Tekst źródłowy strony Maple

{{Inne znaczenia|programu|[[Maple (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tego słowa]]}}
{{Dopracować|źródła=2023-12}}
{{Oprogramowanie infobox
 |nazwa               = Maple
 |rodzaj              = [[język programowania]], [[matematyka]]
 |logo                = 
 |grafika             = Maple 2016 GUI Interface.png
 |opis grafiki        = 
 |autor               = [[Waterloo Maple]] (Maplesoft)
 |platforma sprzętowa = 
 |system operacyjny   = [[Microsoft Windows]], [[MacOS]], [[Linux]]
 |język programowania = [[C (język programowania)|C]], [[Java]], Maple
 |pierwsze wydanie    = 
 |licencja            = [[Zamknięte oprogramowanie]]
 |wikibooks           = 
 |commons             = 
 |www                 = http://www.maplesoft.com/products/maple/
}}
'''Maple''' – [[program komputerowy]] typu [[System algebry komputerowej|CAS]] służący do wykonywania [[Obliczenia symboliczne|obliczeń symbolicznych]], stworzony w 1981 roku przez Symbolic Computation Group na [[Uniwersytet w Waterloo|Uniwersytecie Waterloo]] w [[Kanada|Kanadzie]]. Od 1988 rozwijany i sprzedawany komercyjnie przez firmę {{Link-interwiki|Waterloo Maple|Q=Q180506}} (znaną również jako ''Maplesoft'').

Język programowania Maple jest językiem interpretowanym o dynamicznych typach [[Dane|danych]]. Wyrażenia symboliczne przechowywane są w pamięci jako skierowane [[Graf (matematyka)|grafy]] acykliczne.

== Historia ==
Pierwsza koncepcja Maple powstała w listopadzie 1980 roku na [[Uniwersytet w Waterloo|Uniwersytecie w Waterloo]]. Naukowcy z uniwersytetu chcieli kupić komputer wystarczająco potężny, aby uruchomić [[Macsyma|Macsymę]]. Zamiast tego zdecydowano, że opracują własny system [[Algebra|algebry komputerowej]], który będzie mógł działać na komputerach o znacznie niższej cenie. W ten sposób projekt rozpoczął się od stworzenia systemu symbolicznego algebry dostępnego dla badaczy i studentów.

Początkowy rozwój Maple przebiegał bardzo szybko, a pierwsza ograniczona wersja pojawiła się w grudniu 1980 roku. Naukowcy próbowali i odrzucali wiele różnych pomysłów, tworząc ciągle ewoluujący system. Maple został zademonstrowany jako pierwszy na konferencjach rozpoczynających się w 1982 roku. Nazwa „Maple” nie jest skrótem ani akronimem, ale po prostu odniesieniem do [[Kanada|kanadyjskiego dziedzictwa]] Ontario Research Center for Computer Algebra.

Pod koniec 1983 roku ponad 50 uniwersytetów miało zainstalowane kopie Maple na swoich maszynach. Ze względu na dużą liczbę próśb o wsparcie i udzielenie [[Licencja wolnego oprogramowania|licencji]], w 1984 roku grupa badawcza zorganizowała z WATCOM Products Inc licencję i dystrybucję Maple.

W 1988 roku w związku z rosnącymi prośbami o wsparcie, powstała firma Waterloo Maple Inc. Pierwotnym celem firmy było zarządzanie dystrybucją [[Oprogramowanie|oprogramowania]]. W końcu firma rozwinęła się o dział badawczo-rozwojowy, w którym dzisiaj odbywa się znaczna część rozwoju Maple. Znaczący rozwój trwa nadal w uniwersyteckich laboratoriach badawczych, w tym: w Laboratorium Obliczeniowym na Uniwersytecie w Waterloo; na Uniwersytecie Western Ontario.

W 1989 r. Opracowano pierwszy [[graficzny interfejs użytkownika]] dla Maple i dołączono go do wersji 4.3 na komputery [[Macintosh]]. Poprzednie wersje Maple zawierały tylko interfejs [[Wiersz poleceń|wiersza poleceń]] z dwuwymiarowym wyjściem. Wersje nowego interfejsu w wersjach X11 i [[Microsoft Windows|Windows]] pojawiły się w 1990 roku w Maple V. W 1999 roku wraz z wydaniem Maple 6 dodano niektóre elementy {{link-interwiki|Biblioteka numeryczna NAG|Q=Q1654988|tekst=biblioteki numerycznej NAG}} i ulepszono arytmetyczną arytmetykę precyzyjną.

W 2003 roku obecny „standardowy” interfejs został wprowadzony w Maple 9. Ten interfejs jest przede wszystkim napisany w [[Java|Javie]] (chociaż części, takie jak zasady składu formuł matematycznych, są napisane w języku Maple). Interfejs Java został skrytykowany za powolność. Ten interfejs nie jest już obsługiwany.

Od połowy lat 1995–2005, ze względu na słabszy interfejs użytkownika, Maple stracił znaczny udział w rynku na rzecz konkurentów. W 2008 roku Maple 12 dodał dodatkowe funkcje interfejsu użytkownika, w tym arkusze stylów specjalnego przeznaczenia, kontrolę nagłówków i stopek, dopasowywanie nawiasów, automatyczne wykonywanie, szablony uzupełnień poleceń, sprawdzanie składni. Dodano dodatkowe funkcje ułatwiające korzystanie z Maple jako przybornika [[MATLAB|Matlaba]].

== Podstawowa funkcjonalność ==
Użytkownicy mogą wpisywać problemy matematyczne w tradycyjny zapis matematyczny. Można również tworzyć niestandardowe interfejsy użytkownika. Obsługiwane są obliczenia numeryczne, a także obliczenia symboliczne i wizualizacja.

Maple zawiera dynamicznie napisany styl programowania podobny do [[Pascal (język programowania)|Pascala]]. Język dopuszcza zmienne o zakresie leksykalnym. Istnieją również interfejsy do innych języków ([[C (język programowania)|C]], [[C Sharp|C#]], [[Fortran]], Java, MATLAB i [[Visual Basic]]). Istnieje również interfejs do programu [[Microsoft Excel|Excel]].

Maple obsługuje [[MathML]] 2.0, format W3C do reprezentowania i interpretowania wyrażeń matematycznych, w tym ich wyświetlania na stronach internetowych

== Architektura ==
Maple oparty jest na małym jądrze, napisanym w języku C. Większość bibliotek jest napisana w języku Maple, mają one widoczny [[kod źródłowy]]. Wiele obliczeń numerycznych przeprowadzanych jest przez biblioteki numeryczne NEG, biblioteki ATLAS lub biblioteki [[GNU Multiple Precision Arithmetic Library|GMP]].

Różne funkcje w Maple wymagają danych liczbowych w różnych formatach. Wyrażenia symboliczne są zapisywane w pamięci jako skierowane wykresy acykliczne. Standardowy interfejs i interfejs kalkulatora są napisane w Javie.

== Przykładowy kod ==
Poniższy kod oblicza dokładne rozwiązanie [[równanie różniczkowe|równania różniczkowego]]: <math>\frac{d^2y}{dx^2}(x) - 3 y(x) = x</math>

 dsolve ({diff(y(x),x,x) – 3*y(x) = x, y(0)=1, D(y)(0)=2}, y(x)).

== Zobacz też ==
* [[MuPAD]]
* [[Mathematica]]
* [[Maxima]]

== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.maplesoft.com/ Strona Maplesoftu]
* [http://tobl.com.pl/produkty/maple/ Maple Polska]
* [https://sites.google.com/site/husnapadzil/ Sites.google]
* [https://www.scientific-computing.com/review/capturing-knowledge-pure-maths/ Scientific-computing]
* [http://history.siam.org/oralhistories/gonnet.html/ History.siam.org]

[[Kategoria:Systemy algebry komputerowej]]
[[Kategoria:Języki programowania]]