Tekst źródłowy strony Nocek Bechsteina

{{Zwierzę infobox
 |nazwa zwyczajowa       = Nocek Bechsteina
 |nazwa łacińska         = ''Myotis bechsteinii''
 |TSN                    = 946238
 |zoolog                 = ([[Heinrich Kuhl|Kuhl]], 1817)
 |okres istnienia        = 
 |grafika                = Vespertilion bechstein.jpg
 |opis grafiki           = 
 |typ                    = [[strunowce]]
 |podtyp                 = [[kręgowce]]
 |gromada                = [[ssaki]]
 |podgromada             = [[żyworodne]]
 |infragromada           = [[łożyskowce]]
 |rząd                   = [[nietoperze]]
 |podrząd                = [[mroczkokształtne]]
 |nadrodzina             = [[Vespertilionoidea]]
 |rodzina                = [[mroczkowate]]
 |podrodzina             = [[nocki]]
 |rodzaj                 = [[nocek]]
 |podrodzaj              = ''[[nocek|Myotis]]''
{{wstaw takson|grupa gatunkowa ''daubentonii''}}
 |gatunek                = nocek Bechsteina
 |synonimy               = 
* ''Vespertilio Bechsteinii'' {{small|Kuhl, 1817}}<ref name="kuhl" />
* ''Vespertilio ghidinii'' {{small|[[Victor Fatio|Fatio]], 1902}}<ref name="fat" />
* ''Myotis Bechsteini favonicus'' {{small|[[Oldfield Thomas|O. Thomas]], 1906}}<ref name="tho" />
* ''Myotis bechsteini robustus'' {{small|[[György Topál|Topal]], 1963}}<ref name="top" />
* ''Myotis bechsteini intermedius'' {{small|Rybár, 1976}}<ref name="ryb" />
 |status IUCN            = NT
 |IUCN id                = 14123
 |mapa występowania      = Mapa Myotis bechsteinii.png
 |opis mapy występowania = 
 |wikispecies            = Myotis bechsteinii
 |commons                = Category:Myotis bechsteinii
}}
'''Nocek Bechsteina'''<ref name="miiz" /> (''Myotis bechsteinii'') – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[ssaki|ssaka]] z [[rodzina (biologia)|podrodziny]] [[nocki|nocków]] (Myotinae) w obrębie [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[mroczkowate|mroczkowatych]] (Vespertilionidae).

== Taksonomia ==
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami [[binominalne nazewnictwo gatunków|nazewnictwa binominalnego]] opisał w 1817 roku niemiecki przyrodnik [[Heinrich Kuhl]], nadając mu nazwę ''Vespertilio Bechsteinii''<ref name="kuhl" />. [[Holotyp]] [[miejsce typowe|pochodził]] z [[Hanau]], w [[Hesja|Hesji]], w [[Niemcy|Niemczech]]<ref name="msw" />.

''Myotis bechsteinii'' należy do podrodzaju ''Myotis'' i grupy gatunkowej ''daubentonii''<ref name="icmw" />. Ostatnie analizy filogenetyczne pozwoliły zdefiniować [[klad]] obejmujący ''M. bechsteinii'', ''[[nocek rudy|M. daubentonii]]'', ''[[nocek myszouchy|M. sicarius]]'', ''[[Myotis longicaudatus|M. longicaudatus]]'', ''[[Myotis soror|M. soror]]'' i ''[[nocek bliźniaczy|M. fratei]]''<ref name="rue&inni" /><ref name="ves&inni" /><ref name="icmw" />. Autorzy ''[[Handbook of the Mammals of the World|Illustrated Checklist of the Mammals of the World]]'' uznają ten gatunek za [[gatunek monotypowy|monotypowy]]<ref name="icmw" />. 

=== Etymologia ===
* ''Myotis'': {{gr.|μυς}} ''mus'', μυός ''muos'' „mysz”; ους ''ous'', ωτος ''ōtos'' „ucho”<ref name="pal" />.
* ''bechsteinii'': dr [[Johann Matthäus Bechstein]] (1757–1822), niemiecki przyrodnik, pionier ochrony przyrody<ref name="edm" />.

== Zasięg występowania ==
Nocek Bechsteina występuje w [[Europa|Europie]], od południowej [[Szwecja|Szwecji]], południowej [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] i [[Półwysep Iberyjski|Półwyspu Iberyjskiego]] po [[Ukraina|Ukrainę]], [[Grecja|Grecję]] i [[Tracja|Trację]] (w tym [[Korsyka]] i [[Sycylia]] na [[Morze Śródziemne|Morzu Śródziemnym]]) oraz na odizolowanych obszarach w południowo-zachodniej [[Azja|Azji]], w tym [[Turcja|Turcji]] ([[Anatolia]]) i regionie [[Kaukaz (region)|Kaukazu]]<ref name="icmw" />.

== Morfologia == 
Długość ciała (bez ogona) 38–55 mm, długość ogona 30–47 mm, długość ucha 20–26 mm, długość przedramienia 39–47 mm; masa ciała 7–14 g<ref name="hmw" />. Futro ubarwione ma na grzbiecie na kolor szarobrunatny, spód ciała jest popielaty. Ma bardzo długie uszy, nie stykające się ze sobą. [[Wzór zębowy]]: '''I <math>\tfrac{2}{3}</math> C <math>\tfrac{1}{1}</math> P <math>\tfrac{3}{3}</math> M <math>\tfrac{3}{3}</math> = 38'''<ref name="hmw" />. [[Kariotyp]] wynosi 2n = 44 i FNa = 52 (Grecja i Turcja)<ref name="hmw" />.

== Ekologia ==
'''Biotop''': {{fakt|data=2022-08|Zamieszkuje głównie w dziuplach drzew, rzadziej w skrzynkach lęgowych dla ptaków. Samce zamieszkują przeważnie samotnie, samice w niewielkich [[kolonia (biologia)|koloniach]], często zmieniających kryjówki. Żeruje w lasach, często wśród koron drzew. Na [[sen zimowy]] przenosi się do miejsc o wysokiej wilgotności powietrza (do 100%), gdzie temperatura nie spada w zimie poniżej plus kilku stopni Celsjusza. Są to zwykle jaskinie, piwnice, opuszczone kopalnie, itp.}}

'''Tryb życia''': {{fakt|data=2022-08|Żywi się owadami i innymi stawonogami ([[pajęczaki]], [[wije]]), które zbiera z liści, gałęzi i pni drzew; wśród jego ofiar liczne są gatunki pozbawione zdolności lotu, bądź latające w dzień. Poluje nocą, na polowania wylatuje późnym wieczorem, lata dosyć ociężale i wolno. Podczas lotów posługuje się [[echolokacja|echolokacją]], natomiast ofiary lokalizuje najczęściej słuchając biernie wydawanych przez nie dźwięków. Gatunek osiadły, nie odbywa dalekich wędrówek.}}

'''Rozród''': {{fakt|data=2022-08|Samica rodzi w czerwcu – lipcu jedno młode. Żyje do 21 lat.}}

== Ochrona ==
W [[Czerwona księga gatunków zagrożonych|Czerwonej księdze gatunków zagrożonych]] [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów]] został zaliczony do kategorii NT ({{ang.|Near Threatened}} „bliski zagrożenia”)<ref name="iucn" />. W [[Polska|Polsce]] jest objęty [[Zwierzęta objęte ścisłą ochroną gatunkową w Polsce (od 2017)|ścisłą ochroną gatunkową]] oraz wymagający ochrony czynnej, dodatkowo obowiązuje zakaz fotografowania, filmowania lub obserwacji, mogących powodować płoszenie lub niepokojenie<ref name="rozp2016" /><ref name="rozp2014" />. Umieszczony w [[Polska czerwona księga zwierząt|Polskiej czerwonej księdze zwierząt]] jako gatunek bliski zagrożenia (kategoria NT – ''Near Threatened'').

== Zobacz też ==
* [[ssaki Polski]]

== Przypisy ==
<references>
<ref name="kuhl">{{cytuj pismo |imię = H. | nazwisko = Kuhl|tytuł = Die deutschen Fledermäuse|url = {{Google Books|C8FRAAAAcAAJ|strony=11|link=tak}} |czasopismo = Annalen der Wetterauischen Gesellschaft für die gesammte Naturkunde| wolumin = 4|numer = 1|strony = [{{Google Books|C8FRAAAAcAAJ|strony=14|link=tak}} 14], [{{Google Books|C8FRAAAAcAAJ|strony=30|link=tak}} 30]|rok = 1818 | język = de}}</ref>
<ref name="fat">{{cytuj pismo |autor = V. Fatio|tytuł = Nouveautés mammalogiques tessinoises |url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/9477331 |czasopismo = Revue suisse de zoologie | wolumin = 10 |strony = 401|rok = 1902 |język = fr}}</ref>
<ref name="tho">{{cytuj pismo |autor = O. Thomas|tytuł = Three new Palœarctic mammals|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/19366481|czasopismo = The Annals and Magazine of Natural History| wolumin = 18|numer = 105|oznaczenie = Seventh series|strony = 220|rok = 1906|język = en}}</ref>
<ref name="top">{{cytuj pismo |autor = G. Topál |tytuł = The bats of a Lower Pleistocene site from Mt. Kövesvárad near Répáshuta, Hungar|url = |czasopismo = Annales Historico-Naturales Musei Nationalis Hungarici| wolumin = 55 |strony = 146|rok = 1963 |język = en}}</ref>
<ref name="ryb">{{cytuj pismo |autor = P. Rybář|tytuł = Contribution to the analysis of Quaternary populations of Myotis bechsteini, with a description of M. bechsteini intermedius ssp. nov|url = |czasopismo = Zoologické Listy| wolumin = 25 |strony = 13–26|rok = 1976| język = en}}</ref>
<ref name="iucn">{{IUCN |id = 14123|nazwa = Myotis bechsteinii|autor = M. Paunović| iucn rok = 2016| wersja = 2022-1 |data dostępu = 2022-08-08}}</ref>
<ref name="miiz">Nazwy zwyczajowe za: {{Cytuj książkę | autor = W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz| tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9| strony = 125| język = pl en}}</ref>
<ref name="icmw">{{cytuj książkę| autor = C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest| tytuł = Illustrated Checklist of the Mammals of the World|url = https://www.lynxeds.com/product/illustrated-checklist-of-the-mammals-of-the-world/| rok = 2020|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|część = 2|tytuł części = Eulipotyphla to Carnivora|isbn = 978-84-16728-35-0|strony = 276|język = en}}</ref>
<ref name="msw">{{cytuj stronę|autor = D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy)|url = https://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/browse.asp?id=13802362|tytuł = Species ''Myotis bechsteinii'' |opublikowany = Johns Hopkins University Press |praca = Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) |rok = 2005 | data dostępu = 2022-08-08}}</ref>
<ref name="rue&inni">{{cytuj pismo |autor = M. Ruedi, G. Csorba, L.-K. Lin & Ch.-H. Chou|tytuł = Molecular phylogeny and morphological revision of Myotis bats (Chiroptera: Vespertilionidae) from Taiwan and adjacent China|url = |czasopismo = [[Zootaxa]]| wolumin = 3920|numer = 2|strony = 301–342|rok = 2015|doi = 10.11646/zootaxa.3920.2.6|język = en}}</ref>
<ref name="ves&inni">{{cytuj pismo |autor = E.J. Vesterinen, T. Lilley, V.N. Laine & N. Wahlberg|tytuł = Next Generation Sequencing of Fecal DNA Reveals the Dietary Diversity of the Widespread Insectivorous Predator Daubenton’s Bat (Myotis daubentonii) in Southwestern Finland|url = |czasopismo = PLoS One | wolumin = 8|numer = 11|strony = e82168 |rok = 2013|doi = 10.1371/journal.pone.0082168|język = en}}</ref>
<ref name="pal">{{cytuj pismo| autor = T.S. Palmer| autor link = Theodore Sherman Palmer|tytuł = Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals|url = {{Google Books|ApMeAQAAIAAJ|strony=442|link=tak}}|rok = 1904|czasopismo = North American Fauna |wolumin = 23| strony = 442|język = en}}</ref>
<ref name="edm">{{cytuj książkę| autor = B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson| tytuł = The Eponym Dictionary of Mammals|url = | rok = 2009|wydawca = The Johns Hopkins University Press|miejsce = Baltimore |isbn = 978-0-8018-9304-9|strony = 33|język = en}}</ref>
<ref name="hmw">{{Cytuj książkę | autor = D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy)| tytuł = [[Handbook of the Mammals of the World]] | autor r = R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer| rozdział = Family Molossidae (Free-tailed Bats)| część = 9 | tytuł części = Bats| wydawca = Lynx Edicions | miejsce = Barcelona | strony = 975| isbn = 978-84-16728-19-0 | rok = 2019 | język = en}}</ref>
<ref name="rozp2014">{{cytuj stronę | url = https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20140001348 | tytuł = Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r., poz. 1348)| data dostępu= 2014-10-08}}</ref>
<ref name="rozp2016">{{cytuj stronę | url = https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20160002183 | tytuł = Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183)| data dostępu= 2017-01-16}}</ref>
</references>

== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę |nazwisko=Sachanowicz|imię=Konrad|nazwisko2=Ciechanowski|imię2=Mateusz|inni=Tomasz Cofta (rysunki)|tytuł=Nietoperze Polski|data=2005 |wydawca=MULTICO |miejsce=Warszawa |isbn = 83-7073-401-4}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Mroczkowate]]
[[Kategoria:Ssaki Europy]]
[[Kategoria:Ssaki Azji]]
[[Kategoria:Gatunki i podgatunki zwierząt nazwane w 1817 roku]]