Tekst źródłowy strony Grej

{{Jednostka miary infobox
 |Nazwa          = grej
 |Symbol         = Gy
 |Uklad          = [[Układ SI|SI]]
 |Wymiar         = <math>\left[ \mathrm{\frac{m^2}{s^2}} \right]</math>
 |Wielkosc       = dawki pochłoniętej
 |WielkoscOzn    = D
 |SI-jedn        = <math>\mathrm{1\,Gy = \frac{1\,J}{1\,kg}=\frac{1\,m^2}{1\,s^2}}</math>
 |CGS-jedn       = 
 |Imp-jedn       = 
 |Nazwisko       = 
 |Etymologia     = 
 |JednPodstawowa = 
}}
'''Grej''' (symbol '''Gy''', {{ang.|gray}}) – jednostka [[dawka pochłonięta|dawki pochłoniętej]] w [[Układ SI|układzie SI]]<ref name="epwn">{{Encyklopedia PWN | id = 3907782 | tytuł = grej | data dostępu = 2021-10-15}}</ref> będąca [[jednostka pochodna układu SI|jednostką pochodną]] w tym układzie. Określa ilość [[energia (fizyka)|energii]] [[promieniowanie|promieniowania]] w [[dżul]]ach pochłoniętej przez kilogram [[materia (fizyka)|materii]]<ref>{{Cytuj |wydawca = [[Międzynarodowe Biuro Miar i Wag|Bureau International des Poids et Mesures]] |tytuł = The International System of Units (SI) |wydanie = 9 |miejsce = Sèvres |data = 2019 |data dostępu = 2022-04-02 |typ nośnika = pdf |url = https://www.bipm.org/documents/20126/41483022/SI-Brochure-9-EN.pdf |język = en |isbn = 978-92-822-2272-0}}</ref>.
: 1 Gy = 1 m<sup>2</sup>·s<sup>−2</sup> = 1 J/kg

Nazwa nadana dla uczczenia brytyjskiego badacza promieniowania [[Louis Harold Gray|Louisa Harolda Graya]].

Jednorazowe napromieniowanie całego ciała człowieka dawką co najmniej 5&nbsp;Gy zazwyczaj prowadzi do śmierci w ciągu 14 dni{{fakt|data=2022-04}}. Dawka ta odpowiada 375&nbsp;J na 75&nbsp;kg masy ciała. Zdarzały się wypadki znacznie większego napromieniowania, które jednak nie kończyły się śmiercią, np. wypadek [[Anatolij Bugorski|Anatolija Bugorskiego]]. Najbardziej odporna na [[promieniowanie jonizujące]] [[Bakterie|bakteria]], [[Deinococcus radiodurans]] znosi bez uszkodzenia dawkę 5000&nbsp;Gy{{fakt|data=2015-03}}.

1 Gy to bardzo duża wartość, dlatego w medycynie zazwyczaj używa się miligrejów (mGy). Typowa dawka pochłonięta przy{{fakt|data=2015-03}}:
* [[zdjęcie rentgenowskie|zdjęciu rentgenowskim]]: 0,1–2,5 mGy
* [[Tomografia komputerowa|tomografii]] [[Jama brzuszna|jamy brzusznej]]: 8 mGy
* tomografii [[Kość miedniczna|miednicy]]: 25 mGy
* napromieniowanie przedtransplantacyjne [[szpik kostny|szpiku kostnego]] ([[TBI|FTBI]]): 12 Gy (dawka łączna z kompletu naświetlań, nie jednorazowa)
* [[radioterapia]]: 2–80 Gy (w dawkach jednorazowych po 1,5–2,5 Gy).

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

{{Układ SI}}
{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Jednostki dawki promieniowania]]
[[Kategoria:Jednostki pochodne SI]]