Tekst źródłowy strony Pojana

{{Zwierzę infobox
 |nazwa zwyczajowa       = Pojana
 |nazwa łacińska         = ''Poiana''
 |TSN                    = 
 |zoolog                 = [[John Edward Gray|J.E. Gray]], 1864<ref name="Gray" />
 |okres istnienia        = 
 |grafika                = Em - Poiana richardsonii 2.jpg
 |opis grafiki           = Przedstawiciel rodzaju – '''[[pojana kongijska]]''' (''P.&nbsp;richardsonii'')
 |typ                    = [[strunowce]]
 |podtyp                 = [[kręgowce]]
 |gromada                = [[ssaki]]
 |podgromada             = [[żyworodne]]
 |infragromada           = [[łożyskowce]]
 |rząd                   = [[drapieżne]]
 |podrząd                = [[kotokształtne]]
 |infrarząd              = [[Viverroidea]]
 |rodzina                = [[wiwerowate]]
 |podrodzina             = [[Genettinae]]
 |rodzaj                 = pojana
 |typ nomenklatoryczny   = ''Genetta richardsonii'' {{small|[[T.R.H. Thomson|Thomson]], 1842}}
 |synonimy               = 
 |ranga podtaksonu       = [[rodzaj (biologia)|Rodzaje]]
 |podtaksony             = ''2 gatunki – zobacz opis w tekście''
 |wikispecies            = Poiana
 |commons                = Category:Poiana
}}
'''Pojana'''<ref name="miiz" /> (''Poiana'') – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[ssaki|ssaków]] z [[rodzina (biologia)|podrodziny]] [[Genettinae]] w obrębie [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[wiwerowate|wiwerowatych]] (Viverridae).

== Zasięg występowania ==
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w [[Afryka|Afryce]] ([[Liberia]], [[Wybrzeże Kości Słoniowej]], [[Kamerun]], [[Republika Środkowoafrykańska]], [[Gwinea Równikowa]], [[Gabon]], [[Kongo]] i [[Demokratyczna Republika Konga]])<ref name="icmw" /><ref name="hmw" /><ref name="Wilson&Reeder" />.

== Morfologia ==
Długość ciała (bez ogona) 30–38 cm, długość ogona 34–40,2 cm; masa ciała 455–750 g<ref name="hmw" /><ref name="amw" />. [[Wzór zębowy]]: '''I <math>\tfrac{3}{3}</math> C <math>\tfrac{1}{1}</math> P <math>\tfrac{4}{4}</math> M <math>\tfrac{1}{2}</math> = 38'''<ref name="hmw" />.

== Systematyka ==
Rodzaj zdefiniował w 1864 roku angielski [[zoologia|zoolog]] [[John Edward Gray]] w artykule poświęconym systematyce wiwerowatych ze zbiorów [[Muzeum Brytyjskie]]go, opublikowanym na łamach „[[Journal of Zoology|Proceedings of the Zoological Society of London]]”<ref name="Gray" />. Na [[gatunek typowy]] Gray wyznaczył (oznaczenie monotypowe) pojanę kongijską (''P. richardsonii'').

=== [[Etymologia]] ===
''Poiana'': etymologia niejasna, J.E. Gray nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej; Palmer sugerował, że nazwa pochodzi najwyraźniej od drugiego człony dawnej nazwy [[Bioko]] – Fernando Po, na której znaleziono okaz typowy<ref name="Palmer" />.
	
=== Podział systematyczny ===
Istnieją dwie, szeroko oddzielone (około 1600 km) od siebie [[Allopatryczność|allopatryczne]] populacje ''Poiana'': populacja zamieszkująca Kongo (''P. richardsonii'') oraz populacja z zachodniej Afryki, która została podniesiona w 1974 roku do rangi gatunku (''P. leightoni'')<ref name="Rosevear" />. Zapisy ''Poiana'' są nieliczne i rozproszone, jednak najnowsze badania potwierdzają status ''leightoni'' jako odrębnego gatunku<ref name="Gaubert&inni" />. Do rodzaju należą następujące gatunki<ref name="mdd" /><ref name="amw" /><ref name="icmw" />:
{| class="wikitable"
! Grafika
! Gatunek
! Autor i rok opisu
! Nazwa zwyczajowa<ref name="miiz" />
! Podgatunki<ref name="hmw" /><ref name="icmw" /><ref name="amw" />
! Rozmieszczenie geograficzne<ref name="hmw" /><ref name="icmw" /><ref name="amw" />
! Podstawowe wymiary<ref name="hmw" /><ref name="amw" /><ref group="uwaga">'''DC''' – długość ciała; '''DO''' – długość ogona; '''MC''' – masa ciała</ref>
! Status<br>[[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|IUCN]]<ref>{{cytuj stronę | url = https://www.iucnredlist.org/en| tytuł = Home| opublikowany = The IUCN Red List of Threatened Species | data dostępu = 2024-07-02| język = en}}</ref>
|-
|[[Plik:American types of animal life (1894) (18158249382).jpg|centruj|150px]]
|''Poiana leightoni''
|[[Reginald Innes Pocock|Pocock]], 1908
|[[pojana zachodnioafrykańska]]
|[[takson monotypowy|gatunek monotypowy]]
|zachodnia Afryka w Liberii i Wybrzeżu Kości Słoniowej; niepotwierdzony w południowo-wschodniej Gwinei
|DC: 30–38 cm<br>DO: 35–40 cm<br>MC: 500–700 g
|{{Colorbox|#daa520|{{Kolor|#ffffff|'''VU'''}}}}
|-
|[[Plik:Natural History Museum (15517242592).jpg|centruj|150px]]
|''Poiana richardsonii''
|([[T.R.H. Thomson|Thomson]], 1842)
|[[pojana kongijska]]
|2 podgatunki
|lasy nizinne i górskie w Kamerunie, Republice Środkowoafrykańskiej, Gwinei Równikowej (w tym na wyspie [[Bioko]]), Gabonie, Kongu i Demokratycznej Republice Konga
|DC: 32–40 cm<br>DO: 34–40 cm<br>MC: 455–750 g
|{{Colorbox|#008000|{{Kolor|#ffffff|'''LC'''}}}}
|-
|}
Kategorie IUCN: {{Colorbox|#008000|{{Kolor|#ffffff|'''LC'''}}}} – [[gatunek najmniejszej troski]], {{Colorbox|#daa520|{{Kolor|#ffffff|'''VU'''}}}} – [[gatunek narażony]].

== Uwagi ==
{{Uwagi}}

== Przypisy ==
<references>
<ref name="Gray">{{cytuj pismo |autor = J.E. Gray|tytuł = A revision of the genera and species of Viverrine animals (Viverridae) founded on the collection in the British Museum|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/28500835|czasopismo = Proceedings of the Zoological Society of London| wolumin = 1864 |strony = [https://www.biodiversitylibrary.org/page/28500840 507], [https://www.biodiversitylibrary.org/page/28500853 520]|rok = 1864|język = en}}</ref>
<ref name="icmw">{{cytuj książkę| autor = C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest| tytuł = Illustrated Checklist of the Mammals of the World|url = https://www.lynxeds.com/product/illustrated-checklist-of-the-mammals-of-the-world/| rok = 2020|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|część = 2|tytuł części = Eulipotyphla to Carnivora|isbn = 978-84-16728-35-0|strony = 408|język = en}}</ref>
<ref name="hmw">{{Cytuj książkę | autor = D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy)| tytuł = [[Handbook of the Mammals of the World]] | autor r = A.P. Jennings & G. Veron| rozdział = Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans)| część = 1 | tytuł części = Carnivores | wydawca = Lynx Edicions | miejsce = Barcelona | strony = 215| isbn = 978-84-96553-49-1 | rok = 2009 | język = en}}</ref>
<ref name="Rosevear">{{cytuj pismo |autor = D.R. Rosevear|tytuł = The carnivores of West Africa|url = |czasopismo = Trustees of the British Museum (Natural History), London| wolumin = 723|wydanie = |strony = 1–548|rok = 1974|doi = |język = en}}</ref>
<ref name="Gaubert&inni">{{cytuj pismo |autor = P. Gaubert, G. Veron & M. Tranier|tytuł = Genets and "genet-like" taxa (Carnivora, Viverrinae): Phylogenetic analysis, systematics and biogeographic implication|url = |czasopismo = Zoological Journal of the Linnean Society| wolumin = 134|wydanie = 3|strony = 317–334|rok = 2002|doi = 10.1046/j.1096-3642.2002.00001.x|język = en}}</ref>
<ref name="miiz">Nazwy zwyczajowe za: {{Cytuj książkę | autor = W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz| tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca =  Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9| strony = 141| język = pl en}}</ref>
<ref name="Wilson&Reeder">{{cytuj stronę|autor = D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.)|url = https://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/browse.asp?s=y&id=14000412|tytuł = Genus ''Poiana''|opublikowany = Johns Hopkins University Press |praca = Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) |rok = 2005 | data dostępu = 2020-03-13}}</ref>
<ref name="Palmer">{{cytuj pismo| autor = T.S. Palmer| autor link = Theodore Sherman Palmer|tytuł = Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655711|rok = 1904|czasopismo = North American Fauna |wolumin = 23| strony = 555|język = en}}</ref>
<ref name="mdd">{{cytuj stronę | url = https://www.mammaldiversity.org/tree.html| tytuł = Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy| praca = ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11)|opublikowany = American Society of Mammalogists| data dostępu = 2023-12-14| autor = N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby| język = en}}</ref>
<ref name="amw">{{cytuj książkę| autor = Lynx Nature Books| tytuł = All the Mammals of the World|url = | rozdział = Class Mammalia|rok = 2023|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|isbn = 978-84-16728-66-4|strony = 650|język = en}}</ref> 
</references>

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Wiwerowate]]
[[Kategoria:Taksony opisane przez Johna Edwarda Graya]]