Tekst źródłowy strony CIELab

[[Plik:Lab color at luminance 25%.png|thumb|L = 25%]]
[[Plik:Lab color at luminance 75%.png|thumb|L = 75%]]
'''Przestrzeń CIELab''', '''CIE 1976 L*a*b*'''<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = PN-EN ISO/CIE 11664-4 Kolorymetria. Część 4: Przestrzeń barw CIE 1976 L*a*b* |data = 2019 |wydawca = Polski Komitet Normalizacyjny |język = en}}</ref> – [[przestrzeń barw]], która została znormalizowana w 1976 przez  [[Międzynarodowa Komisja Oświetleniowa|Międzynarodową Komisję Oświetleniową]] (CIE „Comission Internationale de l'Eclairage”'). Stanowi ona modyfikację [[przestrzeń barw L,a,b|przestrzeni barw L,a,b]], stworzonej przez Huntera w 1948 roku{{fakt|data=2024-07}}. CIELab stanowi matematyczną transformację przestrzeni [[CIEXYZ]]. Transformację tę wprowadzono jako wynik badań nad spostrzeganiem przez oko ludzkie różnicy między [[barwa]]mi. Zakładano, że barwy znajdujące się w przestrzeni CIELab w jednakowej odległości ΔE od siebie będą postrzegane jako jednakowo różniące się od siebie. Zatem CIELab miała być w założeniu [[Równomierna przestrzeń barw|równomierną przestrzenią barw]], natomiast jest ona jedynie w przybliżeniu równomierną percepcyjnie przestrzenią barw. Dowodem nierównomierności jest fakt, że różnica barw <math>\Delta E_{76}</math> (CIEDE76) wyliczona jako długość wektora w przestrzeni euklidesowej L*, a*, b* jest nierównomierna, tzn. jednakowa liczbowa wartość różnicy barw powoduje różne wrażenie niejednakowych różnic barw u obserwatora, w zależności od odcienia i nasycenia. Problem rozwiązano w taki sposób, że zachowano CIELab jako stosowaną przestrzeń, natomiast wprowadzono nowe reguły obliczania różnicy barw. Obecnie zalecaną regułą obliczania różnicy barw jest CIEDE2000 (<math>\Delta E_{2000}</math>)<ref>{{Cytuj |tytuł = PN-EN ISO/CIE 11664-6 Kolorymetria. Część 6: CIEDE2000 reguła obliczania różnicy barwy |data = 2023-03 |wydawca = Polski Komitet Normalizacyjny |język = en}}</ref>.

Barwę opisują matematycznie trzy składowe: ''L*'' – jasność (zależna od [[luminancja|luminancji]]), ''a*'' – odchylenie od równowagi pomiędzy [[Barwa zielona|zielenią]] a czerwienią (zbliżoną do [[Magenta (barwa)|magenty]] dla zerowej wartości ''b''*), ''b*'' – odchylenie od równowagi pomiędzy [[Barwa niebieska|niebieskim]] a [[Barwa żółta|żółtym]].

Wartości z przestrzeni CIEXYZ można przekształcić do przestrzeni barwnej CIELab według wzorów<ref name=":0" />:
: <math>L\textrm *=116 f({Y}/{Y_\textrm{n}})- 16</math>
: <math>a\textrm *=500\left(f({X}/{X_\textrm{n}})- f({Y}/{Y_\textrm{n}})\right)</math>
: <math>b\textrm *=200\left(f({Y}/{Y_\textrm{n}})- f({Z}/{Z_\textrm{n}})\right)</math>

gdzie:

<math>f(\chi)=\chi^{1/3}</math> jeżeli <math>\chi > (6/29)^3</math> oraz 

<math>f(\chi)=(841/108)\chi + 4/29</math> jeżeli <math>\chi \leqslant (6/29)^3</math>

<math>X, Y, Z</math> to współrzędne barwy w przestrzeni CIEXYZ, zgodnie z ISO/CIE 11664-1,

<math>X_\textrm{n}, Y_\textrm{n}, Z_\textrm{n}</math> to współrzędne w przestrzeni CIEXYZ zakładanej bieli, w zależności od przyjętego [[Iluminant|iluminanta]].

CIELab jest obecnie najpopularniejszym sposobem opisu barwy{{fakt|data=2024-07}} i stanowi podstawę współczesnych systemów zarządzania barwą. Różnica pomiędzy dwiema barwami w przestrzeni CIELab ma postać (CIEDE76) długości wektora w trójwymiarowej przestrzeni euklidesowej:
: <math>\Delta E_{76}=\sqrt{(\Delta L)^2+(\Delta a)^2+(\Delta b)^2}</math>
Można przyjąć, że standardowy obserwator w przybliżeniu zauważa różnicę barw następująco:
* 0 < ΔE < 1 – nie zauważa różnicy,
* 1 < ΔE < 2 – zauważa różnicę jedynie doświadczony obserwator,
* 2 < ΔE < 3,5 – zauważa różnicę również niedoświadczony obserwator,
* 3,5 < ΔE < 5 – zauważa wyraźną różnicę barw,
* 5 < ΔE – obserwator odnosi wrażenie dwóch różnych barw.

== Zobacz też ==
* [[CIELUV]]

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

[[Kategoria:Przestrzenie barw]]
[[Kategoria:Kolorymetria]]