Tekst źródłowy strony Efekt Joule’a-Thomsona

[[Plik:JouleThomsonEffect.PNG|thumb|300px|W procesie Joule’a-Thomsona gaz jest przeciskany z obszaru o ciśnieniu <math>p_1</math> do obszaru o ciśnieniu <math>p_2,</math> przy czym: <math>p_1>p_2</math>]]
[[Plik:Joule-Thomson curves 2.svg|thumb|300px|Zależność współczynnika Joule’a-Thomsona od temperatury dla wybranych gazów przy ciśnieniu atmosferycznym]]
'''Efekt Joule’a-Thomsona''' – zmiana [[temperatura|temperatury]] gazu rzeczywistego podczas [[Przemiana izentalpowa|izentalpowego]] rozprężania [[gaz]]u przez porowatą przegrodę ([[Przemiana dławienia|dławienie]]) z obszaru o wyższym [[ciśnienie|ciśnieniu]] do obszaru o ciśnieniu niższym. Dla gazu idealnego temperatura nie ulega zmianie, dla gazów rzeczywistych w zależności od gazu i jego warunków może następować wzrost lub spadek temperatury<ref name=wroc>{{Cytuj stronę |url = http://www.itcmp.pwr.wroc.pl/~kriogen/Wyklady/PodsKriogLab/Skraplanie%20gazow%20metoda%20Joule-Thomsona.pdf |tytuł = Skraplanie gazów metodą Joule-Thomsona |data dostępu = 2016-07-09}}</ref><ref name="epwn">{{Encyklopedia PWN | id = 3918340 | tytuł = Joule’a–Thomsona zjawisko | data dostępu = 2022-04-12 }}</ref>.

Zmiana temperatury jest zależna od tzw. współczynnika Joule’a-Thomsona:
:: <math>\mu = \left(\frac{\partial T}{\partial p} \right)_H =\frac{1}{nC_p} \left[ T {\left(\frac{\partial V}{\partial T} \right)_p} - V \right],</math>

gdzie:
: <math>n</math> – liczba [[mol]]i gazu,
: <math>C_p</math> – [[Ciepło właściwe|ciepło molowe]] gazu,
: <math>H</math> – [[entalpia]].

Gdy <math>\mu</math> jest ujemny, temperatura gazu w procesie Joule’a-Thomsona rośnie, zaś dla dodatniego <math>\mu</math> temperatura maleje. W przypadku [[gaz doskonały|gazu doskonałego]], współczynnik Joule’a-Thomsona jest tożsamościowo równy zeru. Zależności te prezentuje poniższa tabela:

{| class="wikitable"
!Znak współczynnika !! Zakres temperatur !! Zmiana temperatury !! Uwagi
|-
| <math>\mu > 0</math> || niskie || <math>\Delta T < 0</math> || tzw. dodatni efekt
|-
| <math>\mu < 0</math> || wysokie || <math>\Delta T > 0</math> || tzw. ujemny efekt
|}

Dodatni efekt Joule’a-Thomsona wykorzystuje się do schładzania gazów oraz do [[skraplanie|skraplania gazów]]<ref name=wroc />.

== Przypisy ==
{{commonscat|Joule-Thomson effect}}
{{Przypisy}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Proces termodynamiczny]]
[[Kategoria:Zjawiska termodynamiczne]]