Tekst źródłowy strony Tryt

{{Pierwiastek infobox
 |nazwa                                   = Tryt
 |symbol                                  = T
 |liczba atomowa                          = 1
 |radioaktywność                          = tak
 |poprzedni w okresie                     = 
 |następny w okresie                      = 
 |poprzedni w grupie                      = 
 |następny w grupie                       = 
 |wygląd                                  = bezbarwny gaz
 |1. grafika                              = Tritium-watch.jpg
 |opis 1. grafiki                         = Zegarek z indeksami i wskazówkami pokrytymi luminoforem zawierającym tryt, którego rozpad wywołuje luminescencję
 |2. grafika                              = 
 |opis 2. grafiki                         = 
 |3. grafika                              = 
 |opis 3. grafiki                         = 
 |nazwa łacińska                          = tritium
 |grupa                                   = [[Litowce|1]]
 |okres                                   = [[Pierwiastki pierwszego okresu|1]]
 |blok                                    = [[blok s|s]]
 |stopień utlenienia                      = 
 |właściwości metaliczne                  = niemetal
 |właściwości tlenków                     = 
 |masa atomowa                            = 3,01605 [[jednostka masy atomowej|u]]
 |stan skupienia                          = gazowy
 |gęstość                                 = 
 |temperatura topnienia                   = 
 |tt źródło                               = 
 |tt warunki niestandardowe               = 
 |temperatura wrzenia                     = 
 |tw źródło                               = 
 |tw warunki niestandardowe               = 
 |numer CAS                               = 10028-17-8
 |PubChem                                 = 24824
 |promień atomowy                         = 
 |promień walencyjny                      = 
 |promień van der Waalsa                  = 
 |konfiguracja elektronowa                = 
 |zapełnienie powłok                      = 
 |elektrony walencyjne                    = 
 |elektroujemność w skali Paulinga        = 
 |elektroujemność w skali Allreda         = 
 |I potencjał jonizacyjny                 = 
 |II potencjał jonizacyjny                = 
 |III potencjał jonizacyjny               = 
 |punkt potrójny                          = 
 |temperatura krytyczna                   = 
 |ciśnienie krytyczne                     = 
 |tk i ck źródło                          = 
 |ciepło parowania                        = 
 |ciepło topnienia                        = 
 |ciśnienie pary nasyconej                = 
 |prędkość dźwięku                        = 
 |rezystywność                            = 
 |konduktywność                           = 
 |ciepło właściwe                         = 
 |przewodność cieplna                     = 
 |układ krystalograficzny                 = 
 |twardość w skali Mohsa                  = 
 |twardość w skali Brinella               = 
 |moduł Younga                            = 
 |moduł Kirchhoffa                        = 
 |współczynnik sprężystości objętościowej = 
 |właściwości magnetyczne                 = 
 |objętość molowa                         = 
 |izotopy                                 = 
 |zewnętrzne dane MSDS                    = 
 |zagrożenia GHS źródło                   = 
 |piktogram GHS                           = 
 |hasło GHS                               = 
 |zwroty H                                = 
 |zwroty EUH                              = 
 |zwroty P                                = 
 |zagrożenia UE źródło                    = 
 |piktogram UE                            = 
 |zwroty R                                = 
 |zwroty S                                = 
 |NFPA 704                                = 
 |NFPA 704 źródło                         = 
 |temperatura zapłonu                     = 
 |tz źródło                               = 
 |tz warunki niestandardowe               = 
 |temperatura samozapłonu                 = 
 |ts źródło                               = 
 |ts warunki niestandardowe               = 
 |numer RTECS                             = 
 |dawka śmiertelna                        = 
 |commons                                 = Category:Tritium
 |wikisłownik                             = 
}}
'''Tryt''' (radiowodór) – nietrwały [[Izotopy|izotop]] [[wodór|wodoru]], którego jądro ([[Tryton (fizyka)|tryton]]) składa się z jednego [[proton]]u i dwóch [[neutron]]ów. Oznaczany jest symbolem '''<sup>3</sup>H''' lub '''T'''<ref>{{Encyklopedia PWN | tytuł = Tryt | id = 3989565 | data dostępu = 2021-07-30}}</ref>.

Jego [[czas połowicznego rozpadu]] wynosi 12,33 lat. Rozpada się w wyniku [[rozpad beta minus|rozpadu β]]<sup>−</sup>, podczas którego powstaje [[atom|jądro]] [[hel (pierwiastek)|helu]] <sup>3</sup>He:
: <math>{}^3_1\hbox{H}\;\to\;^3_2\hbox{He} + e^- +</math> [[neutrino|<math>\overline\nu_e</math>]]

[[Energia (fizyka)|Energia]] przemiany to 0,019 [[Elektronowolt|MeV]].

Tryt w minimalnych ilościach występuje w [[atmosfera|atmosferze]], jednak głównym źródłem jego pozyskiwania są [[reakcja jądrowa|reakcje jądrowe]]. Używany jest jako [[wskaźnik izotopowy]] np. do określania wieku przedmiotów czy badań mechanizmów [[reakcja chemiczna|reakcji chemicznych]] i procesów biologicznych.

== Zobacz też ==
* [[deuter]]
* [[metoda trytowa]]
* [[woda trytowa]]

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Izotopy radioaktywne]]
[[Kategoria:Wodór]]