Tekst źródłowy strony Muskowit

{{Minerał infobox
 |nazwa                   = Muskowit
 |grafika                 = Mineral Mica moscovita GDFL107.jpg
 |opis grafiki            = 
 |alt grafiki             = 
 |inne nazwy              = 
 |skład chemiczny         = zasadowy glinokrzemian potasu i glinu<br />(KAl<sub>2</sub>(OH, F)<sub>2</sub>AlSi<sub>3</sub>O<sub>10</sub>)
 |twardość w skali Mohsa  = 2–2,5
 |przełam                 = blaszkowy
 |łupliwość               = doskonała, jednokierunkowa
 |pokrój kryształu        = tabliczkowy, płytkowy lub krótkosłupowy
 |układ krystalograficzny = jednoskośny
 |topliwość               = 
 |właściwości mechaniczne = 
 |gęstość minerału        = 2,77 do 2,88 g/cm³
 |barwa                   = bezbarwny, różne zabarwienia
 |rysa                    = biała
 |połysk                  = perłowy
 |współczynnik załamania  = <math>n_\alpha=1{,}563,</math> <math>n_\beta=1{,}596,</math> <math>n_\gamma=1{,}601</math> ([[długość fali]] ~ 590 nm)
 |inne własności optyczne = 
 |postacie alotropowe     = 
 |szczególne własności    = 
 |klasyfikacja Strunza    = 
 |commons                 = category:Muscovite
 |wikisłownik             = muskowit
}}
[[Plik:Mineraly.sk - muskovit.jpg|thumb|250px|Muskowit]]
'''Muskowit''' – [[minerał]] z gromady [[krzemiany|krzemianów]] należący do grupy mik (łyszczyków). Minerał bardzo pospolity, szeroko rozpowszechniony.

Nazwa pochodzi ''od łac. vitrum muscoviticum = szkło moskiewskie'', gdyż w przeszłości przezroczyste płyty muskowitu wkładano w otwory okienne w domach i na statkach. W tamtych czasach [[Moskwa]] była największym ośrodkiem, w którym handlowano muskowitem wydobywanym na [[Ural]]u.

== Właściwości ==
Muskowit tworzy kryształy o pokroju tabliczkowym, płytkowym lub krótkosłupowym. Często przyjmują postać pseudoheksonalną (sześcioboczną). Występuje w [[skupienia minerałów|skupieniach]] zbitych, blaszkowych, łuskowych i rozetowych. Jest miękki, sprężysty i przezroczysty. Niekiedy zawiera: [[chrom]] – [[fuchsyt]], [[mangan]] – [[alurgit]], [[magnez]] i [[żelazo]] – [[fengit]]; a także [[sód]], [[lit]], [[wapń]], [[Tytan (pierwiastek)|tytan]].
Zdarzają się w nim także wrostki [[Cyrkon (minerał)|cyrkonu]], [[hematyt]]u, [[rutyl]]u. Niektóre minerały wykazują zjawisko [[Asteryzm (mineralogia)|asteryzmu]] w postaci sześcioramiennej gwiazdy.

== Występowanie ==
Muskowit jest pospolitym minerałem skałotwórczym. Występuje w [[skały magmowe|skałach magmowych]] i [[skały metamorficzne|metamorficznych]]. Znany jest także ze [[skały osadowe|skał osadowych]], gdzie występuje jako [[składnik allogeniczny]], w postaci drobnych łusek i blaszek. W skałach magmowych pojawia się głównie w dwumikowych [[granit]]ach i [[granodioryt]]ach. W [[skały magmowe|skałach wulkanicznych]] jest nieobecny. W utworach pegmatytowych kryształy muskowitu osiągają niekiedy znaczne rozmiary, tworząc złoża o znaczeniu gospodarczym. Muskowit jest również pospolitym składnikiem [[skały metamorficzne|skał metamorficznych]], głównie łupków [[miki|łyszczykowych (mikowych)]] oraz [[gnejs]]ów. Jest on ważnym komponentem materiału glebowego, gdzie występuje w postaci pojedynczych ziaren.

'''Miejsca występowania:''' [[Indie]] – okolice Madrasu, Andhra Pradesh, stan Bengal i Bihar, [[Rosja]] – Syberia, Ural, [[Kanada]] – Ontario, [[Stany Zjednoczone|USA]] – Dakota Południowa, Connecticut, Kalifornia, [[Brazylia]] – Minas Gerais, [[Madagaskar]], [[Australia]] – [[Tasmania]], [[Włochy]], [[Szwajcaria]], [[Niemcy]], [[Austria]], [[Szwecja]].

'''W Polsce''' – duże kryształy są spotykane w [[pegmatyt]]ach w okolicach [[Strzegom]]ia, [[Dzierżoniów|Dzierżoniowa]], [[Strzelin]]a, [[Szklary (powiat ząbkowicki)|Szklar]], na [[Pogórze Izerskie|Pogórzu Izerskim]] i w [[Tatry|Tatrach]].

== Zastosowanie ==
* doskonały izolator elektryczny i termiczny,
* wykorzystywany przy produkcji gumy, papieru przemysłowego, tapet ściennych, tworzyw sztucznych, lakierów, ceramiki, okienek wziernikowych do pieców,
* dawniej używany zamiast [[szkło|szkła]] do szklenia okien.

Największe kryształy pochodzą z Indii – mają powierzchnię ok. 5 m² i wagę ok. 25 ton, a największy pozyskany okaz miał masę ok. 85 ton. Ogromne płyty muskowitu spotykane są też w Kanadzie.

== Zobacz też ==
* [[fuchsyt]], [[glaukonit]], [[paragonit]], [[roskelit]], [[seladonit]], [[serycyt]]

== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Żaba (red.) |imię = Jerzy |tytuł = Ilustrowana encyklopedia skał i minerałów |wydawca = Videograf II |rok = 2010 |strony = 305| isbn = 978-83-7183-851-4}}

== Linki zewnętrzne ==
* https://web.archive.org/web/20100113054718/http://www.pgi.gov.pl/muzeum/kolekcja/muskowit/muskowit.htm
* [http://webmineral.com/data/Muscovite.shtml Muskowit na portalu Webmineral] {{lang|en}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Glinokrzemiany]]