Tekst źródłowy strony Energia wiatru

[[Plik:Wildorado Wind Ranch, Oldham County, TX IMG 4919.JPG|thumb|240px|Turbiny wiatrowe w Wildorado w [[Teksas]]ie.]]
[[Plik:Roscoe Wind Farm in West Texas.jpg|thumb|240px|[[Farma wiatrowa w Roscoe]]]]
'''Energia wiatru''' – [[energia kinetyczna]] przemieszczających się mas [[powietrze|powietrza]], zaliczana do [[odnawialne źródła energii|odnawialnych źródeł energii]]. Jest przekształcana w [[energia elektryczna|energię elektryczną]] za pomocą [[turbina wiatrowa|turbin wiatrowych]], jak również wykorzystywana jako energia mechaniczna w [[wiatrak]]ach i pompach wiatrowych, oraz jako źródło napędu w [[jacht]]ach żaglowych. W 2022 roku energia wiatru dostarczyła ludzkości 2105 TWh, czyli 7,2% światowego zapotrzebowania na energię elektryczną<ref name=bp>{{Cytuj |tytuł = BP Statistical World Energy Review |url = https://www.energyinst.org/statistical-review/resources-and-data-downloads |wydawca = [[BP (koncern)|BP]] |data = 23 czerwca 2023 |data dostępu = 2022-11-05 |język = en}}</ref>. Największy udział w krajowej produkcji energii elektrycznej miała w Danii (49,7%), Irlandii (22,9%), Portugalii (22,3%) i Hiszpanii (17,7%).

W Polsce w 2022 roku energia wiatru dostarczyła 19,4 TWh, czyli 10,8% zapotrzebowania na energię elektryczną<ref name=bp/>.

== Historia ==
{{osobny artykuł|Wiatrak}}
Najstarszym znanym wykorzystaniem energii wiatru są łodzie żaglowe. Wiadomo, że były używane już w [[Starożytny Egipt|Starożytnym Egipcie]] około 3200 lat p.n.e.<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.yale.edu/egyptology/ae_alamat_wadi_horus.htm |tytuł = The Wadi of the Horus Qa-a: A Tableau of Royal Ritual Power in the Theban Western Desert |autor = John Coleman Darnell |rok = 2006 |opublikowany = ''Yale'' |język = en |archiwum = https://web.archive.org/web/20130201122342/http://www.yale.edu/egyptology/ae_alamat_wadi_horus.htm |zarchiwizowano = 2013-02-01 |data dostępu = 2010-08-24}}</ref> Pierwsze wzmianki o [[wiatrak]]ach znajdują się w [[Kodeks Hammurabiego|Kodeksie Hammurabiego]] spisanym w XVIII wieku p.n.e.<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Sathyajith |imię = Mathew |tytuł = Wind Energy: Fundamentals, Resource Analysis and Economics |wydawca = Springer Berlin Heidelberg |rok = 2006 |strony = 1–9 |isbn = 978-3-540-30905-5 |język = en}}</ref> Wiatraki te miały służyć do pompowania wody i melioracji pól. Najstarsze znane projekty wiatraków pochodzą z prac [[Heron z Aleksandrii|Herona z Aleksandrii]] z pierwszego wieku naszej ery<ref name="Drachmann">A.G. Drachmann, „Heron’s Windmill”, ''Centaurus'', 7 (1961), s. 145–151.</ref>. Wiatraki te miały pionową oś obrotu. Pierwsze wiatraki o poziomej osi obrotu, czyli takiej jaka jest obecnie najpopularniejsza, pojawiły się w Europie w XII wieku<ref name="Price2005">Lynn White Jr., ''Medieval technology and social change'' (Oxford, 1962) p. 87.</ref>. Pierwszym zapisem dotyczącym wiatraków na ziemiach polskich jest zezwolenie zakonnikom z [[Biały Buk|Białego Buku]] na jego budowę wydane przez księcia [[Wisław II|Wisława]] z Rugii w 1271 roku<ref>{{cytuj stronę |url = http://wiatraki1.home.pl/wiatraki/info/historia.php |tytuł = Wiatraki na ziemiach polskich |opublikowany = wiatraki.org.pl |data dostępu = 2012-02-16}}</ref>.

Po wynalezieniu [[generator elektryczny|generatora elektrycznego]] możliwe stało się wykorzystanie energii wiatru do wytwarzania energii elektrycznej. Pierwszą turbinę wiatrową skonstruował w 1887 roku i opatentował w 1891 roku [[Szkocja|szkocki]] wynalazca James Blyth<ref>{{Cytuj pismo |nazwisko = Price |imię = Trevor J |tytuł = James Blyth – Britain’s first modern wind power engineer |url = http://www.ingentaconnect.com/content/mscp/wind/2005/00000029/00000003/art00002 |czasopismo = Wind Engineering |wolumin = 29 |wydanie = 3 |strony = 191–200 |data = 3 maja 2005 |doi = 10.1260/030952405774354921 |język = en}}</ref>. Używał jej do zasilania oświetlenia w swoim domu. Małe turbiny do generowania prądu dla wolnostojących domów rozpowszechniły się na początku XX wieku. Pierwsze przemysłowe turbiny, generujące 100 kW, wybudowano w 1931 roku w [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]<ref>{{Cytuj |autor = Alan Wyatt |tytuł = Electric Power: Challenges and Choices |data = 1986 |isbn = 0-920650-00-7 |miejsce = Toronto |wydawca = Book Press Ltd |oclc = 15095299}}</ref>. Przez wiele lat nie stanowiły one jednak konkurencji dla generatorów zasilanych paliwami kopalnymi. Pierwsze próby wykorzystania turbin wiatrowych na masową skalę były podejmowane w latach 70 XX wieku w odpowiedzi na [[kryzys naftowy]]. Do końca XX wieku nie stały się one jednak znaczącym źródłem energii. W 1995 roku moc wszystkich zainstalowanych na świecie turbin wynosiła 4,5 GW i generowały one mniej niż 0,1% całkowitej zużywanej przez ludzkość energii elektrycznej<ref name=bp />.

== Fizyka wiatru ==
Energia kinetyczna powietrza przelatującego przez powierzchnię ''A'' w czasie ''t'' określa się wzorem:

<math>E = \frac{1}{2}mv^2 = \frac{1}{2}(Avt\rho)v^2 = \frac{1}{2}At\rho v^3</math>

gdzie: ''v'' to prędkość wiatru, a ''ρ'' to gęstość powietrza. ''Avt'' określa objętość powietrza przelatującego przez powierzchnię ''A'', ''Avtρ'' jego masę. Powierzchniowa gęstość mocy, czyli energia na jednostkę czasu i powierzchni, określa się wzorem

<math>P = \frac{E}{At} = \frac{1}{2}\rho v^3</math>

Moc ta jest więc proporcjonalna od trzeciej potęgi prędkości, co oznacza że wiatr o dwukrotnie większej prędkości dostarcza ośmiokrotnie więcej mocy. Dlatego lokalizacja turbin wiatrowych w miejscach gdzie wieją silne wiatry ma kluczowe znaczenie dla ich efektywności.

Nie cała energia kinetyczna wiatru może zostać wykorzystana przez turbinę. Wykorzystanie tej energii powoduje, że wiatr zwalnia, utrudniając dalszy napływ wiatru. Teoretycznie maksymalna efektywność turbiny może wynieść 16/27 ≈ 59,3%<ref>Betz, A. (1966) ''Introduction to the Theory of Flow Machines.'' (D. G. Randall, Trans.) Oxford: Pergamon Press.</ref>.

[[Plik:Map prevailing winds on earth.png|thumb|300px|Mapa stale utrzymujących się wiatrów przy powierzchni Ziemi.]]

=== Dostępność energii ===
{{zobacz też|Cyrkulacja powietrza}}
Źródłem energii kinetycznej wiatru jest energia światła słonecznego. Ponieważ Ziemia jest ogrzewana nierównomiernie, a lądy nagrzewają się (i stygną) szybciej niż morza, na Ziemi cały czas tworzą się różnice temperatur. Wywołuje to [[konwekcja|prądy konwekcyjne]] w [[atmosfera|atmosferze]], różnice ciśnień i [[cyrkulacja powietrza|cyrkulację powietrza]]. Szacuje się, że około 1% energii słonecznej docierającej do powierzchni Ziemi przekształca się w energię wiatrów, co oznacza, że sumaryczna ich moc może sięgać 900 TW<ref name=gcep>{{cytuj stronę |url = http://gcep.stanford.edu/research/exergycharts.html |tytuł = Energy flow charts |opublikowany = Global Climate & Energy Project |język = en |data dostępu = 2012-02-09}}</ref>. Większość tej mocy należy do wiatrów wiejących na dużych wysokościach i nad oceanami. Ilość mocy jaka może być praktycznie wykorzystana jest szacowana, w zależności od metodologii, od 18 do 170 TW<ref name=nsc2012>{{Cytuj stronę |url = http://www.newscientist.com/article/mg21328491.700-power-paradox-clean-might-not-be-green-forever.html?full=true&print=true |tytuł = Power paradox: Clean might not be green forever |autor = Anil Ananthaswamy and Michael Le Page |data = 30 stycznia 2012 |praca = New Scientist |język = en}}</ref>. Dla porównania, całkowite zapotrzebowanie mocowe ludzkości to 15–18 TW<ref name=gcep />.

== Produkcja energii elektrycznej ==
Najpowszechniej stosowanym urządzeniem do produkcji energii elektrycznej z energii wiatru jest [[turbina wiatrowa]], stanowiąca główny element [[elektrownia wiatrowa|elektrowni wiatrowej]]. Turbina składa się z [[wirnik]]a zamontowanego na wysokiej wieży i połączonego z [[generator elektryczny|generatorem prądu]]. Ponieważ wiatry wiejące przy powierzchni Ziemi mają zwykle niewielką prędkość, moc generowanego prądu można zwiększać zarówno zwiększając średnicę wirnika, jak i wysokość wieży. Ograniczeniem jest wytrzymałość materiałów, z których zbudowana jest turbina. Największe współcześnie budowane turbiny mają wirniki o średnicy 252 metrów zamontowane na wieży o wysokości 146 metrów i moc znamionową 16&nbsp;MW<ref>{{Cytuj stronę|url=https://electrek.co/2023/02/06/construction-kicks-off-on-worlds-first-wind-farm-with-16-mw-turbines/|tytuł=Construction kicks off on world’s first wind farm with 16 MW turbines|data dostępu=2023-07-26|opublikowany=electrek|język=en|nazwisko=Lewis|imię=Michelle|data=2023-02-06}}</ref>.

[[Plik:Lee Ranch Wind Speed Frequency.svg|thumb|Rozkład prędkości wiatru (czerwony) i energii (niebieski) dla 2002 r. w ośrodku Lee Ranch w Kolorado.]]
Ponieważ prędkość wiatru jest zmienna, turbiny wiatrowe przez większość czasu nie pracują z pełną mocą. Urządzenia mechaniczne i elektryczne turbiny dobiera się tak by uzyskać największą moc, określaną jako moc znamionowa turbiny, dla wiatru o prędkości od 11 do 16 m/s<ref>{{Cytuj |tytuł = Energetyka wiatrowa |data dostępu = 2023-07-26 |opublikowany = zasoby1.open.agh.edu.pl |url = https://zasoby1.open.agh.edu.pl/dydaktyka/inzynieria_srodowiska/c_odnaw_zrodla_en/files/krzywa_mocy.htm}}</ref>. Stosunek wytwarzanej energii do energii wytworzonej przez urządzenie pracujące z jej mocą znamionową (współczynnik wydajności) wynosi zwykle 20–40%, a największe wydajności uzyskują turbiny umieszczone w szczególnie dogodnych miejscach<ref name="ceereCapInter">{{Cytuj stronę |url = http://www.ceere.org/rerl/about_wind/RERL_Fact_Sheet_2a_Capacity_Factor.pdf |tytuł = Wind Power: Capacity Factor, Intermittency, and what happens when the wind doesn’t blow? |archiwum = https://web.archive.org/web/20081001205145/http://www.ceere.org/rerl/about_wind/RERL_Fact_Sheet_2a_Capacity_Factor.pdf |zarchiwizowano = 2008-10-01 |data dostępu = 2012-02-15}}</ref>. Przykładowo 1&nbsp;MW turbina o współczynniku wydajności 35% wytwarza w ciągu roku 1&nbsp;×&nbsp;0.35&nbsp;× 24 × 365&nbsp;=&nbsp;3066&nbsp;MWh, zamiast teoretycznie możliwych 1&nbsp;×&nbsp;24&nbsp;× 365&nbsp;=&nbsp;8760&nbsp;MWh.

Moc generowana przez turbiny może gwałtownie się zmieniać z godziny na godzinę w zależności od siły wiatru. Dodatkowo ulega zmianom dobowym i rocznym. Ponieważ odbiorcy energii elektrycznej nie chcą być uzależnieni od takich zmian, duże elektrownie wiatrowe muszą być wspomagane bądź przez klasyczne [[elektrownia|elektrownie]], bądź przez [[magazynowanie energii elektrycznej|systemy magazynowania energii]] takie jak [[elektrownia szczytowo-pompowa]] lub [[CAES]]<ref name=futureStorage>The Future of Electrical Energy Storage: The economics and potential of new technologies 2/1/2009 ID RET2107622.</ref>. Wykorzystanie [[energetyka słoneczna|energii słonecznej]] równocześnie z wiatrową może częściowo niwelować ten problem<ref name="windsun">[http://blog.oregonlive.com/pdxgreen/2008/01/wind_sun_join_forces_at_washin.html Wind + sun join forces at Washington power plant].</ref><ref name="smallWindSystems">{{Cytuj stronę |url = http://www.seco.cpa.state.tx.us/re_wind_smallwind.htm |tytuł = Small Wind Systems |opublikowany = Seco.cpa.state.tx.us |język = en |archiwum = https://web.archive.org/web/20100125201947/http://www.seco.cpa.state.tx.us/re_wind_smallwind.htm |zarchiwizowano = 25 stycznia 2010 |data dostępu = 2010-08-29}}</ref>. [[Wyż baryczny|Wyże baryczne]] charakteryzują się czystym niebem i&nbsp;stosunkowo słabymi wiatrami przy powierzchni, natomiast [[niż baryczny|niże baryczne]] są zwykle bardziej wietrzne i bardziej pochmurne. Podobnie na wielu obszarach najsilniejsze wiatry wieją w zimie, gdy energii słonecznej jest najmniej<ref name="cleveland_water_crib">{{Cytuj stronę |url = http://www.development.cuyahogacounty.us/pdf_development/en-US/ExeSum_WindResrc_CleveWtrCribMntr_Reprt.pdf |tytuł = Lake Erie Wind Resource Report, Cleveland Water Crib Monitoring Site, Two-Year Report Executive Summary |data = 10 stycznia 2008 |opublikowany = Green Energy Ohio |język = en |archiwum = https://web.archive.org/web/20081217063550/http://www.development.cuyahogacounty.us/pdf_development/en-US/ExeSum_WindResrc_CleveWtrCribMntr_Reprt.pdf |zarchiwizowano = 17 grudnia 2008 |data dostępu = 2008-11-27}}</ref>.

== Energetyka wiatrowa ==
[[Plik:Global Wind Power Cumulative Capacity.svg|thumb|upright=2.0|Sumaryczna moc farm wiatrowych na świecie w kolejnych latach<ref name="GWEC_Market">{{Cytuj stronę |url = http://www.gwec.net/index.php?id=180 |tytuł = GWEC, Global Wind Report Annual Market Update |opublikowany = Gwec.net |język = en |data dostępu = 2011-05-14}}</ref>.]]
Od początku XXI wieku energetyka wiatrowa rozwija się w tempie 20–30% rocznie. Moc elektrowni wiatrowych wybudowanych do 2000 roku wynosiła 18 GW, a do 2015 wzrosła do 434 GW. W 2015 roku elektrownie wiatrowe dostarczyły ludzkości 841 TWh, czyli 3,5% światowego zapotrzebowania na energię elektryczną<ref name=bp />

[[Plik:Wind-generation.svg|thumb|300px|Produkcja energii elektrycznej z elektrowni wiatrowych w TWh rocznie w wybranych krajach<ref name=bp />.]]
W 2015 roku krajami produkującymi najwięcej energii z elektrowni wiatrowych były USA (192 TWh), Chiny (185 TWh), Niemcy (88 TWh) i Hiszpania (49 TWh). Krajami w których energetyka wiatrowa dostarczała największy procent energii elektrycznej były Dania (49,7%), Irlandia (22,9%), Portugalia (22,3%) i Hiszpania (17,7%)<ref name=bp />.

Poniższa tabele pokazuje rozwój energetyki wiatrowej w 10 krajach wykorzystujących ją w największym stopniu w ostatnich latach.
{| class="wikitable sortable" style="text-align: right;"
|+ Moc elektrowni wiatrowych na świecie w MW<ref name=bp />{{r|wwea|gwec2012}}
|-
! Kraj !! 2009 !! 2010 !! 2011 !! 2012 !! 2013 !! 2014 !! 2015 !! Wzrost<br />2015/2014
|-
|align=left| {{państwo|Chiny}} || 25810 || 44733 || 62733 || 75372 || 91460 || 114609 || 145109 || 26,6%
|-
|align=left| {{państwo|USA}} || 35159 || 40180 || 46919 || 60208 || 61292 || 66146 || 74740 || 13,0%
|-
|align=left| {{państwo|Niemcy}} || 25777 || 27215 || 29075 || 31315 || 34316 || 40500 || 45018 || 14,9%
|-
|align=left| {{państwo|Indie}} || 11807 || 13065 || 15800 || 18420 || 20226 || 22465 || 25088 || 11,7%
|-
|align=left| {{państwo|Hiszpania}} || 18865 || 20676 || 21637 || 22722 || 22898 || 23025 || 23025 || 0,0%
|-
|align=left| {{państwo|Wielka Brytania}} || 4245 || 5203 || 6018 || 8889 || 10976 || 12809 || 14191 || 9,3%
|-
|align=left| {{państwo|Kanada}} || 3319 || 4008 || 5265 || 6214 || 7813 || 9684 || 11190 || 25,6%
|-
|align=left| {{państwo|Francja}} || 4574 || 5660 || 6640 || 7585 || 8120 || 9143 || 10269 || 10,0%
|-
|align=left| {{państwo|Włochy}} || 4850 || 5787 || 6747 || 7998 || 8448 || 8556 || 9126 || 4,9%
|-
|align=left| {{państwo|Brazylia}} || 606 || 931 || 1431 || 2507 || 3445 || 6228 || 8715 || 46,2%
|-
! Świat !! 159&nbsp;766 !! 196&nbsp;653 !! 239&nbsp;000 !! 284&nbsp;491 !! 319&nbsp;807 !! 372&nbsp;961 !! 434&nbsp;722 !! 16,9%
|-
! Wzrost w roku !! +31% !! +23% !! +21% !! +19% !! +12% !! +16% !! +17% !!
|}

=== Opłacalność ===
[[Plik:US projected cost of wind power.png|thumb|300px|National Renewable Energy Laboratory przewiduje że zamortyzowany koszt energii wiatrowej w USA spadnie o około 25% do 2030 roku<ref>[http://www.nrel.gov/docs/fy12osti/54526.pdf „The Past and Future Cost of Wind Energy”].</ref>]]

Wykorzystanie energii wiatru wiąże się z dużymi inwestycjami początkowymi, ale nie wymaga późniejszych wydatków na paliwo<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.irena.org/DocumentDownloads/Publications/RE_Technologies_Cost_Analysis-WIND_POWER.pdf | tytuł = Renewable Energy Technologies: Cost Analysis Series: Wind Power | opublikowany = irena.org | archiwum = https://web.archive.org/web/20140423214203/http://www.irena.org/DocumentDownloads/Publications/RE_Technologies_Cost_Analysis-WIND_POWER.pdf | zarchiwizowano = 2014-04-23}}.</ref>. Z tego powodu jej cena jest bardzo stabilna, w przeciwieństwie do zmiennych cen energii opartej na paliwach kopalnych<ref>[http://www.nationalgridus.com/non_html/c3-3_NG_wind_policy.pdf Transmission and Wind Energy: Capturing the Prevailing Winds for the Benefit of Customers- NationalGrid].</ref>. Głównym czynnikiem wpływającym na koszty jest rozwój turbin wiatrowych. Budowanie coraz większych i lżejszych turbin oznacza że koszty wyprodukowania każdej kilowatogodziny stopniowo spadają<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.whitehouse.gov/blog/2012/08/14/banner-year-us-wind-industry |tytuł = A Banner Year for the U.S. Wind Industry |autor = Danielson, David |data = 14 sierpnia 2012 |praca = Whitehouse Blog |język = en}}</ref>.

[[Przeciętny koszt całkowity]] energii musi uwzględniać koszt budowy turbin i linii przesyłowych, koszty pożyczek i wyceny ryzyka, jak również przewidzianą średnią roczną produkcję energii i przewidywany czas działania turbiny. Każdy z tych czynników może być różnie szacowany, dlatego publikowane wyceny energii wiatrowej różnią się znacznie między sobą.

American Wind Energy Association szacowała koszty energii wiatru w 2011 roku na 5-6 centów za kWh<ref name="salerno">[http://cleantechnica.com/2011/05/01/cost-of-wind-power-kicks-coals-butt-better-than-natural-gas-could-power-your-ev-for-0-70gallon/ Cost of Wind Power&nbsp;– Kicks Coal’s Butt, Better than Natural Gas & Could Power Your EV for $0.70/gallon].</ref>. British Wind Energy Association podaje podobne szacunki – 3,2 pensa za kWh<ref name=BWEA>{{Cytuj stronę |url = http://www.bwea.com/pdf/briefings/target-2005-small.pdf |tytuł = BWEA report on onshore wind costs |język = en |archiwum = https://web.archive.org/web/20120311101709/http://www.bwea.com/pdf/briefings/target-2005-small.pdf |zarchiwizowano = 11 marca 2012 |data dostępu = 2014-09-19}}</ref>.
W 2013 roku Bloomberg New Energy Finance przygotował raport, z którego wynika że w Australii wiatr jest tańszym źródłem energii od węgla i gazu, przy cenach 80$/MWh dla wiatru, 143$/MWh dla węgla i 116$/MWh dla gazu<ref>{{Cytuj stronę |url = http://about.bnef.com/press-releases/renewable-energy-now-cheaper-than-new-fossil-fuels-in-australia/ |tytuł = Renewable energy now cheaper than new fossil fuels in Australia |data = 7 lutego 2013 |praca = Sydney |opublikowany = Bloomberg Finance |język = en |archiwum = https://web.archive.org/web/20151101042126/http://about.bnef.com/press-releases/renewable-energy-now-cheaper-than-new-fossil-fuels-in-australia/ |zarchiwizowano = 1 listopada 2015 |data dostępu = 2014-09-19}}</ref>.

W raporcie przygotowanym przez [[Ernst & Young]] dla Polski w 2012 roku oszacowano, że całkowite koszty energii wiatrowej wynoszą 466 zł/MWh, podczas gdy energii z węgla 282 zł/MWh, z gazu 314 zł/MWh, a z energii jądrowej 313 zł/MWh<ref name=EY>{{cytuj |url = http://www.continowind.com/public/docs/PSEW%20-%20Raport%20Wp%C5%82yw%20energetyki%20wiatrowej%20na%20wzrost%20gospodarczy%20w%20Polsce.pdf |tytuł = PSEW – Raport Wpływ energetyki wiatrowej na wzrost gospodarczy w Polsce |data = marzec 2012 |opublikowany = [[Ernst & Young]]}}</ref>.

Koszty energii z nowo budowanych elektrowni wiatrowych spadły w 2017 r. do 250-300 zł/MWh,<ref>{{Cytuj |tytuł = 70% farm wiatrowych przyniosło straty |data = 2017-06-10 |data dostępu = 2018-12-29 |opublikowany = WysokieNapiecie.pl |url = https://wysokienapiecie.pl/2337-70-farm-wiatrowych-przyniosla-straty/ |język = pl}}</ref> natomiast już w 2021, według [[Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej|Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej]] (IRENA) średnia ważona [[Wyrównany koszt energii|wyrównanego kosztu energii]] z lądowych elektrowni wiatrowych oddanych do użytku w Polsce wyniosła 44 $/MWh (179 zł/MWh).<ref>{{Cytuj książkę|tytuł=Renewable Power Generation Costs in 2021|rok=2022|wydawca=[[Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej]] (IRENA)|strony=77|isbn=978-92-9260-452-3|język=en|url=https://www.irena.org/publications/2022/Jul/Renewable-Power-Generation-Costs-in-2021|oclc=1382701109}}</ref>

== Zobacz też ==
{{commons|Wind energy}}
* [[energetyka wiatrowa w Polsce]]
* [[energetyka]]
* [[energia wodna]]
* [[energetyka słoneczna]]

== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name=wwea>{{cytuj stronę |url = http://www.wwindea.org/home/index.php?option=com_content&task=view&id=345&Itemid=43 |tytuł = World Market recovers and sets a new record: 42 GW of new capacity in 2011, total at 239 GW |opublikowany = World Wind Energy Association |data = 7 lutego 2012 |język = en |data dostępu = 2012-02-15 |archiwum = https://web.archive.org/web/20120224072412/http://www.wwindea.org/home/index.php?option=com_content&task=view&id=345&Itemid=43 |zarchiwizowano = 24 lutego 2012 }}</ref>
<ref name=gwec2012>{{Cytuj stronę |url = http://www.gwec.net/wp-content/uploads/2013/02/GWEC-PRstats-2012_english.pdf |tytuł = GWEC Global Wind Statistics 2012 |opublikowany = Global Wind Energy Commission |język = en |data dostępu = 2013-03-01}}</ref>
}}

== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.wwindea.org World Wind Energy Association] {{lang|en}}
* [http://www.oddzialywaniawiatrakow.pl/ Oddziaływania Wiatraków] – serwis zawierający informację o wpływie wiatraków na środowisko

{{Energia odnawialna}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Energia wiatru| ]]