Tekst źródłowy strony Amplituda

[[Plik:Sine voltage.svg|thumb|300x300px|Napięcie sinusoidalne: 1)&nbsp;amplituda, 2)&nbsp;wartość międzyszczytowa, 3)&nbsp;[[wartość skuteczna]], 4)&nbsp;[[Okres (fizyka)|okres]]]]
'''Amplituda''' – największe wychylenie z położenia równowagi w [[Drgania|ruchu drgającym]] i w [[Fala|ruchu falowym]]. Jednostka amplitudy zależy od rodzaju ruchu drgającego: dla drgań mechanicznych jednostką może być metr, jednostka [[gęstość|gęstości]] lub [[ciśnienie|ciśnienia]] (np. dla [[Fala podłużna|fali podłużnej]]); dla [[Promieniowanie elektromagnetyczne|fali elektromagnetycznej]] tą jednostką jest [[wolt|V]]/m.

W formalnym opisie drgań amplituda jest liczbą [[Znak liczby|nieujemną]] określająca wielkość przebiegu [[funkcja okresowa|funkcji okresowej]].

Amplituda <math>A</math> w przebiegach [[funkcje trygonometryczne|sinusoidalnych]] jest maksymalną wartością tego przebiegu:
:: <math>y=A \sin(\omega t +\varphi)\quad{}</math> (1)

W przypadku [[Funkcja|funkcji]] ze [[Składowa stała|składową stałą]], amplituda dotyczy tylko części [[Funkcje trygonometryczne|sinusoidalnej]]:
:: <math>y=A \sin(\omega t +\varphi) +B\quad{}</math> (2)

Amplitudą w tym przypadku nie jest <math>A+B,</math> a tylko wartość <math>A.</math>

== Często spotykane błędy w definiowaniu amplitudy ==
Pojęcie amplitudy często jest mylnie określane jako różnica pomiędzy maksymalną a minimalną wartością przebiegu (czyli według tej definicji wynosiłaby <math>2A</math> – jest to amplituda szczytowo-siodłowa<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.electropedia.org/iev/iev.nsf/display?openform&ievref=103-05-19 |tytuł = Electropedia: peak-to-valley value |autor = International Electrotechnical Commission |opublikowany = |język = |data dostępu = 2014-11-18}}</ref>).

Nieprawdziwe jest również [[definicja|definiowanie]] amplitudy jako [[Wartość oczekiwana|wartości średniej]] z [[Wartość bezwzględna|modułów]] maksymalnej i minimalnej wartości przebiegu (czyli <math>\tfrac{|y_{max}|+|y_{min}|}{2}</math>); taka definicja jest słuszna jedynie dla przebiegów symetrycznych np. sinusoidalnego z równania (1), gdyż wówczas <math>|y_{max}|=|y_{min}|.</math>

== W meteorologii i klimatologii ==
W tym przypadku pojęcie amplitudy stosuje się do opisu zjawisk, które nie mają ściśle okresowego charakteru. Amplituda jest wówczas różnicą między maksymalnymi i minimalnymi wartościami liczb charakteryzujących przebieg jakiegoś parametru [[Pogoda|pogody]] w odniesieniu do badanego okresu (doby, miesiąca, roku itd.). Pojęcie to odnosi się również do wahań wartości średnich w badanym okresie. Parametrami, których zmienność charakteryzują amplitudy dobowe, miesięczne, roczne są m.in.: temperatura, ciśnienie, [[Wilgotność powietrza|wilgotność]], [[Insolacja|nasłonecznienie]], [[Opad atmosferyczny|ilość opadów]] itd.

== Zobacz też ==
{{wikisłownik|amplituda}}
* [[Funkcje eliptyczne Jacobiego|funkcje amplitudy]]
* [[Sygnał okresowy|parametry sygnału okresowego]]
* [[roczna amplituda temperatury powietrza]]

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Ruch drgający i falowy]]