Tekst źródłowy strony Nów

[[Plik:Moon phase 0.svg|thumb|Graficzna prezentacja nowiu]]
[[Plik:Crescent Moon.jpg|thumb|Nów Księżyca widziany z Ziemi]]
'''Nów''' – w astronomii, jedna z [[Faza Księżyca|faz Księżyca]], w której [[Księżyc]] znajduje się między [[Słońce]]m a [[Ziemia|Ziemią]], czyli jest w [[Koniunkcja (astronomia)|koniunkcji]] ze Słońcem patrząc z Ziemi. W tej pozycji cała strona Księżyca widoczna z Ziemi jest w cieniu<ref name="epwn">{{Encyklopedia PWN | id = 3948894 | tytuł = nów | data dostępu = 2021-10-02 }}</ref>, wobec czego Księżyc nie jest widoczny [[Gołe oko|gołym okiem]].

W większości języków europejskich nazwa nowiu w dosłownym tłumaczeniu brzmi: ''nowy księżyc'', ponieważ w pierwotnym znaczeniu był to pierwszy widoczny fragment (sierp) Księżyca tuż po nowiu. Zjawisko to można zaobserwować nad zachodnim [[horyzont]]em w krótkim okresie między zachodem Słońca a zachodem Księżyca. Z tego powodu dokładny czas, a nawet data wystąpienia zjawiska z definicji zależy od położenia geograficznego obserwatora. Z astronomicznego punktu widzenia nów pojawia się wtedy, gdy jest w koniunkcji ze Słońcem w [[Układ ekliptyczny|układzie ekliptycznym]]. Ten moment jest jednoznaczny i nie zależy od położenia, a w niektórych okolicznościach zbiega się z [[Zaćmienie Słońca|zaćmieniem Słońca]].

Fazą przeciwną do nowiu jest [[pełnia]], w której cały oświetlony obszar Księżyca jest zwrócony ku Ziemi.

== W religiach ==
{{Zobacz też|Kalendarz księżycowy}}
W wielu kulturach, które stosowały [[kalendarz księżycowy]], fakt obserwacji Księżyca tuż po nowiu był równoważny z początkiem nowego miesiąca.

* [[Kalendarz muzułmański]] z definicji polega na obserwacji widoczności Księżyca tuż po nowiu. Na tej podstawie wyznaczane są daty kolejnych miesięcy. Z tego powodu nie można określić dokładnych dat z wyprzedzeniem (w szczególności [[ramadan]]u).
* W [[Kalendarz żydowski|kalendarzu hebrajskim]], dzień w którym Księżyc staje się widoczny po nowiu, [[Rosz Chodesz]] ([[Język hebrajski|hebr.]] ראש חודש, ''Początek miesiąca'', dosłownie ''Głowa miesiąca''), jest uznawany za drobne święto<ref>{{cytuj stronę|url=http://mesjasz.info.pl/?p=82|tytuł=Rosz Chodesz. Nów księżyca|język=pl|archiwum=https://web.archive.org/web/20160815082809/http://mesjasz.info.pl/?p=82|data dostępu=2014-09-18|zarchiwizowano=2016-08-15}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://biblia.wiara.pl/doc/2110509.Nowy-miesiac-nowy-ksiezyc|tytuł=Nowy miesiąc, nowy księżyc|język=pl}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Judaism/Rosh_Chodesh.html|tytuł=Rosh Chodesh|język=en}}</ref>.
* Niektórzy chińscy buddyści stosują dietę wegetariańską w czasie nowiu i pełni.

== Określanie daty nowiu ==
Okres pomiędzy nowiami – lunacja – jest zmienny. Średni czas określany jako [[miesiąc synodyczny]] trwa około 29,53 dnia. Przybliżony wzór określający moment nowiu dla kolejnych miesięcy to:

: <math>d = 5,597661 + 29,5305888610 \times N + (102,026 \times 10^{-12})\times N^2</math>

gdzie ''N'' to liczba całkowita, przyjmująca wartość 0 dla pierwszego miesiąca w roku 2000, i zwiększana o 1, dla każdego kolejnego miesiąca synodycznego. Wynik ''d'' to liczba dni (wraz z ułamkiem) od 2000-01-01 00:00:00 na skali tzw. [[Czas ziemski|czasu ziemskiego]]<ref>Czas ziemski {{lang|en}} ''Terrestrial Time'' TT = [[Międzynarodowy czas atomowy|TAI]] + 32,184s.</ref> używanego w [[Efemerydy (astronomia)|efemerydach]].

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

{{wikisłownik|nów}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Fazy Księżyca]]
[[Kategoria:Zdarzenia astronomiczne]]