzrost o blisko 16%. Realna stopa zwrotu przy zakupie za cenę zamknięcia z pierwszego dnia do końca 1994 wyniosła -63%, co było najgorszym wynikiem w historii notowań. Duży wpływ na tak słaby wynik miała wysoka inflacja wynosząca 32%. Minimalną wartość w historii i tym samym dołek pierwszej bessy indeks osiągnął 28 marca 1995 roku przy wartości 577,9 punktów. Po bessie nastąpiło szybkie odbicie i w 1996 roku indeks zakończył z realną stopą zwrotu wynoszącą 62%, co również jest najwyższą realną stopą zwrotu w historii WIG20.

W 1999 roku, po spadku wartości indeksu w październiku 1998 do 971,3 punktów, rozpoczęła się [[Bańka internetowa|hossa internetowa]], która trwała do końca pierwszego kwartału 2000 roku, kiedy warszawski indeks [[blue chip]]ów osiągnął wartość 2443,7 punktów, a między końcem 1998 a 1999 roku realna stopa zwrotu wyniosła 37%.

Kolejną hossą była hossa surowcowa, która to zaczęła się w 2000 roku, a skończyła się w 2008 roku, od stycznia 2000 roku do czerwca 2008 roku cena ropy naftowej wzrosła ponad 5-krotnie. Natomiast na WIG20 hossa zaczęła się w 2002 roku i trwała do końca października 2007 roku, kiedy to 29 października WIG20 osiągnął wartość 3917,87 punktów. W okresie tej hossy indeks zanotował 5 lat dodatniej stopy zwrotu, ze średnioroczną realną stopą zwrotu między końcem 2002 a końcem 2007 roku wynosząca 23%.

Po historycznych szczytach nastąpiły rekordowe bez uwzględnia inflacji spadki, kiedy to między końcem 2007 a 2008 roku wartość WIG20 spadła o 48%, a minimum tej bessy zostało osiągnięte w lutym 2009 roku przy poziomie 1327,64 punktów.

Po spadkach w 2008 i 2009 r. następnie nastąpiły kolejne wzrosty do poziomu 2932,62 punktów w kwietniu 2011, wraz z kolejną falą [[Kryzys finansowy (2007–2009)|kryzysu finansowego]] pod koniec 2011 i drugiej połowie 2012 wartość WIG20 spadła do 2035,8 punktów w maju, ale pod koniec roku wzrósł do 2602,61 punktów.

W kolejnych latach WIG20 utrzymywał się raczej w trendzie bocznym, w 2017 roku nastąpiło gwałtowne wybicie i wzrost o 26% do poziomu 2 630,37 pod koniec stycznia 2018 roku. Po tym szczycie nastąpił okres trendu bocznego przerwany gwałtowny spadkiem związanym z [[COVID-19]], kiedy to w okresie od 2 stycznia do 12 marca wartość indeksu spadła o 40,65%. Po tym krachu nastąpiło dynamiczne odbicie na dzień 30 lipca indeks wrócił do stanów sprzed spadków związanych z COVID-19.

Z 6792 sesji, które miały miejsce od kwietnia 1994 roku do lipca 2021 roku na WIG20, 3409 sesji było wzrostowych, 3377 spadkowych, a 6 miało kurs zamknięcia tożsamy z dniem poprzedzającym.

Rekordowa pod względem dziennej stopy zwrotu była sesja z 21 kwietnia 1994, kiedy to wartość indeksu wzrosła o 15,99%. Największa strata na wartości w ciągu jednego dnia miała miejsce 12 marca 2020 roku, kiedy to spadła ona o 13,28%.

W badanym okresie od 16 kwietnia 1994 do 30 lipca 2021 roku średnia dzienna stopa zwrotu wyniosła 0,03%{{r|opis_gielda}}.

23 września 2013 do indeksu dodano 10 nowych spółek, tworząc [[WIG30]] publikowany obok WIG20<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.gpw.pl/indeksy |tytuł = Indeksy |opublikowany = Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie |data dostępu = 2016-03-27}}</ref>.

== Skład indeksu ==
O wyborze spółek wchodzących w skład indeksu WIG20 decyduje bezpośrednio ich [[Kapitalizacja giełdowa|kapitalizacja rynkowa]] i wartość obrotu ich akcjami.

Warunkiem [[sine qua non]] wejścia do indeksu jest:
* liczba akcji w [[free float|wolnym obrocie]] jest większa niż 10%,
* wartość akcji w wolnym obrocie ponad 1 mln [[euro]],
* spółka nie może być oznaczona,
* spółka nie może należeć do pewnych, określonych segmentów rynku.

=== Ranking indeksu ===
Ranking spółek tworzony jest w oparciu o punkty przyznawane według wzoru:
<center><math>R(i)=0{,}6\cdot{St(i)}+0{,}4\cdot{Sc(i)}</math></center>
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
* <math>R(i)</math> – pozycja w rankingu spółki (i),
* <math>St(i)</math> – udział spółki (i) w łącznych obrotach akcjami spółek uczestniczących w rankingu w ostatnim roku,
* <math>Sc(i)</math> – udział spółki (i) w wartości akcji w wolnym obrocie spółek uczestniczących w rankingu na dzień jego sporządzenia.
Przy czym metoda opracowywania indeksów ulega zmianie z dniem 12 marca 2021. Zmniejszeniu ulega udział obrotów, a zwiększeniu kapitalizacja w wolnym obrocie – odpowiednio 0,4 i 0,6{{r|NoweZasadyIndeksów}}.

Ranking jest wspólny dla indeksów WIG20, [[mWIG40]] oraz [[sWIG80]].

=== Zmiany okresowe ===
Listę spółek wchodzących w skład indeksu WIG20 ustala się po ostatniej sesji stycznia – tzw. rewizja roczna – lub kwietnia, lipca i października – korekta kwartalna – na podstawie średniej ważonej 2 kryteriów:
* wielkości obrotu giełdowego akcji spółki w relacji do łącznych obrotów wszystkich spółek wchodzących w skład indeksu w okresie trzech miesięcy,
* wartości rynkowej spółki w relacji do kapitalizacji spółek wchodzących w skład indeksu w okresie miesiąca.

Dotychczas nastąpiły następujące rewizje i korekty składu WIG20:
* 15 grudnia 2005 – miejsce spółek [[Cersanit]] i [[Sygnity|ComputerLand]] zajęły [[Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo]] oraz [[Bioton]];
* 17 marca 2006 – w skład WIG20 weszła spółka [[Boryszew (przedsiębiorstwo)|Boryszew]], zastępując spółkę [[Asseco Poland#Softbank|Softbank]];
* 15 września 2006 – [[Boryszew (przedsiębiorstwo)|Boryszew]] został zastąpiony przez [[Polimex-Mostostal]];
* 15 grudnia 2006 – wymieniono spółkę [[Orbis]] na spółkę [[ČEZ|CEZ]];
* 16 marca 2007 – miejsce [[Grupa Kęty|Grupy Kęty]] zajął [[Cersanit]];
* 15 czerwca 2007 – spółkę [[Netia]] zastąpiła grupa [[PBG]];
* 10 sierpnia 2007 – węgierski koncern paliwowy [[MOL]] zastąpiła spółka budowlana [[Polnord]];
* 20 marca 2008 – miejsca ustąpiły [[Bank BPH]] oraz [[Prokom Software]] na rzecz spółek [[Getin Holding]] oraz [[Asseco Poland]];
* 20 marca 2009 – spółkę [[Polnord]] zastąpiła spółka [[Cyfrowy Polsat]];
* 19 marca 2010 – spółkę [[Agora (przedsiębiorstwo)|Agora]] zastąpiła spółka [[Polska Grupa Energetyczna|PGE]];
* 17 maja 2010 – spółkę [[Cersanit]] zastąpiła spółka [[Powszechny Zakład Ubezpieczeń|PZU SA]];
* 17 grudnia 2010 – spółkę [[Bioton]] zastąpiła spółka [[Tauron Polska Energia|Tauron]];
* 21 marca 2011 – spółkę [[Polimex-Mostostal]] zastąpiła spółka [[Kernel Holding]] oraz spółkę [[Cyfrowy Polsat]] zastąpiła spółka [[Lubelski Węgiel „Bogdanka”|Lubelski Węgiel Bogdanka S.A]]<ref>[http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/bogdanka;i;kernel;wchodza;do;wig20,113,0,796529.html Bogdanka i Kernel wchodzą do WIG20 money.pl].</ref>;
* 6 kwietnia 2011 – spółkę [[Bank Zachodni WBK]] w wyniku nadzwyczajnej rewizji indeksu zastąpiła spółka [[Bank Handlowy]]<ref>[http://www.parkiet.com/artykul/1037790_BZ-WBK--Handlowy--Dzis-roszady-bankowe--w-WIG20.html Bank Handlowy zastąpi BZ WBK | parkiet.com].</ref>;
* 16 września 2011 – czeską spółkę [[ČEZ|CEZ]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Spółki – informacje: CEZ a.s. |data dostępu = 2022-01-01 |opublikowany = Millennium Dom Maklerski Spółka Akcyjna |archiwum = http://web.archive.org/web/20160308042330/http://www.millenniumdm.pl/spolki_new.html?id_spolki=CZ0005112300&fix=ci&back=NOTOW&sr=no_gpw_ciagle_akcje&jezyk=pl&poziome=NOTOW&mlnr=0&szablon_tryb=skalowalny_z_top}}</ref> zastąpiła [[Jastrzębska Spółka Węglowa]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.bankier.pl/wiadomosc/GPW-JSW-zastapi-we-wrzesniu-CEZ-w-indeksie-WIG-20-2387077.html |tytuł = GPW: JSW zastąpi we wrześniu CEZ w indeksie WIG 20 |data = 2011-08-08 |opublikowany = bankier.pl |data dostępu = 2011-08-09}}</ref>;
* 16 marca 2012 – spółkę [[PBG]] zastąpiła spółka [[Boryszew (przedsiębiorstwo)|Boryszew]], a spółkę [[Getin Holding]] zastąpiła spółka [[Synthos]];
* 18 marca 2013 – spółkę [[TVN]] zastąpiła spółka [[Eurocash]];
* 21 czerwca 2013 – spółkę Boryszew zastąpiła spółka [[Bank Zachodni WBK]].
* 21 marca 2014 – [[Bank Handlowy w Warszawie|Bank Handlowy]] i [[Globe Trade Centre|GTC]] zostały zastąpione przez [[LPP]] i [[Alior Bank]]; w wyniku przekształceń spółek w miejsce BRE Bank i TP SA pojawiły się odpowiednio [[mBank]] i [[Orange Polska]];
* 20 marca 2015 – [[Jastrzębska Spółka Węglowa|JSW]], [[Synthos]] i [[Kernel Holding]] zostały zastąpione przez spółki [[Enea]], [[Cyfrowy Polsat]] i [[Energa]];
* 16 marca 2018 – spółkę [[Asseco Poland]] zastąpiła spółka [[CD Projekt]]<ref>{{Cytuj |autor = SUPERMEDIA Interactive |tytuł = Główny Rynek GPW – Komunikaty GPW |data dostępu = 2018-03-02 |opublikowany = www.gpw.pl |url = https://www.gpw.pl/komunikaty-gpw?ph_main_01_start=show&cmn_id=106645&title=Indeksy+GPW+(Komunikat)+ |język = pl}}</ref>;
* 14 października 2020 – [[Allegro.pl (przedsiębiorstwo)|Allegro]] zastąpiło [[mBank]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Allegro zastąpi mBank w indeksie WIG20 |data = 2020-10-12 |data dostępu = 2024-06-16 |opublikowany = Bankier.pl |url = https://www.bankier.pl/wiadomosc/Allegro-zastapi-mBank-w-indeksie-WIG20-7979438.html |język = pl}}</ref>;
* 26 listopada 2020 – spółka [[Asseco Poland]] zastąpiła spółkę Play<ref>{{Cytuj |tytuł = Asseco Poland zastąpi Play w indeksie WIG20 |data = 2020-11-24 |data dostępu = 2024-06-16 |opublikowany = Bankier.pl |url = https://www.bankier.pl/wiadomosc/Asseco-Poland-po-sesji-26-listopada-zastapi-Play-w-indeksie-WIG20-8007794.html |język = pl}}</ref>;
* 19 marca 2021 – [[Alior Bank]] został zastąpiony przez spółkę [[Mercator Medical]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Alior Bank wypada z WIG20. Zastąpi go gwiazda covidowej hossy - Mercator Medical |data = 2021-03-04 |data dostępu = 2024-06-16 |opublikowany = Business Insider Polska |url = https://businessinsider.com.pl/gielda/wiadomosci/alior-bank-wypada-z-wig20-zastapi-go-mercator-medical/tqphfzy |język = pl}}</ref>;
* 18 marca 2022 – spółki [[Tauron Polska Energia|Tauron]] i Mercator Medical zostały zastąpione przez spółki [[mBank]] i [[Pepco]]<ref>{{Cytuj |autor = Daniel Paćkowski |opublikowany = Stockwatch |tytuł = Mercator i Tauron wypadają z WIG20, awans mBanku i Pepco |url = https://www.stockwatch.pl/wiadomosci/mercator-i-tauron-wypadaja-z-wig20-awans-mbanku-i-pepco,akcje,295473 |data = 2022-03-03 |data dostępu = 2022-03-06}}</ref>;
* 18 marca 2023 – spółka [[CCC (przedsiębiorstwo)|CCC]] została zastąpiona przez [[Alior Bank]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Alior Bank zastąpi CCC w WIG20 po sesji 17 marca 2023 roku |data dostępu = 2023-03-21 |opublikowany = Parkiet |url = https://www.parkiet.com/firmy/art38057991-alior-bank-zastapi-ccc-w-wig20-po-sesji-17-marca-2023-roku |język = pl}}</ref>;
* 16 marca 2024 – spółkę [[Asseco Poland]] zastąpił [[Budimex]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Roszady w składzie WIG20. Zmiany już 15 marca 2024 roku |data = 2024-02-29 |data dostępu = 2024-06-04 |opublikowany = Bankier.pl |url = https://www.bankier.pl/wiadomosc/Budimex-zastapi-Asseco-Poland-w-WIG20-po-sesji-15-marca-2024-roku-8703690.html |język = pl}}</ref>.

Łącznie w ciągu 30 lat w skład indeksu wchodziło 105 spółek.

Spółkami, które zaczynały historię WIG20, były (kolejności od największego do najmniejszego udziału w indeksie): [[ING Bank Śląski|Bank Śląski]], [[Elektrim]], [[Wielkopolski Bank Kredytowy|WBK]], [[Lotte Wedel|Wedel]], [[MBank|BRE Bank]], [[Grupa Żywiec|Żywiec]], [[Polifarb Cieszyn]], Millennium ([[Bank Inicjatyw Gospodarczych|BIG]]), Vistula, [[MSX Resources|Mostostal Export]], [[Universal (przedsiębiorstwo)|Universal]], [[Browar Okocim|Okocim]], [[Exbud]], [[Próchnik (przedsiębiorstwo)|Próchnik]], Wólczanka, Kable, [[Swarzędzkie Fabryki Mebli|Swarzędz]], Irena, [[Sokołów (przedsiębiorstwo)|Sokołów]] oraz [[Krośnieńskie Huty Szkła „Krosno”|Krosno]]. Większość z nich stanowiły własność Skarbu Państwa, a ich wejście na giełdę miało na celu ich [[Prywatyzacja giełdowa|prywatyzację]]. Spółkami prywatnymi było tylko Sokołów, BIG i Kable. Spośród wszystkich 20 pierwszych spółek tylko jedna z nich, choć po kilkukrotnej zmianie nazwy, wchodzi w skład indeksu. Wielkopolski Bank Kredytowy (WBK) był częścią WIG20 od kwietnia 1994 roku do czerwca 1998 roku. Następnie po blisko dwu i półrocznej przerwie i połączeniu z Bankiem Zachodnim (BZ) we wrześniu 2001 roku ponownie był częścią indeksu pod nazwą BZWBK, gdzie wchodził w skład indeksu do czerwca 2011 roku i pod tą samą nazwą wrócił do WIG20 w czerwcu 2013 roku. Był jego częścią do grudnia 2018 roku, kiedy to nastąpiła zmiana firmy spółki i do dnia dzisiejszego wchodzi w skład WIG20 pod nazwą [[Santander Bank Polska]].

== Obliczanie indeksu ==
Uczestnikami indeksu WIG20 jest 20 spółek z najwyższą pozycją w rankingu wyznaczanym w oparciu o dane po sesji w trzeci piątek lutego, maja, sierpnia i listopada. Ranking obliczany jest na podstawie obrotów za ostatnie 12 miesięcy oraz wartości akcji w wolnym obrocie wyznaczoną w oparciu losowo wybrany kurs zamknięcia z ostatnich 5 dni sesyjnych, licząc wstecz od dnia rankingu. W indeksie mogą uczestniczyć spółki, które spełniają kryterium Miesięcznego Wskaźnika Obrotu (MWO) w okresie ostatnich 12 miesięcy przed dniem rankingu. W rankingu nie uczestniczą najmniejsze spółki<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = GPW Benchmark |data = 2020-12-30 |opublikowany = GPW Benchmark S.A. |url = https://gpwbenchmark.pl/}}</ref>{{Doprecyzuj|doprecyzuj!|data=2022-01}}.

'''Indeks WIG20 obliczany jest według wzoru:'''

<center><math>WIG20=\frac{M(t)}{M(0)\cdot K(t)}\cdot1000</math></center>

gdzie poszczególne symbole oznaczają:
* <math>WIG20</math> – wartość indeksu WIG20,
* <math>M(t)</math> – kapitalizacja portfela indeksu na sesji t,
* <math>M(0)</math> – kapitalizacja portfela indeksu w dniu bazowym
* <math>K(t)</math> – współczynnik korygujący indeksu na sesji t{{r|j_socha}}

Współczynnik korygujący oblicza się według wzoru:

<center><math>K(t)=K(t-1)\cdot\frac{Mz(t)}{M(t)}</math></center>

gdzie poszczególne symbole oznaczają:
* <math>K(t)</math> – współczynnik korygujący na sesji t,
* <math>Mz(t)</math> – zmodyfikowana wartość kapitalizacji giełdowej dla sesji t (np. dodana wartość akcji nowego uczestnika indeksu).

Uwzględnianie współczynnika korygującego ma na celu neutralizowanie zmian wielkości kapitalizacji giełdy, takich jak zmiany w składzie portfela indeksu, wypłaty dywidendy.

== Indeksy pochodne ==
=== [[WIG20short]] ===
Obliczany od 4 maja 2009 pochodny do WIG20 indeks odzwierciedlający zmiany cen spółek odwrotnie proporcjonalnie do samego WIG20<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.finanse.egospodarka.pl/39637,Indeksy-gieldowe-WIG20short-i-WIG20lev,1,48,1.html |tytuł = Indeksy giełdowe WIG20short i WIG20lev |data = 2009-04-14 |opublikowany = [[Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie]]}}</ref>.
Wartość bazowa WIG20short na dzień 31 grudnia 2005 wyniosła 2654,95 pkt.

=== [[WIG20lev]] ===
Obliczany od 4 maja 2009 rok pochodny od WIG20 indeks odzwierciedlający zmiany cen spółek dwukrotnie silniej niż sam WIG20.

=== WIG20TR ===
WIG20TR (total return) – indeks obliczany od 2012 roku. WIG20 to indeks cenowy, natomiast WIG20TR to indeks dochodowy. Oznacza to, że uwzględnia wypłatę dywidendy oraz emisję akcji z prawem poboru. W oparciu o indeks powstał fundusz [[Exchange traded fund|ETF]] notowany na GPW, symbol BETAW20TR.PL<ref>{{Cytuj |url = http://web.archive.org/web/20190218021451/https://www.fxmag.pl/artykul/nowe-etf-y-juz-niedlugo-na-gpw |tytuł = Nowe ETF-y już niedługo na GPW &#124; FXMAG |opublikowany = www.fxmag.pl |język = pl |data dostępu = 2019-12-03}}</ref>

== Przypisy ==
<references responsive>
<ref name="NoweZasadyIndeksów">{{Cytuj stronę |url = https://www.stockwatch.pl/wiadomosci/gpw-benchmark-oglosilo-nowe-zasady-opracowywania-portfeli-glownych-indeksow-gpw,akcje,285598 |tytuł = GPW Benchmark ogłosiło nowe zasady opracowywania portfeli głównych indeksów GPW |autor = ISB News |data = 2021-02-11 |opublikowany = StockWatch.pl |język = pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20210212074328/https://www.stockwatch.pl/wiadomosci/gpw-benchmark-oglosilo-nowe-zasady-opracowywania-portfeli-glownych-indeksow-gpw,akcje,285598 |zarchiwizowano = 2021-02-12 |data dostępu = 2021-02-12}}</ref>
</references>

== Linki zewnętrzne ==
* [https://pl.investing.com/indices/wig-20-components Notowania spółek wchodzących w skład indeksu WIG20]

{{Indeksy giełdowe}}
{{Polskie spółki giełdowe}}
{{Światowe indeksy giełdowe}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Indeksy giełdowe]]
[[Kategoria:Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie]]