Tekst źródłowy strony Saharon Szelach

{{dopracować|źródła=2016-11}}
[[Plik:Saharon Shelah.jpg|thumb|Saharon Szelach]]

'''Saharon Szelach''' ([[Język hebrajski|hebr.]] שהרן שלח, [[Język angielski|en.]] '''Saharon Shelah''') (ur. [[3 lipca]] [[1945]] w [[Jerozolima|Jerozolimie]]) – [[izrael]]ski [[matematyk]], profesor na [[Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie|Uniwersytecie Hebrajskim]] w Jerozolimie oraz [[Uniwersytet Rutgersa|Uniwersytecie Rutgersa]] w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]]. Laureat wielu nagród, w tym [[Nagroda Wolfa|Nagrody Wolfa]] z matematyki (2001).

Zajmuje się [[Logika|logiką matematyczną]], szczególnie [[teoria mnogości|teorią mnogości]] i [[teoria modeli|teorią modeli]].

== Osiągnięcia naukowe ==
Przykładowymi osiągnięciami Saharona Szelach są:
* w teorii mnogości:
** zrewolucjonizowanie metody iterowanego [[forsing]]u przez wprowadzenie nowych własności [[pojęcie forsingu|pojęć forsingu]] (np. [[proper forsing|forsingów proper]]) i udowodnienie dużej liczby twierdzeń o zachowywaniu tych własności oraz wprowadzenie aksjomatu [[PFA (aksjomat)|PFA]],
** [[teoria PCF]], która pokazała, że pomimo nierozstrzygalności znacznej ilości kwestii w [[Arytmetyka liczb kardynalnych|arytmetyce liczb kardynalnych]] (między innymi [[Hipoteza continuum|CH]]), wciąż można udowodnić wiele nietrywialnych konsekwencji [[Aksjomaty Zermela-Fraenkla|ZFC]],
* w teorii modeli: rozwój teorii klasyfikacji oraz hierarchii stabilności.

Izraelski naukowiec rozwiązał szereg znanych problemów, także w innych dziedzinach matematyki, na przykład:
* skonstruował [[grupa (matematyka)|grupę]] [[moc zbioru|mocy]] <math>\aleph_1,</math> która nie ma właściwych podgrup tej samej mocy,
* udowodnił, że [[problem Whiteheada]] jest nierozstrzygalny w ZFC,
* podał pierwsze [[Funkcja rekurencyjna|pierwotnie rekurencyjne]] ograniczenie górne na liczby [[Bartel Leendert van der Waerden|van der Waerdena]] [[twierdzenie van der Waerdena|V(C,N)]],
* rozszerzył [[twierdzenie Arrowa]].

== Publikacje ==
Saharon Szelach jest jednym z najbardziej płodnych współczesnych matematyków teoretycznych. W kwietniu 2016 roku lista jego publikacji zawierała około 1080 [[Publikacja naukowa|artykułów naukowych]], wiele z nich napisanych wspólnie z innymi matematykami. (Wśród mniej więcej 220 współautorów Szelacha znajduje się 14 matematyków urodzonych i wykształconych w Polsce.) Jest on autorem następujących monografii:
* ''Classification theory and the number of nonisomorphic models'', North-Holland, 1978,
* ''Classification theory and the number of nonisomorphic models'', North-Holland, wydanie drugie, 1990,
* ''Proper forcing, Springer'', 1982,
* ''Around classification theory of models'', Springer, 1986,
* ''Cardinal Arithmetic'', [[Oxford University Press]], 1994,
* ''Proper and improper forcing''. Springer, 1998.

== Linki zewnętrzne ==
* {{MacTutor|id=Shelah}}
* [http://shelah.logic.at Archiwum publikacji Saharona Szelacha]

{{Nagroda Wolfa Matematyka}}
{{Nagroda Schocka – logika i filozofia}}
{{Laureaci Nagrody Steele’a – badania}}

{{Kontrola autorytatywna}}

{{SORTUJ:Szelach, Saharon}}
[[Kategoria:Absolwenci Uniwersytetu Hebrajskiego]]
[[Kategoria:Izraelscy matematycy XX wieku]]
[[Kategoria:Izraelscy matematycy XXI wieku]]
[[Kategoria:Laureaci Nagrody Wolfa w dziedzinie matematyki]]
[[Kategoria:Laureaci nagrody Schocka – logika i filozofia]]
[[Kategoria:Laureaci Nagrody Steele’a – badania]]
[[Kategoria:Laureaci Nagrody Bolyaia]]
[[Kategoria:Logicy matematyczni]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Jerozolimie]]
[[Kategoria:Naukowcy o liczbie Erdősa = 1]]
[[Kategoria:Teoretycy mnogości]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1945]]
[[Kategoria:Wykładowcy Uniwersytetu Rutgersa]]