Tekst źródłowy strony Troostyt

'''Troostyt''' – drobnoziarnista odmiana [[Perlit (metalurgia)|perlitu]]; mieszanina [[ferryt]]u i [[cementyt]]u powstająca z [[austenit]]u w wyniku [[Przemiana eutektoidalna|przemiany eutektoidalnej]]<ref name=doom1>{{cytuj stronę |url = http://www.virginia.edu/bohr/mse209/chapter10.htm |tytuł = Phase Transformations in Metals |autor = Raul A. Baragiola| opublikowany = 2004 |język = en |data dostępu = 2012-02-29}}</ref>. Najczęściej uzyskuje się go w wyniku [[Przemiana izotermiczna|przemiany izotermicznej]] austenitu w temperaturze około 550 °C<ref name=doom2>{{cytuj pismo |autor = V.T.L. Buono |autor2 = B.M. Gonzales |autor3 = T.M. Lima |autor4 = M.S. Andrade |tytuł = Measurement of fine pearlite interlamellar spacing by atomic force microscopy |czasopismo = Journal of Materials Science |wolumin = 32 |wydanie = 4 |strony = 1005–1008 |data = 01-1997 |wydawca = Springer |miejsce = Berlin, Niemcy |doi = 10.1023/A:1018526305659}}</ref>. Nazwa troostyt pochodzi od nazwiska francuskiego chemika [[Louis Troost|Louisa Josepha Troosta]]<ref name=doom4>{{Cytuj książkę |autor = Samuels Leonard Ernest |tytuł = Light microscopy of carbon steels |wydawca = ASM International |rok = 1999 |miejsce = Ohio, USA |isbn = 0-87170-655-5}}</ref> (1825–1911)<ref>{{cytuj pismo |autor=Frédéric Schwers |tytuł=Obituary notices: John Attfield, 1835–1911; John Muter, 1841–1911; Walthere Victor Spring, 1848–1911; Nevil Story-Maskelyne, 1823–1911; Louis Joseph Troost, 1825–1911 |czasopismo=J. Chem. Soc., Trans. |wolumin=101 |strony=688–704 |data=1912 |doi=10.1039/CT9120100688}}</ref>. Nie do końca się przyjęła w świecie [[Materiałoznawstwo|materiałoznawców]], dlatego najczęściej w literaturze angielskiej można znaleźć określenie ''fine pearlite''<ref name=doom5>{{cytuj stronę |url = http://web.utk.edu/~prack/MSE%20300/FeC.pdf |tytuł = Iron-Carbon Phase Diagram |opublikowany = 2004-09-24 |język = en |data dostępu = 2012-03-11 |archiwum = https://web.archive.org/web/20110926201836/http://web.utk.edu/~prack/MSE%20300/FeC.pdf |zarchiwizowano = 2011-09-26 }}</ref>.

== Przemiana perlityczna ==
{{osobny artykuł|Przemiana perlityczna}}
W [[stal]]ach perlit składa się z przemiennie ułożonych płytek ferrytu i cementytu. Przy małych przechłodzeniach, gdy liczba powstających kolonii (równoległych względem siebie płytek) jest mała, płytki wzrastają przez dłuższy czas bez wzajemnego zderzania się. W przypadku dużych przechłodzeń granice ziaren pokrywają się ciągłą warstwą perlitu już na początku przemiany, a dalszy przebieg polega tylko na pogrubianiu już utworzonych warstw<ref name=doom3>{{Cytuj książkę |autor = Kędzierski Zbigniew |tytuł = Przemiany fazowe w układach skondensowanych |wydawca = UWND AGH| rok = 2003 |miejsce = Kraków |isbn = 83-88408-75-5}}</ref>.
Powstawanie perlitu zachodzi szybciej w coraz to niższych temperaturach. W niskich temperaturach pojawia się wiele nowych zarodków, ale ich wzrost jest ograniczony. Spowodowane jest to spowolnieniem procesów [[Dyfuzja|dyfuzyjnych]]. Takie ograniczenie wzrostu [[Krystalit|ziaren]] prowadzi do drobnoziarnistej mikrostruktury zwanej troostytem<ref name=doom1 />.

Odległości międzypłytkowe w drobnoziarnistym perlicie wynoszą 50–200 nm. Troostyt charakteryzuje się lepszymi [[Wytrzymałość materiałów|właściwościami wytrzymałościowymi]], ale gorszymi [[plastyczność|właściwościami plastycznymi]] niż perlit gruboziarnisty<ref name=doom3 />.

== Odkształcenie perlitu ==
Podczas odkształcania perlitu następuje rozwinięcie się [[Struktura metalu|mozaikowej struktury]] w ferrycie. Równanie na chwilową wartość [[Naprężenie|naprężenia]] potrzebnego do utrzymania płynięcia plastycznego materiału <math>\sigma</math> zostało zaproponowane przez Embury’ego i Fishera.
: <math>\sigma = \sigma_f\cdot \frac{k}{(2S_0)^{1/2}} \cdot \exp\left(\frac{\epsilon}{4}\right),</math>

gdzie:
: <math>\sigma_f</math> – naprężenie w ferrycie [N/m²],
: <math>k</math> – stała proporcjonalności związana z wytrzymałością komórkowej struktury [m<sup>1/2</sup>],
: <math>S_0</math> – początkowa odległość międzypłytkowa w perlicie [m],
: <math>\epsilon</math> – [[odkształcenie]] liniowe.

Równanie Embury’ego-Fishera pozwala również na podstawie znanego odkształcenia liniowego oszacować średnią odległość międzypłytkową w perlicie:
: <math>S_A = S_0 \cdot \exp\left(-\frac{\epsilon}{2}\right)</math>

Odległości międzypłytkowe zmniejszają się wraz ze zwiększaniem prędkości chłodzenia oraz mają decydujący wpływ na własności perlitu<ref name=doom2 />.

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

{{Stopy żelazo-węgiel}}

[[Kategoria:Metaloznawstwo]]
[[Kategoria:Żelazo]]