Tekst źródłowy strony PageRank

[[Plik:PageRanks-Example.svg|thumb|PageRank]]
[[Plik:Linkstruct2.svg|thumb|Działanie algorytmu PageRank]]
'''PageRank''' – metoda nadawania [[Indeksowanie|indeksowanym]] [[Strona internetowa|stronom internetowym]] określonej wartości liczbowej, oznaczającej ich jakość.

[[Algorytm]] PageRank jest wykorzystywany przez popularną [[Wyszukiwarka Google|wyszukiwarkę internetową Google]]. Został opracowany przez założycieli przedsiębiorstwa Google [[Larry Page|Larry’ego Page’a]] i [[Sergey Brin|Sergeya Brina]] podczas ich studiów na [[Uniwersytet Stanforda|Uniwersytecie Stanforda]] w 1998 roku. Nazwa algorytmu pochodzi nie od angielskiego wyrazu określającego stronę ({{w języku|en|page}}), lecz od nazwiska twórcy, czyli Larry’ego Page’a. Wynik PageRank był pokazywany jako jedna z opcji dostępnych w [[Google Toolbar|pasku narzędziowym Google]], sprawdzać można było go również w wielu serwisach niezależnych. PageRank wycofano powoli, w 2009 roku informację o algorytmie usunięto z Google [[Webmaster]] Tools (obecne Google Search Console). Wartość PageRank ostatnio aktualizowano w lutym 2013 roku. W 2016 roku Google całkowicie usunęło narzędzie Google PageRank z wyszukiwarki<ref>{{cytuj stronę |url = http://searchengineland.com/google-has-confirmed-they-are-removing-toolbar-pagerank-244230 |tytuł = Google has confirmed it is removing Toolbar PageRank |data = 2006-03-08 |opublikowany = searchengineland.com |język = en |data dostępu = 2017-04-04}}</ref>.

Nazwa „PageRank” jest [[Znak towarowy|znakiem handlowym]] [[Google]], a sam algorytm został 9 stycznia 1998 [[Patenty na oprogramowanie|opatentowany]] w Stanach Zjednoczonych (nr patentu US6285999)<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.google.com/patents?vid=6285999 |tytuł = Patents. Method for node ranking in a linked database |data = 2001-09-04 |opublikowany = www.google.com |język = en |data dostępu = 2013-01-08}}</ref>. Patent należy jednak do [[Uniwersytet Stanforda|Uniwersytetu Stanforda]], a nie przedsiębiorstwa Google. Uzyskała ona od Uniwersytetu Stanforda prawa licencyjne na wyłączność, a w zamian za zezwolenie na korzystanie z patentu uniwersytet otrzymał 1,8 miliona akcji Google<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.stanfordalumni.org/news/magazine/2004/novdec/features/startingup.html |tytuł = Starting Up. How Google got its groove |autor = Richard Brandt |język = en |opublikowany = Stanford magazine |archiwum = https://web.archive.org/web/20090310190153/http://www.stanfordalumni.org/news/magazine/2004/novdec/features/startingup.html |zarchiwizowano = 2009-03-10 |data dostępu = 2013-01-08}}</ref>. Akcje zostały sprzedane w 2005 za 336 milionów [[Dolar amerykański|dolarów]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.redorbit.com/news/education/318480/stanford_earns_336_million_off_google_stock/ |tytuł = Stanford Earns $336 Million Off Google Stock |autor = Lisa M. Krieger |opublikowany = San Jose Mercury News, cited by redOrbit www.redorbit.com |data = 2005-12-01 |język = en |data dostępu = 2013-01-08}}</ref>. Od 2016 dane na temat rankingu stron, które można było zobaczyć m.in. poprzez [[Google Toolbar]] przestały być publiczne dostępne{{r|beginner}}. Okres ważności patentu na główny algorytm PageRank zakończył się w roku 2019{{r|patent}}.

== Działanie ==
PageRank jest rozwinięciem znanej od dawna [[Heurystyka (informatyka)|heurystyki]], wedle której jakość tekstu jest proporcjonalna do liczby tekstów na niego się powołujących{{fakt|data=2023-11}}. Ulepszenie zaproponowane przez autorów Google polegało na ważeniu jakości odnośników wskazujących na rozpatrywany tekst ich własną wartością PageRank. Innymi słowy: jeśli na dany tekst powołuje się artykuł, który sam ma wysoką ocenę, ma to większe znaczenie, niż gdy na ten sam tekst powołuje się mało popularna strona<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = 5 zasad – jak można podnieść Page Rank strony www |data = 26.10.2021 |data dostępu = 03.11.2023 |url = https://abcx.pl/5-zasad-jak-mozna-podniesc-page-rank-strony-www/ |język = pl}}</ref>.

Metody zbliżone do algorytmu PageRank są obecnie coraz śmielej wprowadzane do mechanizmów innych [[Wyszukiwarka internetowa|wyszukiwarek internetowych]]{{fakt|data=2023-11}}. Szczegóły właściwego [[algorytm]]u nigdy nie zostały upublicznione i są jednymi ze ściśle strzeżonych tajemnic Google<ref name=":1" />. Do tego są najprawdopodobniej sukcesywnie poprawiane, aby zwiększać efektywność mechanizmu. Wszystkie informacje dostępne jawnie przedstawiają jedynie wzorcową wersję algorytmu stosowanego w wyszukiwarce Google. Ponadto PageRank jest tylko jednym z wielu elementów decydujących o ostatecznej pozycji danej strony wśród wyników wyszukiwania, a wprowadzane zmiany powodują, iż ma on coraz mniejszy na nią wpływ{{fakt|data=2023-11}}.

== Algorytm ==
''Poniższy algorytm jest tylko wersją wzorcową. Szczegóły algorytmu nie zostały upublicznione.''

: <math>P\!R_x = \frac{1-d}{N} + d \left( \frac{P\!R_y}{L_y} + \frac{P\!R_z}{L_z} \dots \right),</math>

gdzie:
* PR – PageRank danej strony
* d – współczynnik tłumienia, liczba pomiędzy 0 i 1. Dla obliczeń przyjmuje się zazwyczaj wartość 0,85
* N – liczba stron internetowych
* L – liczba linków do których odsyła dana strona internetowa

Algorytm ten można interpretować jako znajdowanie stanu ustalonego w [[łańcuch Markowa|łańcuchu Markowa]], albo jako problem [[Diagonalizacja|diagonalizacji macierzy]]. Nietrywialną kwestią techniczną pozostaje [[Implementacja (informatyka)|implementacja]] tego algorytmu, aby nadawał się do przetwarzania danych opisujących sieć WWW. Wielkość macierzy wymaga specjalistycznych algorytmów rozproszonych i równoległych uruchamianych jednocześnie na wielu (tysiącach) komputerów.

=== Przykład ===
Zakładamy, że w [[Internet|Internecie]] istnieją tylko 4 strony internetowe i mają one wyjściowo PageRank równy 1,0:
* <kbd>A.pl</kbd>
* <kbd>B.com</kbd>
* <kbd>C.net</kbd>
* <kbd>D.org</kbd>

Ponadto:
* strona <kbd>A.pl</kbd> linkuje do stron <kbd>B.com</kbd> i <kbd>D.org</kbd>
* strona <kbd>B.com</kbd> linkuje do <kbd>A.pl</kbd>
* strona <kbd>C.net</kbd> linkuje do <kbd>B.com</kbd> i <kbd>A.pl</kbd>
* strona <kbd>D.org</kbd> linkuje do <kbd>C.net</kbd>

PageRank obliczony według algorytmu przedstawia się następująco:
* <kbd>A.pl</kbd> – 0,35
* <kbd>B.com</kbd> – 0,27
* <kbd>C.net</kbd> – 0,19
* <kbd>D.org</kbd> – 0,19

Jeśli w Internecie pojawi się nowa strona – <kbd>E.pl</kbd> i będą do niej linkować wszystkie istniejące strony, PageRank dla tych stron wyniesie:
* <kbd>A.pl</kbd> – 0,22
* <kbd>B.com</kbd> – 0,20
* <kbd>C.net</kbd> – 0,15
* <kbd>D.org</kbd> – 0,15
* <kbd>E.pl</kbd> – 0,28

== Patenty ==
Część systemów wykorzystujących PageRank i podobne algorytmy została opatentowana w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]]. W ich tekście można znaleźć wiele szczegółów dotyczących funkcjonowania tych algorytmów<ref>[http://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?Sect1=PTO2&Sect2=HITOFF&p=1&u=%2Fnetahtml%2Fsearch-bool.html&r=0&f=S&l=50&TERM1=pagerank&FIELD1=&co1=AND&TERM2=&FIELD2=&d=ptxt Lista patentów w USA zawierających termin PageRank].</ref>.

== Zobacz też ==
{{commonscat|PageRank}}
* [[Miara (matematyka)|miara]] w [[Matematyka|matematyce]]

== Przypisy ==
<references>
<ref name="patent">{{Cytuj stronę |url = https://patents.google.com/patent/US6285999B1/en |tytuł = Patent „Method for node ranking in a linked database” |opublikowany = patents.google.com}}</ref>
<ref name="beginner">{{Cytuj stronę |url = https://www.link-assistant.com/news/page-rank-2018.html |tytuł = Beginner’s Guide to Google PageRank: How It Works & Why It Still Matters in 2018}}</ref>
</references>

{{Google}}

[[Kategoria:Algorytmy tekstowe]]
[[Kategoria:Google]]
[[Kategoria:Wyszukiwarki internetowe]]
[[Kategoria:Pozycjonowanie stron]]