Tekst źródłowy strony Bernard Bolzano

{{Duchowny infobox
 |imię i nazwisko         = Bernard Bolzano
 |imię i nazwisko org     = 
 |tytuł                   = 
 |grafika                 = Bernard Bolzano.jpg
 |opis grafiki            = 
 |alt grafiki             = 
 |herb                    = 
 |dewiza                  = 
 |dewiza - j. polski      = 
 |kraj działania          = [[Czechy]]
 |data urodzenia          = [[5 października]] [[1781]]
 |miejsce urodzenia       = [[Praga]]
 |data śmierci            = [[18 grudnia]] [[1848]]
 |miejsce śmierci         = 
 |miejsce pochówku        = 
 |1. funkcja              = 
 |1. funkcja - okres      = 
 |2. funkcja              = 
 |2. funkcja - okres      = 
 |wyznanie                = [[katolicyzm]]
 |kościół                 = [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]]
 |inkardynacja            = 
 |data ślubów zakonnych   = 
 |data diakonatu          = 
 |data ordynacji          = 
 |data święceń            = 1804
 |data nominacji          = 
 |data sakry              = 
 |data patriarchatu       = 
 |data kreacji            = 
 |papież kreujący         = 
 |kościół tytularny       = 
 |faksymile               = 
 |opis faksymile          = 
 |odznaczenia             = 
 |commons                 = Category:Bernard Bolzano
 |wikiźródła              = 
 |wikicytaty              = 
 |wikinews                = 
 |www                     = 
}}
'''Bernard Placidus Johann Nepomuk Bolzano''' (ur. [[5 października]] [[1781]] w [[Praga|Pradze]]{{fakt|data=2021-10}}, zm. [[18 grudnia]] [[1848]] tamże<ref name="epwn">{{Encyklopedia PWN | id = 3879287 | tytuł = Bolzano Bernard | data dostępu = 2021-10-09 }}</ref>) – [[Czesi|czeski]] uczony pochodzenia [[Włosi|włosko]]-[[Niemcy (naród)|niemieckiego]]: [[matematyk]], [[Filozofia|filozof]], [[teolog]] i [[Historia|historyk]], a także duchowny [[Katolicyzm|katolicki]]; wykładowca [[Uniwersytet Karola|Uniwersytetu Karola w Pradze]].

Prace Bolzana dotyczyły między innymi [[Logika|logiki]] i [[Analiza matematyczna|analizy matematycznej]].

== Życiorys ==
Urodził się w rodzinie katolickiej. Ojciec, Bernard Pompeius Bolzano, pochodził z północnych Włoch i przeprowadził się do Pragi, gdzie ożenił się z Marią Cecelią Maurer pochodzenia niemieckiego. W 1796 rozpoczął studia na [[Uniwersytet Karola|Uniwersytecie w Pradze]] z zakresu [[Matematyka|matematyki]], [[Filozofia|filozofii]] i [[Fizyka|fizyki]], a w 1800 także [[Teologia|teologii]]. Został wyświęcony na księdza katolickiego w 1804.

Jako ksiądz katolicki i teolog objął nowo utworzoną katedrę [[filozofia religii|filozofii religii]]. Jego wykłady – zwłaszcza z filozofii – cieszyły się dużą popularnością. Jednakże z powodu konfliktu z władzami austriackimi został odsunięty od pracy na Uniwersytecie. Wtedy zajął się pisarstwem.

== Twórczość ==
Jego dzieła poświęcone były [[Matematyka|matematyce]], [[Teologia|teologii]], [[Ekonomia|ekonomii]], [[Dydaktyka|dydaktyce]], [[Religia|religii]] i [[Logika|logice]]. Jego prace opublikowano dopiero po jego śmierci, przez co jego osiągnięcia są przypisywane innym naukowcom. Był pierwszym, który podał w pełni ścisłą definicję granicy ciągu. Wykazał także, że każdy ograniczony ciąg [[liczby rzeczywiste|liczb rzeczywistych]] posiada podciąg zbieżny ([[twierdzenie Bolzana-Weierstrassa]], obecnie formułowane w ogólnej postaci w przestrzeni <math>R^n</math>).

Bolzano był także pierwszym, który udowodnił [[funkcja ciągła|ciągłość]] [[wielomian]]ów<ref>{{Cytuj książkę|imię=Hans Niels|nazwisko=Jahnke|tytuł=A History of Analysis|data=2003|data dostępu=2021-07-19|isbn=0-8218-2623-9|miejsce=Providence, RI|wydawca=American Mathematical Society|oclc=51607350|strony=175}}</ref>.

== Zobacz też ==
* [[funkcja Weierstrassa]]

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Linki zewnętrzne ==
* {{MacTutor|id=Bolzano}}
* [http://www.ontology.co/bolzanob.htm Bernard Bolzano's Theory of Science] {{lang|en}}
* {{IEP | url = bol-math/ | autor = Sandra LaPointe | tytuł = Bernard Bolzano: Philosophy of Mathematical Knowledge | data dostępu = 2018-06-27 }}
* {{paywall}} ''[https://www.rep.routledge.com/articles/biographical/bolzano-bernard-1781-1848/v-1 Bolzano, Bernard (1781–1848)]'' {{lang|en}}, [[Routledge Encyclopedia of Philosophy]], rep.routledge.com [dostęp 2023-05-08].
{{SEP2|2018-01-28}}
* {{SEP3 | url = bolzano/ | tytuł = Bernard Bolzano | autor = Edgar Morscher | data = 2013-01-25 }}
* {{SEP3 | url = bolzano-logic/ | tytuł = Bolzano's Logic | autor = Jan Šebestik | data = 2016-03-11 | tytuł polski = (Logika Bolzana) }}

{{Kontrola autorytatywna}}

{{DEFAULTSORT:Bolzano, Bernard}}
[[Kategoria:Czescy matematycy XIX wieku]]
[[Kategoria:Analiza rzeczywista – naukowcy]]
[[Kategoria:Logicy matematyczni]]
[[Kategoria:Czescy filozofowie XIX wieku]]
[[Kategoria:Filozofowie niemieckojęzyczni]]
[[Kategoria:Filozofowie nowożytni]]
[[Kategoria:Czescy teolodzy katoliccy]]
[[Kategoria:Czescy duchowni katoliccy]]
[[Kategoria:Czescy historycy]]
[[Kategoria:Wykładowcy Uniwersytetu Karola]]
[[Kategoria:Osoby upamiętnione nazwami twierdzeń analizy]]
[[Kategoria:Osoby pochodzenia włoskiego]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1781]]
[[Kategoria:Zmarli w 1848]]
[[Kategoria:Pochowani na Cmentarzu Olszańskim w Pradze]]