Tekst źródłowy strony Transformator z rozdzielonymi uzwojeniami

'''Transformator z rozdzielonymi uzwojeniami''' (ang. ''separate winding transformer'') – jest to szczególny przypadek [[Transformator trójuzwojeniowy|transformatora trójuzwojeniowego]] o jednakowych napięciach znamionowych uzwojeń dolnego napięcia (DN) i stosunku mocy znamionowych GN:DN:DN = 100:50:50. Rozdzielenie uzwojeń dolnego napięcia na dwie, nie powiązane ze sobą galwanicznie części ma na celu ograniczenie [[Prąd zwarcia|prądów zwarcia]] w sieci.

Przy jednakowym obciążeniu obydwu uzwojeń dolnego napięcia, napięcia na ich zaciskach są jednakowe, toteż uzwojenia DN mogą być traktowane, jakby były [[Połączenie równoległe|połączone równolegle]]. Transformator pracuje wówczas jak zwykły transformator dwuuzwojeniowy o impedancji zwarcia:
:: <math>\underline{Z}_k=\underline{Z}_G+\frac{1}{2}\underline{Z}_D,</math>

gdzie:
: <math>\underline{Z}_G,</math> <math>\underline{Z}_D</math> – impedancje uzwojeń odpowiednio górnego i dolnego napięcia.

Transformatory te stosowane są między innymi jako [[Transformator potrzeb własnych|transformatory potrzeb własnych]] bloku wytwórczego lub jako transformatory obniżające 110 kV/SN do zasilania dużych miast oraz sporadycznie jako [[Transformator blokowy|transformatory elektrowniane]], przekazujące moc z dwóch [[Generator elektryczny|generatorów]] do sieci.

{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Dane katologowe transformatorów sieciowych 110 kV z rozdzielonymi uzwojeniami produkcji ABB-Elta
| Moce znamionowe uzwojeń GN/DN1/DN2, MVA
| 32/16/16
| 40/20/20
| 63/31,5/31,5
|-
| Napięcie znamionowe górnego uzwojenia, kV
| 115
| 115
| 115
|-
| Napięcia znamionowe (jednakowe) uzwojenia DN, kV
| colspan=3| 6,3-6,6-16,5-22
|-
|Zakres regulacji przekładni pod obciążeniem po stronie GN
|colspan=3| ±10% w ±6 stopniach
|-
|Układy połączeń
|colspan=3| YNd11d11
|-
|Sposób chłodzenia
|colspan=3| ONAF
|-
|Straty jałowe, kW
|23
|26
|41
|-
|Straty obciążeniowe, kW (zasilanie uzwojenia GN, zwarte obydwa uzwojenia DN)
|200
|238
|360
|-
|Napięcie zwarcia, %, odniesione do mocy pojedynczego uzwojenia DN:<br />
para uzwojeń GN-DN1<br />
para uzwojeń GN-DN2<br />
para uzwojeń DN1-DN2
|<br />
18<br />
18<br />
34
|<br />
18<br />
18<br />
34
|<br />
18<br />
18<br />
34
|-
|Masa całkowita, Mg
|49,5
|59
|73
|-
|Masa części wyjmowalnej, Mg
|26,5
|31
|41,5
|-
|Masa oleju, Mg
|12,5
|16,5
|17
|-
|Masa transportowa, Mg
|41,5
|47
|55
|}

== Ograniczanie prądu zwarcia ==
[[Plik:Transformator z dzielonymi uzwojeniami (1).jpg|thumb|400px|Wykorzystanie transformatora z uzwojeniami dzielonymi do ograniczania prądów zwarcia po stronie średniego napięcia]]
W przypadku gdy zastosowanie transformatora dwuuzwojeniowego 110/SN o [[Moc znamionowa|mocy znamionowej]] <math>S_{rT}</math> wiąże się ze zbyt dużą wartością [[Prąd zwarcia|prądu zwarcia]], możliwe jest zastosowanie transformatora trójuzwojeniowego 110/SN/SN, przy czym dla każdego uzwojenia moc po stronie SN wynosi <math>S_{rT}/2.</math> Pozwala to na ograniczenie prądu zwarcia, a dodatkową korzyścią jest zachowanie stosunkowo wysokiego poziomu [[Napięcie elektryczne|napięcia]] (nawet 90% [[Napięcie znamionowe|napięcia znamionowego]]) na zaciskach uzwojenia SN nie objętego zwarciem, przy zwarciu po stronie drugiego uzwojenia SN.

Zastąpienie [[Transformator energetyczny|transformatora dwuuzwojeniowego]] transformatorem z rozdzielonymi uzwojeniami zmniejsza co najmniej do połowy prądy zwarcia trójfazowego w obwodach zasilanych z uzwojeń dolnego napięcia.

== Bibliografia ==
* Praca zbiorowa: ''Poradnik inżyniera elektryka'', Tom 2, WNT, Warszawa 1997, {{ISBN|978-83-204-3292-3}}.
* {{Cytuj|autor = [[Piotr Kacejko]]; |tytuł = Zwarcia w systemach elektroenergetycznych |data = 2009 |isbn = 978-83-204-3583-2 |wydanie = 2 |inni = Jan Machowski; Ryszard Kowalik |miejsce = Warszawa |wydawca = WNT |oclc = 751402667}}
* Marciniak W.R., Bednarek M.: ''Rozwiązania konstrukcyjne transformatorów z rozdzielonymi uzwojeniami'', „[[Energetyka (czasopismo)|Energetyka]]” 2001 nr 4, s. 178.

[[Kategoria:Transformatory]]