Tekst źródłowy strony Reguła Hume’a-Rothery’ego

'''Reguła Hume’a-Rothery’ego''' – zbiór podstawowych reguł określających warunki, w których [[Pierwiastek chemiczny|pierwiastek]] może [[Rozpuszczanie|rozpuścić]] się w metalach tworzących [[Roztwór stały|roztwory stałe]]. Istnieją dwa główne podziały reguł odnoszące się do roztworów stałych substytucyjnych oraz międzywęzłowych. Twórcą reguł jest [[Wielka Brytania|brytyjski]] [[Metalurgia|metalurg]] [[William Hume-Rothery]] (1899–1968)<ref name=rhr1 />.

== Roztwory stałe substytucyjne ==
* [[Promień atomowy|Promienie atomowe]] substancji rozpuszczanej <math>r_\mathrm s</math> i rozpuszczalnika <math>r_\mathrm r</math> mogą maksymalnie różnić się o 15%:
: <math>M=\left(\frac{r_\mathrm s-r_\mathrm r}{r_\mathrm r}\right)\cdot 100\% \leqslant 15\%,</math>
: gdzie: <math>M</math> – współczynnik wielkości promienia atomowego; parametr charakteryzujący różnicę wielkości promieni atomowych substancji rozpuszczonej i rozpuszczalnika [%]
: Składki tworzą roztwór ciągły (o dowolnym wzajemnym stężeniu), jeśli <math>M</math> jest mniejszy od 8%. Gdy <math>M</math> jest większy od 15% tworzy się roztwór graniczny, o stężeniu zwykle mniejszym od 1%<ref name="Metaloznawstwo z PNoM">{{cytuj książkę |nazwisko = Dobrzański |imię = Leszek A. |tytuł = Metaloznawstwo z podstawami nauki o materiałach |wydawca = Wydawnictwa Naukowo-Techniczne |miejsce = Warszawa |rok = 1996 |wydanie = 3 |isbn = 83-204-2086-5 |strony = 114 |język = pl}}</ref>.

* Dla pełnej rozpuszczalności [[Sieć krystaliczna|struktury krystaliczne]] substancji rozpuszczanej i rozpuszczalnika muszą być takie same. W przeciwnym razie mogą powstawać tylko roztwory graniczne<ref name="Metaloznawstwo z PNoM" />.

* Pełna rozpuszczalność występuje, gdy [[Wartościowość|wartościowości]] substancji rozpuszczanej i rozpuszczalnika są takie same. Metale o wyższej wartościowości lepiej rozpuszczają się w metalach o niższej wartościowości<ref name="Metaloznawstwo z PNoM" />.

* [[Elektroujemność]] substancji rozpuszczonej i rozpuszczalnika powinna być zbliżona. W przypadku dużych różnic częściej będą tworzyć się [[Faza międzymetaliczna|związki międzymetaliczne]]<ref name=rhr1 /><ref name="Metaloznawstwo z PNoM" /><ref name=rhr2 />.

== Roztwory stałe międzywęzłowe ==
* atomy substancji rozpuszczanej muszą być mniejsze od [[Luka (krystalografia)|luki]] w sieci krystalicznej rozpuszczalnika
* substancja rozpuszczana i rozpuszczalnik powinny charakteryzować się taką samą elektroujemnością<ref name=rhr3 />.

== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name=rhr1>{{cytuj stronę |url = http://www.msm.cam.ac.uk/phase-trans/2004/titanium/hume.rothery.html |tytuł = Solid Solutions: The Hume-Rothery Rules |autor = Bhadeshia H.K.D.H |język = en |data dostępu = 2012-05-30}}</ref>
<ref name=rhr2>{{cytuj stronę |url = http://www.synl.ac.cn/org/non/zu1/knowledge/Hume-Rothery-rules.pdf |tytuł = Metals and alloys. Hume-Rothery rules. |język = en |data dostępu = 2012-05-30}}</ref>
<ref name=rhr3>{{cytuj książkę |tytuł = Van Nostrand’s Scientific Encyclopedia: Hume-Rothery Rules |wydawca = John Wiley & Sons, Inc |rok = 2002}}</ref>
}}

== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |autor = Mizutani U. |tytuł = Hume-Rothery Rules for Structurally Complex Alloy Phases |wydawca = Taylor & Francis |rok = 2010 |isbn = 978-1-4200-9058-1}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Materiałoznawstwo]]
[[Kategoria:Prawa i równania chemiczne]]